Hà Nội - 02437919191    TP. Hồ Chí Minh - 02839919191    MekongFM - 02838309090
  • Hà Nội - 02437919191   
  • TP. Hồ Chí Minh - 02839919191   
  • MekongFM - 02838309090   
Sống++

Giữ nếp nhà, giữ Tết

Vũ Loan: Thứ năm 30/01/2025, 14:31 (GMT+7)

Vì tư duy thế hệ, vì điều kiện khách quan mà một số gia đình đã không còn giữ được “nếp nhà” một cách trọn vẹn, vì vậy mà Tết cũng trôi qua “nhạt” hơn ngày xưa. Vì vậy, việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá trong nếp nhà ngày Tết là điều cần thiết.

Trong Tết Việt, giá trị nếp nhà không chỉ là không gian của ngôi nhà đón tết mà còn là phong vị, là tinh thần, là phong tục được truyền đời qua tháng năm. 

Trong xã hội ngày nay, vì tư duy thế hệ, vì điều kiện khách quan mà một số gia đình đã không còn giữ được “nếp nhà” một các trọn vẹn, vì vậy mà những ngày Tết cũng trôi qua “nhạt” hơn ngày xưa. Vì vậy, việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá trong nếp nhà ngày Tết là điều cần thiết.

Đến nhà người cao tuổi nhất trong gia đình, dòng họ chúc tết vào ngày Mồng 1 đã thành lệ quen thuộc của gia đình bà Đỗ Thị Thuý Hoà – ngõ chợ Khâm Thiên, quận Đống Đa, Hà Nội từ rất nhiều năm nay, qua nhiều thế hệ. Ngay kể cả khi người cao niên nhất trong nhà là cụ ngoại đã không còn thì ngôi nhà là nơi thờ tự tổ tiên, ông bà vẫn là nơi được con cháu xa gần hẹn nhau về chúc Tết trong ngày đầu tiên của năm mới rất đông vui:

"Dưới cụ ngoại mùng 1 tập trung hết dưới cụ, mấy năm nay cụ mất rồi m1 vẫn cứ xuống tất cả, đi chúc tết hết, xong lại về nhà bác trưởng tụ tập, đi chúc tết tất cả cô dì chú bác đã. Phải đi tất cả các nhà vì 1 năm cô dì chú bác mình cũng đến được vài lần thôi, có đến được nhiều đâu, mà Tết là ngày trọng đại nhất. Mấy ngày tết cứ tấp nập người ra người vào, vui vẻ, rủ nhau đi vui lắm. Mình cứ đi theo kiểu đó là tất cả dưới họ nhà mình gặp hết, tất cả anh em cùng đi hết..Đến nhà cụ thì đông lắm, xuống nhà thì nhà chật, người ra người vào không có chỗ đứng chỗ ngồi, đông lắm. Ngày tết tuy vất vả nhưng vẫn vui, vẫn thích".

Phong tục về quê chúc Tết đến nay vẫn được nhiều gia đình gìn giữ. Ảnh minh hoạ

Phong tục về quê chúc Tết đến nay vẫn được nhiều gia đình gìn giữ. Ảnh minh hoạ

Không riêng gia đình bà Hoà, nhiều gia đình người Việt vẫn giữ phong tục đi về quê chúc Tết để các con, các cháu, từng lớp thế hệ trong gia đình, dòng họ được nhớ biết, thăm hỏi nhau. Đó cũng là dịp để người trẻ tỏ lòng hiếu kính người già, người già trở thành cầu nối gắn kết con cháu trong gia đình.

Truyền thống giữ “nếp nhà” này được TS Nguyễn Thị Thuý Vy - Khoa Văn hoá học, trường ĐH KH XH và Nhăn văn TP.HCM lý giải: "Đây là đặc trưng của văn hoá VN mình. Người VN sống trong môi trường nông nghiệp, làng xã, dựa trên nhiều nguyên tắc trong đó có nguyên tắc coi trọng huyết thống và mối quan hệ với hàng xóm làng giềng nên việc tết nhất, đi thăm nom nhau là một việc rất quan trọng, thể hiện sự quan tâm, tôn trọng nhau, đặc biệt đối với những người cao tuổi trong gia đình cũng thể hiện sự hiếu kính của bậc dưới với người trên nữa".

Không ít các bạn trẻ ngày nay được cùng gia đình về quê ăn tết và đi chúc tết bà con họ hàng cũng rất háo hức và quen với nếp phong tục đẹp này của ngày Tết:

"Thường nhà em tầm m1 buổi sáng sẽ sang nhà nội chúc tết, chiều sang nhà ngoại chúc tết, tới mồng 2 thì bố mẹ sẽ cho tự do đi chúc tết thầy cô hoặc bạn bè…"

"Tết vui vì ngày đấy chúng ta có thể tụ tập nhiều người lại với nhau, kể cả những người ở nới phương xa về còn kéo hết từ nhà này sang nhà kia."

"Ngày bé em chỉ mong đến Tết nhất là ngày mùng 1 Tết, bởi vì trước Tết phải dọn nhà rồi phải làm đủ thứ. Xong em chỉ mong đến ngày mùng 1 Tết bố chở đi nhà họ hàng nè, rồi nhà của bạn bè bố mẹ nên là em rất thích."

