Để xe ba gác không còn “náo loạn” đường phố

Nhiều người điều khiển xe 3 bánh tự chế không chỉ thường xuyên vi phạm Luật Giao thông đường bộ, đe dọa nguy cơ gây mất an toàn giao thông, mà còn để lại nhiều hệ lụy về trật tự an toàn xã hội.

16h chiều ngày 15/9, theo chân tổ công tác của Đội CSGT số 6, Phòng CSGT, Công an TP. Hà Nội kiểm tra, xử lý xe 3 bánh, xe tự chế, xe chở hàng cồng kềnh, ảnh hưởng đến TTATGT, PV VOV Giao thông ghi nhận, tại lối mở trên đường Phạm Hùng - trước cổng vào Đình Thôn (Mỹ Đình 1, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội), 3 - 4 xe 3 bánh đang dừng đỗ.

Thấy bóng dáng CSGT, 1 tài xế nhanh chóng lái xe bỏ chạy, còn 2 xe xuất trình được chứng minh thư và thẻ thương binh, nhưng không xuất trình được giấy đăng ký xe.

Tại Ngã tư cầu vượt Mai Dịch, quận Cầu Giấy, tổ công tác phát hiện và dừng chiếc xe 3 bánh chở ống nước dài 3-4m, người đàn ông điều khiển xe không thể bước xuống vì số hàng hóa chất trên xe không còn lối ra. Người điều khiển phương tiện cũng chỉ xuất trình được thẻ thương binh, không có giấy chứng nhận sử dụng phương tiện.

Tại ngã 3 Hồ Tùng Mậu – Lê Đức Thọ, một chiếc xe 3 bánh chở nước đá do một nam thanh niên điều khiển bị phát hiện không có giấy tờ xe, chở hàng cồng kềnh. Lý giải về việc sử dụng xe 3 bánh trái phép, anh Nguyễn Phúc Huy (ở Quan Hoa, Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết chỉ chở thuê cho xưởng nước đá, việc phương tiện có hồ sơ lưu hành hay không là do chủ cơ sở chịu trách nhiệm:

- Cái này do yếu tố công việc thôi.

- Đây là xe của mình hay của xưởng?

- Không, xe của xưởng. Em chỉ lái, chở đi bán thôi.

- Nhưng biết đi xe này là không được phép mà không sợ bị bắt à?

- Có chứ. Bị bắt, mất nhiều xe rồi. Các anh Đội 6 đây bắt em nhiều rồi mà,

- Bắt xong lại làm xe mới?

- Vâng, em bị bắt thì lại làm xe mới, toàn như thế mà….

Đại úy Doãn Hữu Văn, Đội CSGT số 6, Phòng CSGT, Công an TP. Hà Nội cho biết, từ đầu năm đến nay, đơn vị đã xử lý được hơn 10 trường hợp lái xe 3 bánh giả danh thương binh để hoạt động.

Để xử lý được những trường hợp này, đơn vị phải kết hợp giữa việc mật phục và công khai để phát hiện, xử lý vi phạm, bởi những trường hợp này thường không khai tên tuổi, hoặc có thương binh đứng ra bao che, tự nhận là phương tiện của mình.

Do vậy, để xử lý các trường hợp này, lực lượng CSGT sẽ ghi hình, chụp ảnh người điều khiển phương tiện để xử lý:

"Quá trình tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm, chúng tôi thường ghi hình người điều khiển khi kiểm tra đang điều khiển trên đường và khi lập biên bản cũng là trường hợp đang điều khiển xe trên đường. Sau này các bác, các chú thương binh lên nhận xe cũng phải thông cảm vì các chú, các bác không phải thực sự là người điều khiển xe lúc đấy".

Trung tá Nguyễn Anh Tuấn, Phó Đội trưởng Đội CSGT số 14, Phòng CSGT, Công an TP. Hà Nội – một trong những đơn vị xử lý được nhiều trường hợp xe 3 bánh, tự chế, vi phạm TTATGT trên địa bàn Thành phố cũng cho biết, riêng từ tháng 5 đến tháng 7/2022, đơn vị đã xử lý được 8 trường hợp xe 3 bánh giả danh thương binh hoạt động trên địa bàn.

