Đề xuất xe máy phải kiểm tra khí thải định kỳ

Bộ GTVT thống kê, tính đến cuối năm 2021, số phương tiện đã được đăng ký tại các cơ quan Cảnh sát giao thông là 68,34 triệu mô tô. Riêng tại Hà Nội, hiện có khoảng 6 triệu xe máy, trong đó có gần 3 triệu chiếc xe máy cũ, sản xuất trước năm 2000.

Một nguyên cứu mới đây về tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội cho thấy, ô nhiễm không khí xuất phát từ khí thải của những chiếc xe máy cũ, xe không bảo đảm tiêu chuẩn về khí thải vẫn đang có xu hướng gia tăng.

Trong khi đó, luật Đường bộ năm 2008 vẫn chưa có quy định về kiểm soát khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy.

Chính vì vậy, tại chương phương tiện giao thông đường bộ trong dự thảo Luật Đường bộ, gồm 8 Điều (Điều 47 đến Điều 54), ban soạn thảo đã quy định về kiểm tra khí thải xe mô tô, xe gắn máy.

Cụ thể, tại khoản 10, Điều 49 quy định: "Xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông phải được kiểm tra định kỳ về phát thải khí thải theo lộ trình thực hiện và mức tiêu chuẩn khí thải do Thủ tướng Chính phủ quy định".

Bộ Giao thông vận tải quy định trình tự, thủ tục, nội dung kiểm định về khí thải xe mô tô, xe gắn máy; trình Thủ tướng Chính phủ lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải của xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông.

Điều 51 quy định việc kiểm tra định kỳ khí thải xe mô tô, xe gắn máy (trừ xe mô tô, xe gắn máy thuần điện) được thực hiện tại các trạm kiểm tra khí thải xe mô tô, xe gắn máy đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải ban hành.

Trong báo cáo đánh giá tác động chính sách của dự thảo Luật Đường bộ, cơ quan soạn thảo đã đưa ra nhiều phân tích trong việc đề xuất chính sách kiểm soát khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy. Bộ GTVT thừa nhận quy định kiểm soát khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy khiến người sử dụng xe phải bỏ chi phí bảo dưỡng định kỳ cho phương tiện.

Tuy nhiên, chi phí này sẽ được bù đắp được bằng việc giảm chi phí sửa chữa phương tiện cho những hư hỏng phát sinh do thiếu sự kiểm tra thường xuyên, bảo dưỡng định kỳ, tăng hiệu quả khai thác phương tiện (giảm thời gian dừng khai thác phương tiện do hư hỏng, kéo dài tuổi thọ và duy trì khả năng khái thác phương tiện), giảm chi phí nhiên liệu.

Bộ GTVT cho biết nếu người sử dụng xe thực hiện chế độ bảo dưỡng định kỳ theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất thì có thể kiểm soát tốt lượng khí thải, giảm mức tiêu hao nhiên liệu của xe 7%, tương đương với lượng nhiên liệu tiết kiệm được là 170.632 đồng/năm (tính theo giá xăng tháng 11/2018).

Trong khi chỉ mất chi phí khoảng 110.000 đồng/xe để bảo dưỡng và thay thế phụ tùng cho phần khí thải (lọc gió…), đây cũng là chi phí bảo dưỡng đương nhiên để đảm bảo hiệu quả khai thác và độ bền của xe trong quá trình sử dụng.

Cũng theo tính toán của dự án này, để bù đắp chi phí đầu tư, vận hành trạm kiểm định chi phí kiểm định cho mỗi xe khoảng 35.000 đồng/lần/năm.

Như vậy, nếu thực hiện kiểm soát khí thải thì người dân không bị tăng chi phí mà còn tiết kiệm được 25.632 đồng/xe/năm trong trường hợp nhà nước có tiến hành thu phí kiểm định khí thải.

Theo lộ trình, dự thảo sửa đổi sẽ được hoàn thiện để trình Chính phủ, sau đó báo cáo Quốc hội cho ý kiến. Nếu được thông qua, sẽ chính thức ban hành các quy định về kiểm soát khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy.

Trước đó, từ năm 2021, TP.HCM đã thí điểm một số điểm kiểm tra khí thải xe máy miễn phí, Hà Nội cũng đề xuất đổi xe máy cũ lấy xe máy mới và kiểm tra khí thải. Tuy nhiên, đến nay, cả 2 thành phố lớn vẫn chưa chính thức việc áp dụng chính thức kiểm tra khí thải định kỳ với xe máy.