Ảnh minh hoạ

Ảnh minh hoạ

Gìn giữ "nếp nhà" trong thời buổi hiện đại

Bên cạnh những gia đình vẫn giữ được phong tục truyền thống này, có không ít gia đình việc về quê chúc Tết nay chỉ còn là ký ức. Bà Nguyễn Liên, (70 tuổi, ngụ ở phố Huế, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) kể lại, cứ mỗi khi đến mùng 2 Tết là cả nhà đều “rồng rắn” nhau về quê. Khi đó, đường sá còn chưa mở rộng, phương tiện đi lại khó khăn, đạp xe cộc cạch về quê mà vẫn không “lỗi” năm nào:

"Ngày xưa còn bố mẹ ở quê, chưa có ô tô đâu, xe đạp thôi là cứ cả nhà đi xe đạp về quê, vì bố bảo là cho mày biết quê ở đâu, ai là họ như thế nào, ngày xưa là phải như thế, mặc áo dài hẳn hoi, quần trắng áo dài, bắt buộc mồng 2 là phải về quê, về để bố mẹ giới thiệu họ nội họ ngoại. Như bọn cô đến bây giờ bố mẹ mất hết rồi, mấy chục năm rồi nhưng về quê gặp các cụ hoặc con cái các cụ các cô vẫn biết, à, anh này chị này là con của ông bà này này, nhưng trẻ con bây giờ hôm trước hôm sau nó quên rồi, bởi vì nó chỉ về có 1 lần. Còn nếp ngày xưa các cụ tết là phải về, mồng 3, ai muốn đi đâu thì đi nhưng mồng 2 là phải về quê, sáng đi tối về mà cứ rồng rắn lên mây đi."

Ngày nay, có những gia đình hiện đại hóa nếp về quê đón Tết bằng cách dành thời gian đi du lịch hoặc tổ chức những buổi gặp gỡ thân mật cùng gia đình, người thân bên cạnh cũng mang nhiều ý nghĩa và trải nghiệm mới mẻ. Bà Nguyễn Liên kể rằng với gia đình bà, những cuộc du lịch Tết giờ đây cũng trở thành một cách giữ gìn và làm mới “nếp nhà”. Dù đi đâu miễn là gia đình được đi cùng nhau thì Tết vẫn ấm áp: 

"Nhưng bọn cô thí dụ nhà quê có tết, có giỗ, có đám ma thì bọn cô về, chứ Tết không về vì còn có ai nữa đâu, tết họ cũng đi chơi mà, về thì gặp ai. Mình ở đâu thì mình lại tiếp tục với con cháu đời mới của mình, nó đến nhà chúc Tết là đủ điều kiện rồi, coi như là quê đây, rủ đi là đi …Đi du lịch là chính. Có gia đình thì đi nước ngoài, có nhà đi ở các tỉnh, ở đây rét quá thì rủ nhau vào nam. Như Gia đình nhà bác cô, ở trong SG, năm nào tối m1 tết là tất cả con gái, con dâu rể, các cháu đi vào trong kia chúc tết mẹ, vui không, bà ấy sướng không, đấy là quê đấy, kể cả nước ngoài cũng cố mà sang thăm mẹ, thứ 2 là đi du lịch, ở đâu có bố mẹ, ở đó là quê."

Với sự phát triển của công nghệ, việc về quê chúc Tết có thể thay thế bởi những cuộc video call. Ảnh minh hoạ

Với sự phát triển của công nghệ, việc về quê chúc Tết có thể thay thế bởi những cuộc video call. Ảnh minh hoạ

Ngoài ra, việc tụ họp gia đình nhỏ hay cùng thông gia gặp mặt chúc Tết cũng dần trở thành nếp quen, tạo không khí gần gũi, vui vẻ vào những ngày đầu năm. Gia đình bà Thuý Hoà vẫn duy trì truyền thống này vào mùng 2 hàng năm để các thế hệ thêm gắn bó:

"Từ trước tới giờ tớ cứ m2 tập trung hết cả dâu rể gái đấy và cả thông gia. mình cũng quen cái nếp ấy rồi, cứ m2 là gặp nhau đấy, chúc tết nhau, chúng mình về hưu hết rồi, các con ngồi nói chuyện với nhau vui vẻ, vì tết nhất mà, các anh em chị em có đi chơi thì lại hẹn nhau thôi."

Dẫu cách thức có thay đổi, niềm vui được chúc Tết vẫn vẹn nguyên trong lòng mỗi người. Với những người cao tuổi như bà Liên, việc được nhìn thấy nhau mạnh khoẻ, dù trực tiếp hay qua điện thoại, dù ở nhà hay ở bất kỳ nơi nào trong ngày Tết cũng là một cách giữ gìn giá trị của Tết, dù giản đơn nhưng vẫn ấm lòng nhau:

"Ngày xưa mùng tết phải theo bố mẹ về quê, giờ mùng tết ra công viên chúc tết với bạn bè, giờ già rồi đi làm sao. Ra công viên chúc là xong, không phải đi như ngày xưa, tao đến nhà mày, mày phải đến nhà tao, đừng nặng nề thế, già rồi, bây giờ đường xá không như ngày xưa, giờ rất đông, chẳng may cụ nào đi mà sao thì áy náy."

Dù nếp về quê chúc Tết có đổi thay theo thời gian, nhưng niềm vui đoàn tụ, sự gắn kết tình thân vẫn luôn là giá trị vẹn nguyên trong mỗi gia đình. Bởi giữ “nếp nhà” không chỉ là gìn giữ những phong tục ngày Tết, mà còn là cách để mỗi người nhắc nhở về nguồn cội, về tình cảm thiêng liêng gắn kết các thế hệ trong gia đình, dòng họ. Giữ “nếp nhà” chính là giữ gìn một phần hồn cốt của Tết Việt, để tình thân mãi bền chặt, để giá trị gia đình trường tồn qua bao mùa xuân, bao thế hệ.

 

Vũ Loan/vovgiaothong.vn
Ý kiến của bạn