Giao thông xanh ngày càng lên ngôi

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ 4 ca tử vong vì tai nạn giao thông có hơn 1 ca là người đi bộ và đi xe đạp. Bởi vậy, các đô thị cần chú ý hơn đến việc đảm bảo an toàn cho người đi bộ và đi xe đạp để thúc đẩy giao thông công cộng và các loại hình đi lại thuận tiệ

Hơn 10 năm thường xuyên sử dụng xe máy để đi làm, anh Nguyễn Văn Nghĩa, ở quận Hà Đông cảm thấy khá mệt mỏi khi mỗi ngày phải vật lộn ngoài đường hàng tiếng đồng hồ. Khi cơ quan chuyển về vị trí gần ga tàu điện trên cao, anh Nghĩa sau vài lần thử sử dụng tàu điện đã quyết định chuyển đổi hẳn sang phương tiện này:

"Thứ nhất, nhà gần ga luôn, đi cũng tiện, không bị tắc. Việc đi lại thuận tiện. Phương tiện này so với xe máy, ô tô, nhanh hơn rất nhiều. Về việc đi bộ, chỉ duy nhất trời mưa, cầu thang rất trơn trượt".

Ghi nhận của phóng viên, vào giờ cao điểm, nhiều tuyến bus như  Tuyến 01, 02, Vinbus 04, 06 luôn chật kín hành khách. Đặc biệt, rất nhiều hành khách là người cao tuổi, sinh viên học sinh và có bộ phận không nhỏ cán bộ công chức, viên chức. Một số hành khách phản ánh:

"Trước đây, em hay sử dụng xe máy ô tô.Gần đây em hay sử dụng tàu điện hơn, tầm 2 đến 3 lần/ tuần, phương tiện có ưu điểm là giá thành rẻ hơn so với phương tiện khác và thuận tiện hơn, không tắc đường".

"Ngày nào, em cũng di chuyển đi đến trường bằng xe buýt và đi về như vậy. Dọc tuyến đường này cũng có rất nhiều xe đi đến trường, có xe Vinbus thì em thường đi xe E04 và E06. Thứ nhất là em cảm thân thiện với môi trường đầu tiên, trải nghiệm khá thoải mái, xe đi rất nhẹ nhàng".

"Nó cũng khá ổn, chủ yếu là vì muốn bảo vệ môi trường và con muốn cảm thấy nó an toàn hơn là đi bằng xe mình tự đi".

Theo thống kê của Tổng Công ty Vận tải Hà Nội (Transeco), quý I năm 2025, đơn vị này đã thực hiện 792 nghìn lượt xe, phục vụ trên 54 triệu lượt hành khách, chiếm hơn 56% sản lượng khách toàn mạng.

Còn đối với tuyến đường sắt trên cao có sự tăng trưởng cả về sản lượng và doanh thu, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Đường sắt Hà Nội (Metro Hà Nội), đã tổ chức vận hành an toàn hơn 39.000 lượt tàu, phục vụ gần 5 triệu lượt hành khách, tăng hơn 13% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, tuyến Cát Linh - Hà Đông đạt hơn 3 triệu lượt hành khách và tuyến Nhổn - Ga Hà Nội đạt xấp xỉ 1,5 triệu lượt hành khách.

Nhiều chuyên gia quốc tế đã khẳng định, tỷ lệ sử dụng phương tiện cá nhân càng nhiều, rủi ro dẫn tới va chạm giao thông càng cao và như vậy, các quốc gia cần tăng cường sử dụng các phương tiện vận tải công cộng và giảm bớt sự phụ thuộc vào phương tiện cá nhân .

Ông Đinh Đăng Hải, chuyên gia cấp cao của Tổ chức HealthBridge của Canada phân tích,  tỷ lệ sử dụng phương tiện giao thông công cộng của Việt Nam tăng lên là nhờ những chuyển biến trong nhận thức của các cơ quan quản lý và người dân về vai trò quan trọng và lợi ích của những phương thức đi lại bền vững.

"Nhiều năm trước, ngành giao thông vận tải đã đầu tư cho đường sá, cho các phương tiện cơ giới cá nhân, nhưng những bất cập của việc phát triển phương tiện cơ giới cá nhân như ùn tắc, ô nhiễm môi trường. Chính vì vậy, Chính phủ và các thành phố nhận ra điều đó và có kế hoạch thay đổi để đầu tư mạnh mẽ hơn cho giao thông công cộng, số lượng xe tăng rất nhiều, nhiều tuyến bus mới liên tục mở rộng ra các khu vực của thành phố. Hà Nội đã khánh thành 2 tuyến Đường sắt đô thị".

TS Trần Hữu Minh, Chánh văn phòng Ủy ban an toàn giao thông Quốc gia cho biết, để tăng tỷ lệ người dân tiếp cận phương tiện công cộng thì rất cần thúc đẩy người dân đi bộ và sử dụng xe đạp ở 2 đầu chuyến đi, đây cũng là phương thức đi lại xanh, bền vững và có nhiều lợi ích cho sức khỏe cộng đồng:

"Đi bộ là một thành tố không thể thiếu trong bất cứ một chuyến đi vận tải công cộng nào.Có thể thấy là trong đó xe đạp là một phương thức mà hỗ trợ cho vận tải công cộng rất là tốt. Bởi vì xe đạp giúp gia tăng vùng phục vụ của các tuyến vận tải công cộng, thậm chí là từ 2 đến 3 km xung quanh hành lang của tuyến đường sắt đô thị. Chính bởi vậy, chúng ta thực hiện đồng bộ những giải pháp nâng cao chất lượng đi bộ và đi xe đạp thì những giải pháp như vậy vô hình chung sẽ hỗ trợ rất tốt cho vận tải công cộng và từ đó chúng ta giảm tai nạn giao thông, giảm ùn tắc giao thông và cải thiện môi trường".

Một số chuyên gia cho rằng, để thúc đẩy người dân sử dụng phương tiện công cộng, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, vừa quản lý phương tiện cá nhân, vừa đầu tư nhiều hơn cho hạ tầng đi bộ và xe đạp. Đây cũng là chủ đề của Tuần lễ an toàn đường bộ toàn cầu do Liên hợp quốc phát động từ ngày 12-18/5/2025 với thông điệp Đảm bảo an toàn cho người đi bộ và đi xe đạp.