Hệ sinh thái ngân hàng mở giúp Hà Nội giải bài toán đô thị thông minh

Đó là nhận định được đưa ra tại Hội thảo “Hà Nội - thành phố thông minh và hệ sinh thái ngân hàng mở” diễn ra sáng nay.

Trong xu thế ngân hàng mở của những năm gần đây, chiến lược của các ngân hàng hiện nay là mở rộng, phát triển những kênh mới để phục vụ khách hàng thông qua việc kết hợp với các đối tác, các công ty Fintech, các bên thứ ba trong các ngành nghề khác nhau.

Ngân hàng mở (Open Banking) được hiểu là sự phát triển của một hệ sinh thái tài chính mới dựa trên kết nối giữa các ngân hàng, tổ chức tài chính và doanh nghiệp - đơn vị cung cấp dịch vụ thứ ba, được hỗ trợ bởi API. Ngân hàng mở cho phép bên thứ ba truy cập vào dữ liệu tài chính như tài khoản vãng lai, tài khoản thẻ, tài khoản tiết kiệm, thông tin vay và thông tin KYC.

Theo ông Nguyễn Quốc Huy – Phó chủ tịch quản lý kinh doanh, Tổ chức thẻ MasterCard, ngân hàng mở là thực sự trao quyền cho người tiêu dùng để họ có thể sử dụng quyền của mình trong việc truy cập và cho phép các bên truy cập để cung cấp dịch vụ cho người tiêu dùng, mang lại lợi ích cho các bên tham gia:

"Ngân hàng mở mang lại lợi ích cho các bên tham gia trong hệ sinh thái thanh toán cũng như bán lẻ. Về phía người dùng thì khi được trao quyền sẽ được tận hưởng những dịch vụ 1 cách xuyên suốt và thuận lợi trong việc giao dịch, giao dịch linh hoạt an toàn và quản lý tài chính tốt hơn. Đối với nhà cung cấp và bán hàng thì việc tham gia sẽ giúp họ tiết kiệm chi phí, tối ưu hoá quá trình vận hành và từ đó cung cấp dịch vụ tốt hơn cho khách hàng. Một phần rất quan trọng trong lợi ích của ngân hàng mở là sự chia sẻ dữ liệu giữa các bên dẫn tới việc hình dung khách hành sẽ trở nên tốt hơn".

Người tiêu dùng Việt Nam ngày càng sử dụng nhiều giải pháp số cho các nhu cầu tài chính hằng ngày của họ. Trong 6 tháng đầu năm nay, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã báo cáo con số ấn tượng là 8 tỷ giao dịch không dùng tiền mặt, trong đó thanh toán qua internet tăng 50%, thanh toán qua thiết bị di động tăng 60% và giao dịch qua mã QR tăng vọt 104%.

Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển ngân hàng mở. Tuy nhiên, cùng với cơ hội thì cũng có những thách thức cho ngành ngân hàng khi triển khai hệ sinh thái ngân hàng mở như nhận định của ông Hoàng Nguyên Vân – Phó Viện tưởng Viện sáng tạo và chuyển đổi số VIDTI,CTO: "Những vấn đề thách của của ngân hàng mở hiện nay thì số 1 là an ninh dữ liệu, thứ 2 là đạt đồng thuận giữa các bên và thứ 3 là tích hợp công nghệ cũ với mới".

Thực tế thị trường cho thấy Việt Nam mặc dù chưa có tiêu chuẩn dữ liệu, tiêu chuẩn kỹ thuật API chung cho ngân hàng mở nhưng nhiều ngân hàng đã chủ động mở một phần dữ liệu của mình với bên thứ ba, triển khai API tương đối phổ biến. Các ngân hàng thời gian qua đã triển khai các Cổng API mở (Open API Portal) cho phép các bên thứ ba đăng ký kết nối, sử dụng API để phát triển các sản phẩm, dịch vụ tài chính - ngân hàng đổi mới sáng tạo như VietinBank iConnect (2019), BIDV Open API (2023), OCB API Developer Portal…

