Áp lực tỷ giá và những tác động trong 6 tháng cuối năm

Thực tế, tỷ giá vẫn chịu nhiều áp lực từ lo ngại thuế quan, nhu cầu ngoại tệ tăng cũng như giá vàng biến động. Vậy điều này tác động như thế nào đến nền kinh tế 6 tháng cuối năm 2025, khi mà áp lực tỷ giá còn hiện hữu?

Kịch bản nào cho 6 tháng cuối năm 2025?

Trước tiên, cần làm rõ sự thay đổi tăng, giảm về mặt tỷ giá đồng USD với đồng VND Việt Nam hay áp lực tỷ giá xảy ra khi nào. Hiểu một cách đơn giản, áp lực tỷ giá là tình trạng đồng tiền của một quốc gia có xu hướng giảm giá hay mất giá so với các đồng tiền mạnh khác, đặc biệt là USD.

Điều này thường xảy ra khi cung ngoại tệ không đủ đáp ứng cầu, hoặc do các yếu tố vĩ mô khác tác động, như lãi suất trong nước thấp hơn thế giới, chính sách tiền tệ trong nước được nới lỏng, thậm hụt cán cân thương mại v...v.

Giả sử từ nay đến cuối năm, Ngân hàng Trung ương Mỹ FED giữ nguyên mức lãi suất hiện nay, nhiều khả năng đồng VND tiếp tục giảm theo tỷ giá USD-Index, tức là duy trì trạng thái giảm dần. Trong trường hợp này, các doanh nghiệp xuất khẩu được lợi vì hàng hóa của họ xuất ra nước ngoài, ví dụ vào Mỹ, thu được nhiều lợi nhuận hơn do chênh lệch về mặt tỷ giá giữa hai đồng tiền. Ngược lại, hàng hóa nhập khẩu, bao gồm các loại nguyên phụ liệu phục vụ sản xuất, kinh doanh trở nên đắt đỏ hơn, khiến cho giá nhiều mặt hàng tăng theo, thu nhập của người người lao động giảm đi.

Ông Nguyễn Viết Tùng, đại diện công ty may mặc Phú Việt Hưng – doanh nghiệp vừa rồi nhập khẩu rất nhiều xơ, sợi phục vụ sản xuất: “Tình hình dầu mỏ tăng lên mà dầu mỏ cũng là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn sợi trong sản xuất dệt may. Thêm nữa vừa rồi đồng USD cũng tăng lên gần 10% nên là giá thành đầu vào của sản phẩm tăng thêm. Ngoài ra, thị trường cũng ảm đạm nên giá bán không thăng nhiều, chỉ 5 đến 7% trong khi nguyên liệu tăng 20, 30%”.

Tương tự, theo ông Đỗ Tấn Bình, Phó Chủ tịch HĐQT Cty Medic, mọi chi phí phẩn bổ chủ yếu tập trung vào túi tiền của người lao động nói chung: “Các doanh nghiệp khi mua 1 đồng USD với giá cao hơn để trả chi phí nhập khẩu thì cái chi phí đấy phân bổ vào đâu? Một là phải giảm vào quỹ lương của nhân viên, hoặc khó khăn quá thì phải sa thải bớt tin gọn bộ máy. Thứ hai là phân bổ cái phần gia tăng tỷ giá đó vào chính sản phẩm hàng hóa. Ở đây người tiêu dùng chính là những người phải chịu thiệt”.

Tìm kiếm giải pháp

Kịch bản của tình huống đồng tiền Việt Nam giảm giá so với USD rất rõ ràng, nguyên nhân được chỉ ra cũng… rõ ràng không kém. Vấn đề là tại sao chúng ta duy trì mức lãi suất thấp hơn so với thế giới khiến tiền đồng mất giá? Ở đây cần hiểu hai vấn đề liên quan:

Thứ nhất, nếu lãi suất tăng đồng nghĩa với việc vốn sản xuất kinh doanh trở nên đắt đỏ, mục tiêu dư nợ tín dụng khó hoàn thành, dẫn đến nền kinh tế chịu tác động kiểu “một cơn đột quỵ”, hiểu theo cách đơn giản là khi máu không lưu thông được. Mức độ nặng nhẹ tùy thuộc rất nhiều vào chính sách điều hành của nhà nước thông qua việc thúc đẩy hệ thống tiền tệ lưu thông.

Thứ hai, lạm phát có thể tăng nếu chúng ta giữ mức lãi suất thấp nhưng trong hai năm trở lại đây, Việt Nam vẫn kiểm soát tỷ lệ mất giá đồng tiền tương đối tốt. Vì thế, việc vừa duy trì lãi suất ở mức thấp, tăng tỷ giá đồng tiền có lợi hơn cho nền kinh tế. Về điểm này, chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Minh Phong, cho biết.

“Trong bối cảnh kiểm soát lạm phát của Việt Nam khá là tích cực thì việc Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh theo hướng giảm lãi suất liên ngân hàng nhưng mà nâng tỷ giá là cần thiết. Bởi vì một mặt giảm lãi suất có lợi cho doanh nghiệp trong vấn đề tiếp cận vốn vay, nhưng đồng thời nâng tỷ giá giúp cho doanh nghiệp xuất khẩu. Như vậy là vừa giúp doanh nghiệp hồi phục, vừa tăng trưởng trong bối cảnh hiện nay”.

Giai đoạn cuối năm, chắc chắn chúng ta cần một số lượng ngoại tệ thanh toán các khoản nợ nhưng nền kinh tế cũng thu hút được một lượng vốn đầu tư nước ngoài FDI nếu khoản đầu tư của họ vào Việt Nam giá trị hơn do chênh lệch tỷ giá, tức là đồng USD có giá hơn. Các doanh nghiệp xuất khẩu cũng được lợi nhiều hơn, sản xuất tăng trưởng hơn, thu nhập của người lao động trong giai đoạn cũng tăng theo.

Hơn nữa, theo Phó Thống đốc thường trực Ngân hàng Nhà nước, Đào Minh Tú, chính sách điều hành của chúng ta rất linh hoạt, nên những vấn đề liên quan đến lạm phát ngoại nhập, gia tăng chi phí đẩy không quá đáng ngại.

“Trong thời gian tới cũng sẽ tiếp tục điều hành theo cơ chế hết sức linh hoạt để đảm bảo làm sao trong điều hành tỷ giá có thể lên xuống phù hợp với xu thế chung đảm bảo được những mục tiêu đề ra về sức mua của đồng tiền, đảm bảo hài hóa trạng thái ngoại tệ duy trì ở mức dương cũng như đảm bảo cân đối ngoại tệ cho nhu cầu hợp pháp của nền kinh tế”.

Hiện tượng trái ngược liên quan đến lãi suất điều hành so với xu thế chung cho thấy sự linh hoạt trong điều hành, sự cân đối về mặt chính sách nhằm đạt được mục tiêu đề ra trong giai đoạn từ nay đến cuối năm. Áp lực về tỷ giá xảy ra khi đồng tiền nội địa giảm giá so với các đồng tiền khác trên thế giới, đặc biệt là đồng USD có thể tác động đến nhiều mặt.

Tuy nhiên, giữa nhiều lợi ích, chúng ta cần làm sao chọn được giải pháp phù hợp nhất với đặc thù của nền kinh tế, qua đó hoàn thành mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% trở lên.