Góc phố “kim cương”

Nếu có sự thay đổi theo chủ trương này, Bộ hành qua phố với hành trình đến Hồ Gươm và những gì để nhớ, sẽ mang tới quý vị những câu chuyện thú vị xung quanh địa điểm quen thuộc này cùng nhân vật đồng hành là nhà báo, nhà nghiên cứu Hà Nội Nguyễn Ngọc Tiến.

Hành trình đầu tiên, chúng ta hãy dừng chân tại góc phố “kim cương” – góc phố Trần Nguyên Hãn – Đinh Tiên Hoàng.

"Chỗ đất này là chỗ đất kim cương rồi, nhìn ra hồ là kim cương rồi, chứ không phải là vàng nữa…"

Người Hà Nội dễ dàng gọi tên góc phố Đinh Tiên Hoàng – Trần Nguyên Hãn là góc phố “kim cương” bởi giá trị ở vị trí đắc địa của nó.

Nằm ở phía đông Hồ Gươm, đối diện Bờ Hồ phía khoảng không đẹp nhất, lại gần khu vực phố cổ, nơi đông dân cư, sầm uất, và cũng thuận tiện trong việc kết nối với các phố khác, ngã 3 Đinh Tiên Hoàng – Trần Nguyên Hãn thường là điểm dừng chân, dừng mắt của bất cứ ai khi đến với Hồ Gươm.

Trong kế hoạch cải tạo khu vực phía đông hồ Hoàn Kiếm, sẽ có một số cơ quan hành chính và hộ dân cần phải di dời, thay đổi. Theo nhà báo, nhà nghiên cứu Hà Nội Nguyễn Ngọc Tiến thì đây là điều tất yếu trong quá trình phát triển của Hà Nội nói chung và khu vực Hồ Gươm nói riêng:

"Trong quá trình phát triển của đô thị Hà Nội, đặc biệt là khu vực Hồ Gươm thì người ta đã phá các công trình cũ để xây mới chứ không phải là bây giờ chúng ta mới làm việc đó, nghĩa là nó có lịch sử của nó rồi.

Ngay cả như địa chỉ 75 phố Đinh Tiên Hoàng, hiện nay là Tổng công ty điện lực Hà Nội bây giờ, sau khi các miếu, chùa phá đi, thì nó đã từng làm khách sạn, từng làm nhà máy điện Bờ Hồ cuối thế kỷ 19 rất nổi tiếng. Theo thời gian, theo nhu cầu phát triển, các công trình xưa cũ quanh Hồ Gươm cũng có sự thay đổi về chức năng và thay đổi về hình thức, thiết kế để trở thành công trình mới, đó là diễn tiến khá bình thường.

Chỉ có điều, với các công trình có giá trị lịch sử, văn hóa, luôn được nhắc đến trong sự phát triển của chiều dài dân tộc thì phải giữ lại, không thể bỏ nó được vì nó là linh hồn, là nơi để sau này thế hệ sau ngưỡng vọng, nhìn vào mà học tập, gìn giữ nó, phát huy nó".

Ngã 3 Đinh Tiên Hoàng – Trần Nguyên Hãn có trụ sở của nhiều cơ quan hành chính trọng yếu của Hà Nội, trong đó,đáng chú ý là trụ sở của Tổng công ty điện lực Hà Nội.

Nơi đây từng là trụ sở của Nhà đèn Bờ Hồ do thực dân Pháp xây dựng từ năm 1892, và trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, nơi đây vẫn còn dấu ấn của một chiếc hầm tránh bom mà không ít người biết tới. Bà Lâm, từng làm việc tại Tổng công ty điện lực Hà Nội kể lại ấn tượng của mình về chiếc hầm tránh bom này: 

"Ngày trước cô đã từng đi vào đó cùng với bà làm ở bộ Thương bình, bà ấy bảo có 1 cái hầm từ chỗ Bộ thương binh sang tận vườn hoa Chí Linh, nó rộng rãi, hồi chiến tranh là phải có hầm rồi".

Việc các trụ sở cơ quan quanh khu vực Hồ Gươm phải di dời để cải tạo không gian khu vực này là điều nên làm và nhận được sự đồng thuận, ủng hộ của người dân. Nhưng những giá trị về lịch sử quanh khu vực này cần để lại cho thế hệ sau được biết đến rộng rãi hơn cũng là việc cần phải được lưu tâm nhiều hơn.

Nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến gửi gắm rất nhiều tâm tư vào mong muốn giữ được chiếc hầm trú bom ở ngay gần khu vực góc ngã ba “kim cương” này như một chứng tích lịch sử hào hùng của Hà Nội:

"Đối với khu vực Tổng công ty điện lực HN, ở đó có 1 công trình lịch sử trong kháng chiến chống Mỹ là 1 cái hầm trú ấn cho các bộ công nhân viên cho khu vực đó. Đó là 1 cái cần lưu ý, vì chúng ta trong giai đoạn chống mỹ cứu nước đã xây dựng rất nhiều hầm tránh bom cho người dân và cán bộ công nhân viên.

Tôi cho đấy cũng là một công trình đáng để lưu lại, và bây giờ Tổng công ty điện lực Hà Nội họ bảo tồn cái hầm đó rất tốt, nếu triển khai dự án đó thì nên lưu ý giữ lại cái hầm đó vì đó cũng là một bằng chứng để thế hệ sau này biết rằng, giai đoạn ấy ở đây đã từng có cái hầm tránh bom như thế nào, và thời kỳ chống Mỹ cứu nước ở miền Bắc đã gian khổ và ác liệt ra sao".

Những hầm tránh bom ở Hà Nội không còn nhiều, ở khu vực quanh Hồ Gươm lại càng hiếm, và cũng không mấy người biết đến nếu không phải là người đã từng làm việc, công tác tại các cơ quan có trụ sở quanh đây.

Nếu chiếc hầm trú ẩn này được giữ lại và trở thành một địa điểm du lịch thú vị thì hành trình dạo quanh Hồ Gươm của mỗi bộ hành sẽ có thêm những câu chuyện hay và đáng nhớ, đáng tự hào về Hồ Gươm và Hà Nội thân yêu.