Các trường hợp này đều bị lập biên bản, tạm giữ phương tiện, nếu đến thời hạn, người vi phạm không xuất trình được những giấy tờ cần thiết sẽ bị thanh lý phương tiện:

"Đối với các trường hợp xe 3 bánh giả danh thương binh thì chúng tôi thường xuyên gặp khó khăn vì nhiều trường hợp nhờ, mượn người điểu khiển phương tiện; thứ 2, không phải thương binh điều khiển thì cũng mượn lý do vì cuộc sống mưu sinh, cần điều khiển phương tiện để đảm bảo cuộc sống nên nhiều khi họ sử dụng phương tiện không đảm bảo".

Thống kê từ Phòng CSGT, Công an TP Hà Nội cho thấy, trên địa bàn Thành phố chỉ có 30 xe 3 bánh được cấp đăng ký lưu hành phục vụ nhu cầu đi lại của thương bệnh binh. Trong khi đó, thống kê từ các cơ quan chức năng cho thấy, Hà Nội hiện có hơn 4.000 xe 3, 4 bánh tự dóng.

Việc tồn tại nhiều xe 3 bánh tự chế, xe không có giấy phép lưu thông, cùng với những vi phạm khá phổ biến của những phương tiện này, như: chở hàng cồng kềnh, vượt đèn đỏ, lạng lách, đánh võng… khiến nhiều người tham gia giao thông lo ngại:

"Xe ba gác một là chạy rất ẩu, hai là chở hàng cồng kềnh, khi lưu thông rất nguy hiểm khi đọc an toàn và góc nhìn cảu xe 3 gác không cao".

"Phương tiện chở hàng rất cồng kềnh, gây cản trở với người đi đường. Ban tôi hôm trước vừa bị va chạm với xe ba gác nên cũng mong muốn hạn chế những xe ba gác trá hình".

UBND TP Hà Nội từng giao cho Sở Lao động - Thương Binh và Xã hội phối hợp với Sở GTVT rà soát, thống kê số lượng thương bệnh binh, người khuyết tật sử dụng xe 3 bánh để có kế hoạch hỗ trợ, chuyển đổi nghề phù hợp, hạn chế dùng xe 3 bánh kinh doanh, vận chuyển hàng hóa.

Tuy vậy, việc thực hiện không đến nơi đến chốn khiến xe 3 bánh không có giầy tờ lưu hành, xe tự chế vẫn hoạt động tràn lan, xử lý không hiệu quả.

Hãy đến với góc nhìn của VOVGT qua bài bình luận có nhan đề: Khó quá thì đứng sang một bên!

Hà Nội đã quá nhiều lần ra quân xử lý vi phạm của xe ba bốn bánh tự chế, cả chuyên đề lẫn chiến dịch, với nhiều quy mô, cấp độ khác nhau.

Nhưng lần nào cũng vậy, ra quân xong, mọi chuyện trở về như cũ. Việc ra quân cũng thường gắn với các sự kiện, sự vụ, như khi thành phố chuẩn bị đón quan khách đến thăm, hoặc vừa xảy ra một vụ tai nạn nghiêm trọng khiến dư luận “dậy sóng”, chứ ít khi là một kế hoạch độc lập.

Và sau năm lần bảy lượt ra quân bất thành, các lý do vẫn không có gì thay đổi. Vẫn là, cơ quan thực thi kêu khó vì vi phạm diễn ra lẻ tẻ, chủ yếu ở đường nhỏ đường nhánh; khó vì đa số người vi phạm đều là người nghèo, lý do mưu sinh; khó bởi người chủ xe, lái xe là đối tượng chính sách...

