Du lịch lịch sử “lên ngôi”: Cơ hội và thách thức

Đây không chỉ là “cú hích” để du lịch TP.HCM tăng tốc hoàn thành mục tiêu tăng trưởng cho năm 2025, mà còn là cơ hội để thành phố xây dựng kế hoạch dài hơi cho du lịch văn hóa – di sản trong tương lai. 

Ngay từ đầu tháng 3, tại TP.HCM, các tour du lịch về nguồn đã dần “tăng nhiệt”, đặc biệt là vào hai kỳ nghỉ lễ lớn Giỗ Tổ Hùng Vương và đại lễ kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước.

Những địa điểm lịch sử như Địa đạo Củ Chi, Rừng Sác Cần Giờ, Hội trường Thống Nhất, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh… đều nhộn nhịp khách. Bà Hoàng Thị Thảo, người dân TP.HCM, lần đầu tiên đến Địa đạo Củ Chi để tham quan và trải nghiệm tour đêm cho hay:

“Tôi nghe di tích lâu rồi, từ trước giờ chưa đi nên tôi mới đi để tìm hiểu về di tích lịch sử của Việt Nam. Hồi xưa thì tôi nghe tiếng súng nổ nhiều nhưng chưa vô tới, bây giờ vô đây mới biết, thấy những cảnh như vậy”.

Dịp nghỉ lễ năm nay, anh Nguyễn Văn Tuấn, ở huyện Hóc Môn, cũng tranh thủ cùng gia đình đến giải trí, tham quan tại một số địa điểm cho hay:

“Gia đình thường đưa con đến những địa điểm quen thuộc của thành phố để vui chơi. Chủ yếu là đi Thảo cầm viên, viếng đền thờ Vua Hùng, ghé thăm Bảo tàng lịch sử. Gần đây có dẫn con đi bến Bạch Đằng xem những khẩu đại pháo, vừa ngắm bến Nhà Rồng, cho con biết thêm về lịch sử đất nước”.

Nhu cầu du lịch năm nay của người dân không chỉ là nghỉ dưỡng, giải trí mà còn hướng đến những trải nghiệm ý nghĩa, khám phá lịch sử và lan tỏa tinh thần dân tộc. Nhằm đáp ứng lượng khách tăng mạnh và mang đến những trải nghiệm ấn tượng cho du khách, ông Nguyễn Tuấn Kiệt, Trưởng phòng Nghệ thuật, Sở Văn hoá Thể Thao TP.HCM cho biết:

“Từ 15/3 - 15/4, các bảo tàng thuộc Sở tiếp số lượng khách tham quan là trên 200 ngàn lượt. Và dự kiến trong thời gian tới, đặc biệt là dịp lễ, số lượng này tăng ít nhất gấp rưỡi. Đối với công tác bảo tàng, Sở Văn hóa đã chỉ đạo các Bảo tàng chỉnh chu cảnh quan, phần trưng bày chuyên đề, cũng như chuẩn bị nội dung mới để đón khách”.

Thống kê tại Ngày hội du lịch TP.HCM lần thứ 21 diễn ra đầu tháng 4 vừa qua, các doanh nghiệp lữ hành và cơ sở lưu trú đã chuẩn bị hơn 900 sản phẩm du lịch, ưu đãi, nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách. Bà Nguyễn Thị Thanh Thảo, Trưởng phòng Quy hoạch phát triển Tài nguyên Du lịch, Sở Du lịch TP.HCM đánh giá:

“Các công ty lữ hành thiết kế đường tour gắn với các di tích lịch sử có liên quan đến chiến dịch giải phóng miền Nam thống nhất đất nước trên địa bàn TP.HCM. Theo đánh giá của Sở Du lịch TP.HCM, các đường tour này hiện đang nhận được sự hưởng ứng tốt của du khách và đặc biệt gần đây có sự quan tâm của rất nhiều khách trẻ và từ các địa phương”.

Công ty Du lịch Việt cũng ghi nhận, kỳ nghỉ lễ 30/4 năm nay tại TP.HCM thu hút rất đông khách nội địa và quốc tế với tỷ lệ tăng trưởng 30% so với năm ngoái. Theo ông Phạm Anh Vũ, Phó Tổng Giám đốc Công ty Du lịch Việt, sự chú trọng trong thiết kế tour du lịch gắn với lịch sử, văn hóa kết hợp hiệu ứng công nghệ đã tạo nên điểm mới nổi bật thu hút khách năm nay.

“Năm nay ngành du lịch TP.HCM có rất nhiều sản phẩm du lịch mới. Các sản phẩm du lịch dựa trên các đặc điểm văn hóa, lịch sử và thiên nhiên của TP.HCM, các tour về đêm có kết hợp liveshows về văn hóa, lịch sử để thu hút khách. Một điểm mới năm nay là áp dụng công nghệ 3D mapping để số hóa các di sản khiến du khách cảm giác được tương tác trực tiếp với sự kiện lịch sử. Đặc biệt trong Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày thống nhất đất nước đã tạo ra truyền thông rộng rãi”.

Về lâu dài, để các sản phẩm du lịch thu hút khách, PGS. TS. Lâm Nhân, Hiệu trưởngTrường Đại học Văn hoá TP.HCM cho rằng, bên cạnh phát triển công nghiệp văn hoá, cũng cần phải bảo tồn và phát huy các loại hình văn học nghệ thuật truyền thống đặc trưng của TP.HCM.

“TP.HCM là một thành phố trẻ, năng động. Nếu có càng có nhiều các sản phẩm nghệ thuật để phục vụ du khách thì đó là một phần để chúng ta bảo tồn được các giá trị văn hóa truyền thống và quảng bá các giá trị văn hóa của TPHCM ra rộng rãi trên thế giới”.

