Biển báo, đèn tín hiệu: Cách quản lý mới để có “diện mạo" mới

Biển báo, đèn tín hiệu ra sao sau tổng rà soát?

Trực tiếp tham gia giao thông trong giờ cao điểm tại các đô thị lớn, nhiều người chắc hẳn cảm thấy áp lực, không chỉ vì ùn tắc, xe cộ chen chúc, mà còn vì phải “căng mắt” nhìn biển, nhìn đèn ở các nút giao.

Nơi thì thiếu biển chỉ dẫn từ xa, nơi thì cắm biển dày đặc; rồi những bất cập phổ biến khác là biển báo khó quan sát, nhất là ở những tuyến đường có mặt cắt lớn; biển báo bị che khuất bởi cây xanh, quảng cáo, công trình xây dựng; hay biển chỉ dẫn chi chít chữ, không thể đọc kịp trong lúc lái xe…

Ngoài thiếu sót trong quá trình lắp đặt và vận hành, cần phải kể đến nguyên nhân từ quy chuẩn kỹ thuật chưa đầy đủ. Quy chuẩn 41 về báo hiệu đường bộ dù đã được cập nhật, song vẫn còn thiếu so với thực tế, nhất là quy định với các cụm biển báo: số lượng biển trong mỗi cụm, khoảng cách giữa các cụm,… ra sao, rồi quy chuẩn cho biển chỉ dẫn trên đường cao tốc. Hệ quả là mỗi nơi thực hiện một kiểu, gây lãng phí, kém hiệu quả; có thể khiến người lái xe khó chấp hành và vô tình bị xử phạt.

Không chỉ biển báo, đèn tín hiệu cũng nhận được nhiều sự quan tâm. Đó là những sự cố kỹ thuật, đèn đếm ngược chuyển pha đột ngột, khiến tài xế lúng túng và tiềm ẩn nguy cơ va chạm. Đó là chu kỳ đèn theo các hướng di chuyển chưa hợp lý tại một số nút giao, gây ùn tắc giao thông.

Thực tế này khiến việc tổng rà soát và điều chỉnh hệ thống biển báo, đèn tín hiệu trở thành yêu cầu cấp bách. Những hư hỏng, bất cập hiện tại cần sớm được khắc phục, nhưng về lâu dài, cần có những giải pháp triệt để giúp hệ thống vận hành hiệu quả.

Trước hết, việc hoàn thiện quy chuẩn là yếu tố tiên quyết. Cơ quan quản lý giao thông cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung các quy định trong QCVN 41 để thống nhất tất cả quy định về biển báo, đèn tín hiệu trên phạm vi toàn quốc. Đặc biệt, cần có hướng dẫn cụ thể với đường cao tốc, trong bối cảnh nhiều thành phần của dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông sẽ được hoàn thiện trong năm nay.

Ngoài ra, những quy định chi tiết về giá long môn, cột cần vươn và các loại biển báo kèm theo cũng cần được cập nhật khi hạ tầng giao thông ngày một phát triển và lưu lượng phương tiện không ngừng gia tăng.

Khi quy chuẩn đã đầy đủ thì cần nâng cao trách nhiệm của của cơ quan quản lý. Cần phân cấp công trình giao thông cụ thể, tuyến đường nào cấp bộ quản lý, tuyến đường nào do địa phương quản lý. Cần có những nghiên cứu, khảo sát cụ thể các nút giao để tổ chức giao thông hợp lý, từ đó lắp đặt biển báo, đèn tín hiệu và điều khiển chương trình đèn phù hợp lưu lượng phương tiện thực tế.

Việc nghiệm thu sau khi lắp đặt cần được thực hiện nghiêm túc để đảm bảo đúng quy chuẩn; trong đó, phải nhấn mạnh vào yếu tố: dễ hiểu, dễ quan sát, dễ nhận diện từ xa cho tài xế.

Cơ quan quản lý cũng cần có cơ chế và lực lượng kiểm tra, giám sát thường xuyên để chủ động phát hiện hư hỏng, bất cập và khắc phục kịp thời, tránh tình trạng tiếp nhận thông tin bị động. Điều này càng có ý nghĩa trong điều kiện thời tiết phức tạp, mưa nắng thất thường ở nhiều địa phương. Không thể để hư hỏng của biển báo, đèn tín hiệu kéo dài mà không được sửa chữa; hoặc tình trạng biển báo dựng lên khi thi công, nhưng không tháo dỡ khi công trình hoàn thành…

Lực lượng chuyên trách cần công bố thông tin rộng rãi trên phương tiện truyền thông, mạng xã hội khi có điều chỉnh tổ chức giao thông, và có đường dây nóng, địa chỉ tiếp nhận phản ánh của người dân về biển báo và đèn tín hiệu.

Với chương trình đèn, việc điều khiển cần được thực hiện linh hoạt dựa trên đo đếm phương tiện thực tế: sự thay đổi lưu lượng giao thông các khung giờ trong ngày, sự thay đổi theo thời gian với chu kỳ hàng quý, hàng năm,…

Như đã đề cập ở trên, cần thiết có một bộ phận chuyên trách để kịp thời phản ứng trước các vấn đề phát sinh. Bởi nếu việc xây dựng và duy tu đèn tín hiệu thuộc một cơ quan, còn điều khiển chương trình đèn lại thuộc một đơn vị khác thì có thể nảy sinh khó khăn, bất cập trong quá trình vận hành, phối hợp.

Xa hơn, việc áp dụng công nghệ hiện đại vào hệ thống báo hiệu giao thông là xu thế tất yếu. Đèn tín hiệu thông minh tự điều chỉnh theo lưu lượng thực tế sẽ giúp giao thông được điều tiết linh hoạt hơn.

Biển báo điện tử cập nhật thông tin theo thời gian thực có thể hỗ trợ tài xế nhận diện các tình huống đặc biệt như tai nạn, ùn tắc, cấm đường để kịp thời huyển hướng. Những ứng dụng này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn góp phần hiện đại hóa hạ tầng giao thông, đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội.

Số lượng biển báo, đèn tín hiệu trên phạm vi cả nước là rất lớn, nên việc rà soát và sửa đổi sẽ cần thời gian. Nhưng nếu trách nhiệm của cơ quan quản lý được nâng lên ở mức cao nhất với tinh thần “vì nhân dân phục vụ” thì chắc chắn sẽ tạo nên “diện mạo” mới cho hệ thống báo hiệu đường bộ trong tương lai.