Sự nguy hiểm của những chiếc xe 3 bánh, 4 bánh tự chế với an toàn giao thông, với môi trường và trật tự, mỹ quan đô thị đã quá rõ ràng. Dân vận ta rất tốt, nên không thể nói là không vận động, thuyết phục được các chủ phương tiện để họ lựa chọn an toàn hơn.

Nắm bắt số lượng và quy luật hoạt động của phương tiện trên các địa bàn cũng chẳng phải là việc gì quá khó khăn. Kinh nghiệm thời kỳ chống dịch Covid đã cho thấy, mạng lưới cán bộ cơ sở của ta rất mạnh.

Cùng với thông tin từ người dân, cơ quan quản lý từng xã phường có thể nắm được địa bàn mình có bao nhiêu xe, do những ai làm chủ, hoạt động chủ yếu ở các khu vực nào, tuyến đường nào và mặt hàng mà họ hay chuyên chở.

Từ thống kê số lượng và đặc điểm hoạt động, hoàn cảnh của chủ xe lái xe, cơ quan chức năng hoàn toàn có thể phân nhóm để có giải pháp phù hợp, cả về tuyên truyền vận động cũng như chính sách hỗ trợ để họ chuyển đổi phương tiện hoặc ngành nghề. Ngân sách thành phố từ nhiều năm trước đã dự trù cho việc này.

Nhu cầu mưu sinh của người dân luôn là chính đáng, và đối với nhóm yếu thế càng cần phải được cân nhắc để tránh tổn thương. Nhưng điều đó không có nghĩa là chính quyền dễ dàng hi sinh trật tự đô thị, an toàn giao thông vì lý do này. Quyền lợi của người người mưu sinh chính đáng không thể nào xung đột với lợi ích cộng đồng.

Và thực tế, nó không có lý do gì phải xung đột nếu như rành mạch cách xử lý. Nếu đã vận động, đã nhắc nhở xử lý, đã hỗ trợ chuyển đổi xe, chuyển đổi nghề mà không hợp tác, thì dứt điểm tịch thu xe.

Xử lý với các trường hợp chủ xe, lái xe nghi là đối tượng chính sách cũng đâu quá khó khăn. Nhà nước đã có chính sách chăm lo người có công, và ngành Giao thông hay ngành công an cũng không làm thay việc của ngành Lao động thương binh xã hội.

Hơn nữa, nương tay với các trường hợp mạo danh, mạo xưng là người có công để coi thường pháp luật TTATGT, còn là cách gây tổn thương với những người có công có trách nhiệm với cộng đồng.

Trường hợp, chính quyền các đô thị thực sự không coi xe 3 -4 bánh tự chế là vấn đề, thừa nhận nó phù hợp với một phân khúc nhu cầu của thị dân, thì cũng nên minh bạch quan điểm này và có cách tổ chức quản lý phù hợp.

Chẳng hạn, quy định loại xe này chỉ được hoạt động ở phạm vi đường nội khu, đường thôn xóm, và đi kèm các điều kiện an toàn, và phải giao cho địa phương quản lý.

Dù trên quan điểm nào đi chăng nữa, thì câu chuyện đều có giải pháp. Với một bộ máy nhân lực được cho là đang ngày càng xứng tầm nhiệm vụ, công nghệ đang ngày càng tân tiến, thì việc quản lý mấy trăm, mầy nghìn chiếc xe ba bốn bánh không hề là chuyện bất khả thi.

Khi cán bộ thực thi kêu khó, và làm mãi không được, người dân sẽ nghi ngờ về năng lực thực hiện các kế hoạch khác mà thành phố đã công bố, như thu hồi xe máy cũ nát, chống ùn tắc giao thông, quản lý xe cá nhân vào khu vực lõi.

Mặt khác, nếu việc quá khó, lực lượng thực thi không thể làm nổi, thì dễ “mang tiếng” chính quyền phân công nhiệm vụ quá sức.

Vì thế, nếu cố mãi mà không làm được, thì không nên cố nữa. Tốt nhất, nên đứng sang một bên!