Cuộc chiến hàng giả phải quyết liệt đến cùng

Thông báo này chỉ mới áp dụng vài ngày thì tiểu thương một số nơi đã đóng cửa nghỉ bán, hàng hóa còn hạn sử dụng bị vứt bỏ khắp nơi, thậm chí có cả đơn vị công lập cũng ngưng lưu hành những sản phẩm từng kinh doanh. Dấu hiệu này đã lộ rõ bản chất kinh doanh hàng giả đang tồn tại trong thời gian dài, lấn át hàng thật, lừa dối người tiêu dùng.

Sở Y tế TP. Cần Thơ vừa nhận một lá đơn tố cáo việc “có dấu hiệu sử dụng hàng giả” xảy ra tại bệnh viện Da Liễu Cần Thơ, đó là sản phẩm Whi Beauty Skin (viên sủi, hỗ trợ làm sáng da) đang được trưng bày và bán tại nhà thuốc của bệnh viện. Ngay lập tức, khách hàng đến mua sản phẩm Whi Beauty Skin nhưng nhà thuốc báo đã hết hàng, quan sát trên tủ, sản phẩm cũng không còn nữa. Khi bày tỏ nguyện vọng muốn đặt hàng trước thì nhân viên bệnh viện trả lời là hàng đã hết và bệnh viện cũng hết đấu thầu trong đợt này. 

Điều đáng nói, bệnh viện Da Liễu Cần Thơ là cơ sở y tế công lập, được khách hàng tin tưởng lựa chọn để thực hiện các phương pháp làm đẹp an toàn. Thế nhưng, bệnh viện này lại vừa bị phát hiện lưu hành 12 sản phẩm mỹ phẩm do Công ty HeCa cung cấp không được phép lưu hành trên thị trường. Sở Y tế TP. Cần Thơ phải yêu cầu tiêu hủy số mỹ phẩm giả này và chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để điều tra.

Chị Quỳnh Liên – người có nhu cầu dùng thực phẩm chức năng hỗ trợ làm đẹp da, sống tại quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ bắt đầu thấy hoang mang: “Lứa tuổi của mình U40 rồi cũng cần thực phẩm chức năng giúp da đẹp, mà nghe thông tin này thấy hoang mang quá. Hiện giờ hàng nhái, hàng giả giả bán tràn lan, mình chỉ biết tin vào bệnh viện, nhưng khi nghe tin như thế thì bây giờ cũng không biết tin vào ai”.

Trước đó, TP.HCM báo cáo trong 6 tháng đầu năm 2025, Chi cục Quản lý thị trường thành phố đã liên tiếp tổ chức các đợt cao điểm kiểm tra tại Saigon Square. Kết quả, 38 vụ vi phạm bị xử lý với tổng trị giá hàng hóa vi phạm lên tới hơn 250 triệu đồng. Hàng loạt sản phẩm giả mạo nhãn hiệu Chanel, Louis Vuitton, Hermes, Montblanc, Cartier, Lacoste... như túi xách, đồng hồ, quần áo, giày dép bị thu giữ.

Số tiền xử phạt hành chính lên tới 359 triệu đồng. Đại biểu Phạm Văn Hoà (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) cho rằng: “Tiền kiểm không kiểm, hậu kiểm lại lơ là, thiếu tinh thần trách nhiệm. Cơ quan quản lý nhà nước là Bộ KH&CN, Bộ NN&MT, Bộ Công thương, Bộ Y tế phải chịu trách nhiệm kiểm tra chất lượng sản phẩm, hVấnàng hóa. Cho nên việc xử lý là cần thiết để lấy lại lòng tin của người tiêu dùng”.

Theo Báo cáo quý I/2025 của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, 3 tháng đầu năm, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý 30.651 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách 4.600 tỷ đồng, khởi tố 1.328 vụ với 2.046 đối tượng. Ngành chức năng nhận định, thủ đoạn phổ biến của các đối tượng kinh doanh hàng giả là lợi dụng thủ tục đơn giản với hàng hoá quá cảnh để trà trộn hàng vi phạm rồi thẩm lậu vào thị trường Việt Nam. Bên cạnh đó, lợi dụng hoạt động của doanh nghiệp, đối tượng tổ chức sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng.

Hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng có những biểu hiện như đa dạng về mẫu mã, “linh động” về giá cả và đặc biệt nguy hiểm hơn là còn phong phú cả về chủng loại. Sự nguy hiểm thể hiện ở chỗ, bên cạnh việc gây thiệt hại về kinh tế cho “khổ chủ”, nó còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người tiêu dùng. Bên cạnh đó, hàng giả làm giảm doanh thu của doanh nghiệp thật, thất thu thuế cho nhà nước, giảm niềm tin người tiêu dùng và cản trở phát triển kinh tế. 

Luật sư Nguyễn Thị Thu Hoài, Phó chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Chống hàng giả (ACF) nhận định nhiều lỗ hổng đang tạo điều kiện cho hàng giả hoành hành: “Trong khi lợi nhuận từ hàng giả có thể đạt từ 300 - 500% thì mức phạt hành chính tối đa chỉ là 100 - 200 triệu đồng. Nhiều đối tượng coi đây là “chi phí” kinh doanh và sẵn sàng nộp phạt. Có sự thông đồng giữa các khâu trong chuỗi cung ứng, ví dụ vụ sữa giả cho trẻ sơ sinh ở một số bệnh viện lớn vừa qua là minh chứng đáng báo động khi có sự tiếp tay của cả nhân viên y tế”.

Thực hiện đợt cao điểm truy quét hàng giả, hiện Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước yêu cầu Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) triển khai ngay các hoạt động giám sát, kiểm tra tại địa bàn quản lý; kiên quyết đấu tranh ngăn chặn các hành vi vi phạm.

