Cần “vaccine số” để đối phó với tội phạm mạng

Những năm qua, nước ta ghi nhận sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin cũng như những thành tựu to lớn từ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo đã và đang giúp quá trình chuyển đổi số của quốc gia diễn ra nhanh và toàn diện hơn.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội là rất nhiều thách thức chưa từng có trong công tác đảm bảo an toàn thông tin. PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với ông Trịnh Ngọc Minh - Ủy viên Hiệp hội an toàn thông tin Việt Nam, chi hội phía Nam về nội dung này.

PV: Trong những năm qua, Chính phủ đã rất nỗ lực triển khai chương trình chuyển đổi số quốc gia, các địa phương trong đó có TP.HCM cũng hưởng ứng tích cực chủ trương này, ở đó, vấn đề dữ liệu được xem là mấu chốt trong quá trình này. Thực tế đã có nhiều vụ việc cho thấy nguy cơ xâm hại vào các cơ sở dữ liệu và ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình chuyển đổi số. Ông đánh giá như thế nào về tình trạng này?

Ông Trịnh Ngọc Minh: Khi thực hiện chuyển đổi số thì tất cả đều phụ thuộc vào môi trường số, do đó khi môi trường này bị đánh sập thì kẻ xấu hoàn toàn điều khiển và kiếm được tiền. Ví dụ tất cả hoá đơn chứng từ đều trên mạng, tất cả giao dịch đều qua mạng thì khi bị mã hoá dữ liệu, lập tức người dân, doanh nghiệp phải tính đến chuyện trả tiền, vì không còn dữ liệu thì phải trả tiền chuộc dữ liệu. Điều đó cho thấy dữ liệu mang vai trò sống còn trong chuyển đổi số.

Mạng có thể dựng lại được, hệ thống máy chủ có thể dựng lại được nhưng dữ liệu mất đi là mất luôn, không thể lấy lại được một khi đã bị mã hoá.

Có thể thấy, quá trình chuyển đổi số của quốc gia, của TP.HCM đóng vai trò hết sức quan trọng giúp cho đất nước, thành phố thay đổi và phát triển. Trong chuyển đổi số thì an toàn thông tin lại đặc biệt quan trọng, do đó chúng tôi kết hợp 2 vấn đề này để triển khai hội thảo và triển lãm an toàn thông tin khu vực phía Nam năm nay với mục tiêu là “đảm bảo an toàn thông tin cho hạ tầng số, dữ liệu số, kinh tế số trước tội phạm mạng”.

PV: Theo ông, cần nhận thức ra sao về mối quan hệ giữa quá trình chuyển đổi số và công cuộc đảm bảo an toàn thông tin, an toàn dữ liệu?

Ông Trịnh Ngọc Minh: Bài toán bảo vệ quá trình chuyển đổi số quốc gia và TP.HCM là một bài toán lâu dài, không thể nào thực hiện xong lại thôi mà phải làm liên tục, làm kéo dài, khi nào còn chuyển đổi số thì an toàn thông tin cho chuyển đổi số còn quan trọng.

Khi chuyển đổi số chúng ta phụ thuộc rất nhiều vào hệ thống công nghệ thông tin, do vậy mức độ đảm bảo an toàn thông tin phải được tăng lên một cách logic. Do vậy, theo tôi, việc đảm bảo an toàn thông tin cần được quan tâm, để ý nhiều hơn. Đây là một sự song hành cần thiết giữa chuyển đổi số và đảm bảo an toàn thông tin.

PV: Tội phạm mạng thì ngày càng nhiều và tinh vi, thậm chí luôn đi nhanh hơn so với công tác đảm bảo an toàn thông tin của các cơ quan chuyên môn. Vậy đâu là cách làm phù hợp để phòng ngừa các nguy cơ từ tội phạm mạng?

Ông Trịnh Ngọc Minh: Theo tôi, việc tấn công và phòng thủ giống như trò chơi mèo vờn chuột, cả hai bên đều tồn tại và phát triển cũng như khó có hồi kết. Vậy đâu là cái để giúp chúng ta thoát ra cuộc đua này?

Theo tôi thì đó là vaccine số cho người sử dụng đầu cuối, nhân tố này đóng vai trò hết sức quan trọng. Nói dễ hiểu hơn thì đây là kết quả của quá trình đào tạo nhận thức giúp người dùng trong chuyển đổi số hiểu biết tốt về các nguy cơ, rủi ro trong chuyển đổi số, cần cảnh giác thế nào…Tôi nghĩ đó là cách tốt nhất để chúng ta thoát ra khỏi chuỗi lẩn quẩn tấn công và phòng thủ

PV:Cám ơn ông về cuộc trò chuyện này!