Ông Phạm Anh Tuấn – Vụ trưởng Vụ thanh toán NHNN cho biết, Ngân hàng nhà nước với vai trò quản lý cũng có những tham mưu tích cực cho Chính phủ và Quốc hội để xây dựng hành lang liên quan đến vấn đề liên thông, chia sẻ dữ liệu:

"Hiện NHNN đang trình Chính phủ ký ban hành nghị định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng. Chúng tôi rất hy vọng có thể trong quý 4.2024 nếu được Chính phủ ký ban hành sẽ tạo sân chơi mới trong vde triển khai các sản phẩm dịch vụ mang tính chất thử nghiệm, quản lý theo sandbox đã được quy định trong Nghị định. Cùng với đó, NHNN cũng đang trong quá trình xây dựng ban hành thông tư về Open API. Thông tư này đang lấy ý kiến rộng rãi để trình ký ban hành trong quý 4.2024".

Phát biểu tại hội thảo, ông Hà Minh Hải - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết, giữa bối cảnh hội nhập quốc tế và sự phát triển của cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Hà Nội xác định việc xây dựng một đô thị thông minh là điều tất yếu và cấp thiết.

Đặc biệt, trong chiến lược phát triển đô thị thông minh, hệ thống thanh toán thông minh, hệ sinh thái ngân hàng mở đóng vai trò trụ cột, là yếu tố thiết yếu trong việc kết nối các dịch vụ công và xã hội, cho phép tạo ra các dịch vụ và sản phẩm tài chính sáng tạo, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng, đồng thời thúc đẩy sự cạnh tranh cùng phát triển trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng:

"Hệ thống này không chỉ đơn thuần phục vụ cho các giao dịch tài chính mà còn mở rộng đến mọi lĩnh vực đời sống sản xuất kinh doanh, thương mại điện tử, dịch vụ công, y tế, giáo dục cho đến giao thông. Đặc biệt tại Hà Nội việc triển khai thanh toán không dùng tiền mặt đã mang lại nhiều lợi ích to lớn. Thanh toán thông minh giúp tiết kiệm thời gian, nâng cao tính an toàn và tiện lợi cho người dân, giúp doanh nghiệp quản lý tài chính hiệu quả hơn, và hỗ trợ chính quyền thành phố trong việc quản lý ngân sách, thu chi minh bạch, hiệu quả".

Ông Phạm Tiến Dũng – Phó Thống đốc NHNN Việt Nam cho biết, dưới sự định hướng, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng, các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán đang dần chuyển mình, thay đổi mô hình hoạt động truyền thống sang mô hình ngân hàng mở, gắn liền với sự kết nối và tích hợp nên tảng công nghệ, giải pháp thanh toán, chia sẻ dữ liệu... nhằm phát triên một hệ sinh thái số, hệ sinh thái ngân hàng mở:

"Nói đến hoạt động của Hà Nội thông minh thì không thể tách rời ngân hàng được. Vì tất cả mọi hoạt động từ mua bán hàng hoá dịch vụ rất ít thứ miễn phí, chủ yếu có phí, các hoạt động sản xuất kinh doanh, mua bán hàng hoá đều gắn với hoạt động ngân hàng. Nếu chúng ta không tích hợp được thành phố thông minh với hoạt động ngân hàng thì có lẽ người dân cũng chỉ làm được 1 phần thành phố thông minh. Ngược lại hoạt động ngân hàng không tích hợp được thành phố thông minh thì chúng ta cũng không có chu trình khép kín".

Trong khuôn khổ hội thảo, các chuyên gia đã nêu ra nhiều vấn đề liên quan đến quản lý đô thị, xử lý các vấn đề công nghệ và hoàn thiện hành lang pháp lý. Việc xây dựng thành phố thông minh không chỉ dừng lại ở yếu tố công nghệ và kỹ thuật, mà còn liên quan chặt chẽ đến thể chế, luật pháp và sự thay đổi trong phương thức quản lý.

Đặc biệt, tại thành phố Hà Nội – nơi có quy mô kinh tế và dân cư lớn, các thách thức này cần được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo sự phát triển toàn diện./.