Nhận thấy tiềm năng du lịch mạnh mẽ trong dịp đại lễ, Sở Du lịch đã triển khai các giải pháp toàn diện, từ chiến dịch quảng bá mạnh mẽ đến đa dạng các sản phẩm du lịch. Bà Nguyễn Thị Thanh Thảo khẳng định, dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước không chỉ là sự kiện lịch sử trọng đại, mà còn là cơ hội để xây dựng kế hoạch dài hơi trong phát triển du lịch văn hóa – lịch sử cho thành phố.

“Năm 2025 là năm quan trọng của ngành du lịch trong việc thúc đẩy phát triển sản phẩm và thu hút khách đến TPHCM mà nó không chỉ dừng ở thời điểm 30/4. Như vậy, Ngành du lịch xác định các hoạt động gồm có: thứ nhất phát triển các sản phẩm gắn với văn hóa lịch sử trên địa bản thành phố.

Thứ hai phối hợp với Ngành văn hóa, các Bảo tàng và các đơn vị văn hóa nghệ thuật để hình thành các sản phẩm ban đêm gắn với bảo tàng trên địa bàn TP.HCM. Và chúng tôi đang làm tuyến tour gắn kết TP.HCM với địa bàn các tỉnh ĐBSCL”.

DU LỊCH LỊCH SỬ "LÊN NGÔI": CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC 

Những ngày này, đến Địa đạo Củ Chi (TPHCM), du khách vừa được tham quan, trải nghiệm chui địa đạo ngay tại ngày hội thông qua kính thực tế ảo, mà còn “sống lại” cuộc sống, sinh hoạt về đêm của người dân Củ Chi trong vùng giải phóng, trong chương trình tour ban đêm mới “Trăng chiến khu”.

Trong khi đó, rất đông khách quốc tế hòa nhịp cùng người dân thành phố “đổ ngược” về trung tâm thành phố để tận hưởng cảm xúc háo hức xen lẫn tự hào trong các ngày diễn ra tổng hợp luyện diễu binh, diễu hành để chào mừng đại lễ.

Sức hút từ các sự kiện, lễ hội tạo “cú hích” cho một mùa du lịch TP.HCM “bùng nổ”, đồng thời là cơ hợi lớn để thành phố biến đổi những giá trị di sản trở thành động lực tăng trưởng mới cho du lịch. Bởi thành phố không chỉ có tiềm năng về thiên nhiên mà còn sở hữu kho tàng di sản độc đáo nhờ sự giao thoa giữa các nền văn hóa Á - Âu qua nhiều giai đoạn lịch sử.

Tuy nhiên, để du lịch văn hóa – di sản năm nay không chỉ là “điểm nhấn” đại lễ 50 năm thống nhất đất nước, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững lâu dài, các sản phẩm du lịch cần đi vào chiều sâu.

Thành phố nên chuyển đổi tư duy “tham quan” sang “trải nghiệm”, không đơn thuần là tham quan mà tập trung vào trải nghiệm của du khách từ hòa nhập vào cuộc sống của người dân bản địa đến khám phá nét văn hóa vùng miền.

Biến những con đường, góc phố “khô khan” thành một “dấu ấn riêng, sống động” trong lòng du khách. Kết hợp với các sản phẩm tinh thần như các buổi trình diễn nghệ thuật truyền thống, ẩm thực ba miền, các sự kiện âm nhạc, thời trang mang tầm vóc quốc tế,… góp phần nâng cao giá trị của di sản trong mắt cộng đồng.

Bên cạnh việc thiết kế các tour du lịch đa dạng, thành phố cần ứng dụng công nghệ để tối ưu hóa công tác quản lý như bảo tồn, số hóa, quảng bá sự kiện, lễ hội, hướng dẫn tham quan du lịch, đặt vé trực tuyến; cũng như nâng cao tính trải nghiệm của du khách như trải nghiệm thực tế ảo về sự kiện lịch sử, thuyết minh bằng nhiều ngôn ngữ, bản đồ thông minh, giúp du khách tương tác với di sản hoặc tìm hiểu từ xa.

Nhất là các chiến dịch truyền thông quảng bá qua website, chiến dịch avatar cá nhân hóa, phim ảnh, sách, ấn phẩm đến các ngày hội thu hút du lịch, góp phần thúc đẩy và đưa hình ảnh TP.HCM đến với nhiều du khách.

Đặc biệt, văn hóa cộng đồng cũng cần được chú trọng. Bởi văn hóa cộng đồng và người dân bản địa được xem là “người giữ linh hồn” cho bản sắc địa phương. Do đó, sở ngành, địa phương cần chú trọng giáo dục văn hóa lịch sử từ ghế nhà trường, các lớp học nghệ thuật truyền thống.

Hay thậm chí là tạo cơ chế để người dân được trao quyền hướng dẫn du lịch, tham gia các hoạt động giao lưu văn hóa với du khách để họ trở thành một phần của du lịch văn hóa; khi đó quá trình bảo tồn và phát triển sẽ diễn ra tự nhiên và bền vững hơn.

Ngoài ra, thành phố cần tăng cường công tác an ninh, đảm bảo trật tự, không để xảy ra tình trạng chèo kéo, “chặt chém” du khách, để tạo điểm đến thân thiện và an toàn cho du khách.

Đứng trước thách thức đô thị hóa nhanh, việc phát triển du lịch văn hóa - di sản kỳ vọng không chỉ góp phần phát triển kinh tế, mà còn giữ gìn những giá trị bản sắc cốt lõi của Sài Gòn – TP.HCM, trong bối cảnh hội nhập quốc tế.