Chuyển đổi mô hình sản xuất hướng tới Netzero: Nguồn vốn ở đâu?

Tin trong nước và thế giới

Theo Bộ KH&ĐT, dù chưa tới “chặng nước rút”, nhưng nếu không quyết liệt thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, nhiều bộ, ngành, địa phương có thể không giải ngân hết được số vốn được giao từ đầu năm. 

Còn Bộ Tài chính vừa có văn bản đề nghị Bộ Công an, UBND các tỉnh tăng cường kiểm tra đột xuất hoạt động kinh doanh casino và trò chơi điện tử có thưởng. 

# Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tỉ lệ nợ xấu của lĩnh vực bất động sản đang có chiều hướng gia tăng so với thời điểm cuối năm trước. Ngoài ra, tín dụng BĐS lại tăng thấp hơn so với tăng trưởng tín dụng chung. 

Đáng chú ý, lần đầu kể từ 2014, số hợp đồng bảo hiểm nhân thọ sụt giảm xuống còn 13,35 triệu, trước ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng niềm tin, theo số liệu của Hiệp hội Bảo hiểm. 

# Theo Hội Môi giới bất động sản (BĐS) Việt Nam (VARS), nếu thị trường tiếp tục gặp khó khăn, có tới 25% doanh nghiệp (DN) chỉ có thể bám trụ được tới hết quý 3. 

Còn theo DKRA, tình trạng “ế ẩm” đang xảy ra ở hầu hết các phân khúc BĐS nghỉ dưỡng trên địa bàn cả nước, đẩy lượng hàng tồn kho lên con số báo động trong nửa thập kỷ qua. 

# Theo Sở Công Thương TPHCM, sự kiện khuyến mại hàng hiệu “Flash Sale Holiday” sẽ diễn ra ngày 8-10/9, với các sản phẩm được giảm giá sâu, lên tới 100%. 

Đáng chú ý, sau 2 tuần quy định về định danh biển số có hiệu lực, thị trường xe máy cũ ngày càng “đìu hiu”, do người mua lo ngại xe đã qua nhiều đời chủ, giấy tờ tuy có nhưng chủ xe không rõ là ai nên khó làm thủ tục định danh. 

# Trong báo cáo kinh tế hằng tháng vừa công bố, Nhật Bản vẫn giữ quan điểm rằng nền kinh tế nước này đang phục hồi vừa phải trong tháng 8/2023 và có vẻ lạc quan hơn về xuất khẩu. 

Còn theo thống kê, doanh số bán lẻ và đầu tư cơ sở vật chất của Hàn Quốc đã mất động lực tăng trưởng trong tháng trước, do những quan ngại gia tăng về sự giảm tốc của nền kinh tế. 

Báo cáo của công ty quản lý tài sản Janus Henderson cho biết, cổ tức được trả bởi các công ty niêm yết lớn nhất thế giới đã tăng vọt lên mức kỷ lục hơn 568 tỷ USD trong quý II/2023. 

Đáng chú ý, Tập đoàn khí đốt khổng lồ Gazprom của Nga đã báo cáo lợi nhuận ròng nửa đầu năm giảm mạnh do việc giao hàng đến châu Âu đã giảm so với năm ngoái. 

Thông tin chứng khoán

# Phiên 31/8, chỉ số VN-Index tăng gần 11 điểm, lên 1.224 điểm. Đây đã là phiên tăng điểm thứ 4 liên tiếp của chỉ số này và chỉ còn cách đỉnh ngắn hạn khoảng 20 điểm.

# Theo nhóm ngành, cổ phiếu ngân hàng, chứng khoán và BĐS đều diễn biến tích cực, nhóm bán lẻ tăng chậm lại sau đà tăng mạnh còn nhóm năng lượng lại phân hóa.

# Theo SSI Reseach, toàn sàn HoSE có 376 mã tăng, 59 mã đứng giá và 125 mã giảm. Thanh khoản khớp lệnh ở mức trung bình, đạt 19.930 tỷ đồng.

Chuyển đổi mô hình sản xuất hướng tới Netzero: Nguồn vốn ở đâu?

Ngân hàng thế giới (WB) ước tính, để thực hiện lộ trình tăng trưởng xanh, thích ứng với khí hậu và phát thải ròng bằng “0” (Net Zero), Việt Nam sẽ cần đầu tư thêm khoảng 6,8% GDP (tương đương 368 tỷ USD) từ nay đến năm 2040. 

Nhu cầu đầu tư sẽ tập trung lớn vào năng lượng, giao thông, nông nghiệp và công nghiệp. Tổng nhu cầu đầu tư cho tiết kiệm và hiệu quả năng lượng của một số ngành công nghiệp trọng điểm của Việt Nam ước tính khoảng 3,6 tỷ USD.

