An toàn điện sau công tơ đang phó mặc cho chủ hộ?

Bởi theo quy định hiện hành, ngành điện chỉ quản lý từ mạng lưới đến công tơ, trong khi hiểu biết về an toàn điện của nhiều chủ hộ còn hạ chế, tiềm ẩn nhiều rủi ro cháy nổ trong quá trình sử dụng điện.

Sở hữu dãy nhà trọ cho thuê, chia 2 công tơ cho gia đình và các phòng trọ, song bà Nguyễn Thị Dung ở Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội cho biết, chỉ lắp hệ thống aptomat trước công tơ để đề phòng chập cháy hoặc rò rỉ, và chưa bao giờ nghĩ đến việc kiểm tra dây dợ, thiết bị để phòng ngừa sự cố: "Nhà tôi không có sơ đồ điện, họ xây dựng lâu rồi nên tôi cũng không giữ. Cũng biết đường điện nó đi như thế nào, nhưng không có sơ đồ. Cũng không kiểm tra sự cố rò điện, mà chỉ khi nào có sự cố điện mới nhờ người đến kiểm tra"

Chị Nguyễn Thị Hương ở Kim Giang, Thanh Xuân, Hà Nội, thì quan niệm đơn giản rằng, mỗi tầng lắp một aptomat là yên tâm: "Ngày xưa làm nhà thì có thằng cháu biết về điện thì cháu nó làm thôi chứ không có sơ đồ. Mỗi tầng có một aptomat, khi có sự cố tầng nào thì nó sẽ ngắt và nhảy. Tôi cũng không bao giờ kiểm tra rò điện, chỉ khi có sự cố mới nhờ"

Không có sơ đồ điện hay bản vẽ hoàn công, không kiểm tra an toàn điện, đó là tình hình chung của nhiều gia đình tại đô thị:

"Về nhận nhà chỉ có mỗi bản hoàn công thôi, chứ không nắm rõ sơ đồ bảng điện. Thợ điện kiểm tra trong gia đình thì không có, chỉ khi nào có sự cố hoặc bóng điện cháy thì gia đình nhờ thợ của Ban Quản lý lên giúp, người ta thay cho thôi"

"Khi bàn giao thì bên chủ thầu có kiểm tra hệ thống điện, đến hiện tại chưa phát sinh gì nên tôi cũng chưa kiểm tra lại"

Hiện nay, các chung cư mới đều có hồ sơ thiết kế, hoàn công hệ thống điện, được thẩm tra về phòng cháy chữa cháy. Song, đối với các chung cư cũ và nhà ở riêng lẻ, hệ thống điện phía sau công tơ của khách hàng qua thời gian sử dụng lâu năm, một số đã xuống cấp, có nơi còn có hiện tượng tự ý câu móc thêm ngoài thiết kế.

Thống kê của Công an TP. Hà Nội cho thấy, từ năm 2018 đến nay, hơn 76% các vụ cháy, nổ trên địa bàn có liên quan đến hệ thống điện. Theo PGS.TS Ngô Văn Xiêm, Nguyên Phó hiệu trưởng Trường Đại học Phòng cháy chữa cháy, có 3 nguyên nhân chính dẫn đến các sự cố cháy, nổ do điện, đó là: cháy do chập mạch, cháy do mối nối dây không tốt và cháy do quá tải hệ thống, thiết bị điện.

Mặc dù nguy cơ cháy từ hệ thống điện sau công tơ khá cao, song theo quy định của Luật Điện lực, ngành điện chỉ có nhiệm vụ quản lý và kiểm tra hệ thống điện đến trước công tơ, còn từ công tơ điện trở về sau là thuộc trách nhiệm của khách hàng.

Thêm vào đó, khi cán bộ điện lực phát hiện có sự bất thường về công suất tiêu thụ điện, hoặc hệ thống dây dẫn không an toàn thì sẽ tư vấn để khách hàng thay thế.

Tuy vậy, hiện nay đa số sử dụng công tơ điện tử, việc ghi chỉ số công tơ được thực hiện từ xa, nên việc kiểm tra, phát hiện trực tiếp các nguy cơ sau công tơ cũng hạn chế. Hơn nữa, việc thay thế thiết bị chỉ mang tính khuyến cáo.

Theo trung tá Nguyễn Hùng An, Phó Đội trưởng Đội Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy quận Ba Đình (Hà Nội), mặc dù việc kiểm tra phòng cháy chữa cháy tại các hộ gia đình vẫn được thực hiện, có nhân viên điện lực, chính quyền địa phương tham dự, song cũng không thể kiểm tra từng chi tiết: "Cơ quan điện lực người ta chỉ đánh giá hệ thống kết nối, có Aptomat chưa, có đi trong ông gen không? Nhưng nó chủ yếu cháy thiết bị đầu cuối thôi chứ có cháy dây đâu. Ít khi cháy dây lắm, chỉ trường hợp quá tải, nóng xong gây cháy, mất khả năng cách nhiệt, chập gây cháy. Cái đấy thường xảy ra chỗ mà nhà sản xuất, kinh doanh, còn điện dân dụng chủ yếu cháy thiết bị đầu cuối, do quên không tắt, kẹt quạt, quá nhiệt gây cháy, rồi điều hòa bị côn trùng, thạch sùng hoặc bẩn quá, làm kẹt quạt, gây cháy..."

Dù có kiểm tra, nhưng với số cơ sở sản xuất kinh doanh và hộ gia đình quá đông, lực lượng chức năng không thể nào thường xuyên nắm bắt, phát hiện kịp thời các sự cố có nguy cơ mất an toàn về điện. Trong khi, quá trình sử dụng lâu dài, các thiết bị điện xuống cấp, dễ dẫn đến nguy cơ chập, cháy, mà chính người dân cũng không đánh giá được nguy cơ.

Bởi vậy, nhiều ý kiến cho rằng, bên cạnh việc kiểm tra của cơ quan chức năng, ngành điện cần tăng cường tuyên truyền về sử dụng điện an toàn, đồng thời cung cấp các dịch vụ về tư vấn và thiết kế thi công mạng lưới điện sinh hoạt gia đình, để người dân yên tâm lựa chọn khi có nhu cầu, tránh phải “mò mẫm” tìm kiếm mà không biết chắc có đảm bảo chất lượng hay không./.