Đồng thời phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng để tổ chức kiểm tra liên ngành, kiểm tra đột xuất theo khu vực và lĩnh vực trọng điểm. Thường xuyên rà soát, kiểm tra khâu lưu thông, nhất là các điểm kinh doanh; các kho hàng, bến bãi, điểm tập kết, trung tâm thương mại, siêu thị, chợ đầu mối, cơ sở sản xuất, làng nghề...

Dù đã bước vào giai đoạn “cao điểm” kiểm soát thị trường nhưng tình trạng hàng giả vẫn còn len lỏi trên nhiều sàn thương mại điện tử. Việc mua bán hàng kém chất lượng vẫn ngang nhiên diễn ra, bất chấp các nỗ lực xử lý từ cơ quan chức năng. Đáng chú ý, hàng giả, hàng kém chất lượng đã và đang có xu hướng “dịch chuyển” về nông thôn - nơi đời sống của bà con còn khó khăn.

Cả nước đang bước vào đợt truy quét hàng giả thì cũng nên làm đến cùng để dập tắt nguồn gốc hàng giả, nhằm minh bạch thị trường và bảo vệ người tiêu dùng.

Có ít nhất 3 hậu quả nghiêm trọng từ hàng giả, đó là: hủy hoại sức khỏe, cạnh tranh không công bằng và người tiêu dùng mất tiền oan. Một lọ thuốc giả, một hộp sữa giả… hoàn toàn có thể là “ngòi nổ” cướp đi cơ hội sống của những người đang vật lộn với bệnh tật. Về phía doanh nghiệp làm ăn chân chính, sự xuất hiện của hàng giả giá rẻ đã cướp đi lượng khách hàng, làm họ thua thiệt rất rõ ràng. Về phía người tiêu dùng thì là việc “mất tiền oan” khi mua phải loại hàng hóa này đã làm giảm sút lòng tin.

Nếu như hàng giả chỉ bán online theo kiểu “mua trâu vẽ bóng” thì còn có thể thông cảm được vì khách hàng nhẹ dạ cả tin, lỡ mua lần này thôi, lần sau không mua nữa. Còn hàng giả mà “chui” được vào bệnh viện lớn, nằm trong chỉ định của bác sĩ… thì rõ ràng là một “bất hạnh” cho những bệnh nhân. Nhìn từ những góc độ này để thấy, cuộc chiến với hàng giả phải quyết liệt, không có vùng cấm và không khoan nhượng vì kinh doanh hàng giả là hoạt động vô đạo đức, không để nó tồn tại để trục lợi trên đồng tiền xương máu của người dân.

Dẫn lại câu nói của Thủ tướng Phạm Minh Chính trong cuộc làm việc ngày 14/5: “Tại sao có các cơ quan chức năng nhưng vẫn có tình trạng sản xuất, buôn bán hàng giả xảy ra? Tại sao có tình trạng để lọt hàng chục tấn hàng giả mà một thời gian dài không phát hiện khi các đối tượng có kho hàng, có cơ sở sản xuất?”.

Nhắc lại câu hỏi đó để thấy rằng đã đến lúc chống hàng gian, hàng giả không chỉ từ những món hàng, kho hàng, người sản xuất, người bán hàng cụ thể, mà phải bắt đầu từ những “yếu huyệt” trong quản lý. Để giải quyết triệt để tình trạng hàng giả, cần một chiến lược đồng bộ từ quản lý đến công nghệ.

Một “điểm mù” lớn hiện nay là vai trò của các đơn vị logistics, đặc biệt trong giao nhận hàng xuyên biên giới. Việc truy xuất nguồn gốc, xác minh người gửi hàng vẫn chưa được thực hiện thống nhất. Giải pháp lâu dài là xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông về hàng hóa, bao gồm mã số mã vạch, chứng nhận kiểm định... giữa các cơ quan như Bộ Công Thương, Bộ Y tế, Tổng cục Quản lý thị trường, Hải quan...

Điều này sẽ giúp tăng khả năng truy xuất nguồn gốc và giảm gian lận. Doanh nghiệp và thương hiệu chính hãng cũng cần chủ động hơn như công khai thông tin sản phẩm, chứng minh nguồn gốc, phối hợp điều tra khi phát hiện hàng giả. Trường hợp cố tình tiếp tay, bao che cần bị xử lý nghiêm khắc theo luật, kể cả truy cứu trách nhiệm hình sự.

Vai trò của người tiêu dùng trong cuộc chiến với hàng giả, hàng nhái là vô cùng quan trọng. Có một thực tế, dù người tiêu dùng biết là hàng giả, hàng nhái nhưng vẫn nhắm mắt cho qua, sẵn sàng rút ví mua vì phù hợp với điều kiện kinh tế, ham rẻ, nặng tâm lý thích hàng hiệu cho dù là hàng hiệu nhái. Khi nào người mua còn gật đầu với hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng thì khi đó những loại hàng hóa này vẫn còn “đất sống”.

Ngoài chuyện bài trừ hàng giả thì việc chủ động phản ánh đến cơ quan chức năng khi phát hiện hàng hóa có dấu hiệu vi phạm cũng góp phần xóa xổ những kho hàng lậu. Thực tế, nhiều vụ phát hiện, đấu tranh thành công là từ tin tố giác, phản ánh của Nhân dân.

Với sự quyết liệt của cả hệ thống chính trị, hy vọng cuộc chiến chống hàng giả sẽ có bước chuyển mạnh mẽ, góp phần củng cố niềm tin của người dân vào thị trường tiêu dùng trong nước.