Theo ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các doanh nghiệp rất muốn phát triển theo mô hình tăng trưởng xanh, trong đó tiết kiệm năng lượng là một trong các giải pháp quan trọng, nhưng vẫn còn gặp nhiều khó khăn cả từ vốn lẫn cơ chế, chính sách: "Hơn 98% cộng đồng doanh nghiệp là vừa và nhỏ. Có thể DNNVV đã nhận thức về chuỗi giá trị, phát triền kinh tế xanh nhưng thiếu tiềm lực về tài chính. Cho nên các DN này rất cần những giải pháp tài chính, chính sách từ những định chế tài chính, ngân hàng để có thể đưa ra những gói hỗ trợ triển khai, theo đuổi chiến lược. Điểm nữa là cần khuôn khổ pháp lý để hỗ trợ các doanh nghiệp tạo ra một môi trường kinh doanh xanh".

Cùng với nguồn vốn hạn chế khiến không ít doanh nghiệp chậm đầu tư thay thế thiết bị lạc hậu, tiêu tốn nhiều năng lượng, nhiều chuyên gia cũng chỉ ra thực tế một bộ phận doanh nghiệp vẫn đang chấp nhận tiêu tốn nhiều năng lượng để tiếp tục quy trình sản xuất cũ.

Do đó, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, giảng viên cao cấp Học viện Tài chính cho rằng phải coi trọng việc kiểm soát lượng tiêu hao nhiên liệu, năng lượng của các thiết bị sử dụng: "Các phương tiện công cụ cũ, các máy móc thiết bị cũ vẫn được rất nhiều doanh nghiệp sử dụng. Như vậy thì việc tiêu tốn lượng nguyên liệu gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi so với những phương tiện mới sản xuất trong thời gian gần đây. Cho nên việc kiểm tra chất lượng hiệu quả công suất của các phương tiện máy móc, thiết bị sử dụng các loại nguyên nhiên vật liệu, xăng dầu cũng là một trong những giải pháp giúp cho quá trình tiết kiệm".

Còn ông Chu Bá Thi - Chuyên gia năng lượng cao cấp của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam nhấn mạnh, muốn thúc đẩy tiết kiệm năng lượng trong các ngành công nghiệp, Việt Nam cần chú trọng tới nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó có 2 yếu tố chính là vốn và kỹ thuật. 

Từ kinh nghiệm của nhiều nước, ông Chu Bá Thi cho rằng Việt Nam nên tái khởi động mô hình công ty cung cấp dịch vụ năng lượng ESCO: "Trên thế giới có rất nhiều mô hình tài trợ, tài chính để thúc đẩy tiết kiệm năng lượng. Các mô hình về Esco… giúp cho phát triển thị trường rất nhanh. Ở VN theo tôi chúng ta phải có cơ chế khuyến khích, ưu đãi, hoặc thưởng doanh nghiệp đầu tư vào những giải pháp TKNL. Và đặc biệt phải có một cơ chế tài chính trong nước rõ ràng để giúp huy động và khơi thông nguồn vốn giá rẻ từ các Quỹ khí hậu cũng như các định chế tài chính WB".

Thời gian qua, Ngân hàng nhà nước đã ban hành một chương trình hành động tổng thể cho toàn ngành ngân hàng hướng dòng vốn, tập trung nguồn lực vào những lĩnh vực tín dụng xanh, cho vay theo chương trình để đảm bảo được mục tiêu về chống biến đổi khí hậu.

Nhưng từ thực tế hoạt động cho vay các dự án tiết kiệm năng lượng, chuyển đổi sang kinh tế xanh thời gian qua, TS. Cấn Văn Lực – thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia đề xuất: "Chúng tôi mong muốn trong luật tổ chức tín dụng sửa đổi lần này có 1 chương về tài chính xanh, tín dụng xanh và cả ngân hàng xanh, để chúng ta có cơ sở pháp lý vững chắc, trên cơ sở đó hệ thống tài chính, ngân hàng có thể triển khai thực hiện tốt hơn… "

Đồng quan điểm này, chuyên gia trong lĩnh vực ngân hàng - TS. Phạm Xuân Hòe, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng cho rằng, muốn chuyển đổi năng lượng xanh thì nguồn tài chính cũng phải xanh. Có ba thách thức lớn đối với nguồn “tài chính xanh” là thiếu vốn, thiếu chính sách hỗ trợ đối với tài chính xanh (thanh khoản, lãi suất, thuế, phí, hỗ trợ giá, chi tiêu công xanh) và nhận thức, thói quen tiêu dùng xanh chưa cao: "Tư duy về chính sách và sự đồng bộ của chính sách. Đó mới là điều quyết định để câu chuyện là có hình thành được câu chuyện tài chính xanh cho năng lượng công bằng hay không mà thôi."

Theo các chuyên gia, cùng với nguồn lực của nhà nước, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), nguồn vốn của doanh nghiệp và người dân thì nguồn tín dụng từ hệ thống ngân hàng là rất quan trọng cho phát triển kinh tế cũng như tăng trưởng xanh.