Nhiều nước cấm trẻ em dùng mạng xã hội, Việt Nam thì sao?

Trước đó, nhiều quốc gia cũng đã có động thái siết chặt điều kiện trẻ em tiếp xúc mạng xã hội, với các mức độ khác nhau.

Việt Nam thì sao? Với những thông tin xấu độc xuất hiện nhan nhản trên mạng, với các vụ lừa đảo, bạo lực mạng và cả bắt cóc online vừa qua, liệu đã đến lúc, chúng ta nên nghiên cứu hướng đi này?  

Cùng nghe và bình luận: Diễn đàn 91 với chủ đề: “Nhiều nước cấm trẻ em dùng mạng xã hội, Việt Nam thì sao?”, 12h30, thứ Năm (04/12/2025), trực tiếp trên FM91 và vovgiaothong.vn. 

Các vị khách mời tham gia chương trình: Luật sư Phạm Thị Bích Hảo, Ủy viên BCH Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam và ông Ngô Tuấn Anh, Chủ tịch Mạng lưới Chuyên gia an ninh mạng Việt Nam, người sáng lập CLB Bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng.

Nhiều quốc gia siết chặt mạng xã hội đối với trẻ em 15 – 16 tuổi 

Hiện nhiều quốc gia đang thiết lập những quy định nghiêm ngặt để cấm hoặc hạn chế trẻ em dùng mạng xã hội (MXH) trước 15–16 tuổi nhằm bảo vệ sức khỏe tâm lý và giảm rủi ro trực tuyến

Ngày 26/11 vừa qua, nghị viện Châu Âu đã thông qua một văn bản đề xuất liên quan tới việc sử dụng mạng xã hội của trẻ em dưới 16 tuổi. Theo văn bản này, trẻ dưới 13 tuổi sẽ không được truy cập mạng xã hội. Các nền tảng MXH phải áp dụng biện pháp xác định độ tuổi nghiêm ngặt, thiết kế dịch vụ theo hướng an toàn và không sử dụng thuật toán gây nghiện đối với trẻ vị thành niên.

Trước đó, nhiều quốc gia đã có động thái siết chặn quy định liên quan tới MXH để bảo vệ trẻ em. Như vào đầu tháng 11 vừa qua, chính phủ Đan Mạch đã thông báo nước này sẽ ban hành quy định cấm trẻ em truy cập mạng xã hội. Trong một tuyên bố ngày 7/11, Bộ Số hóa Đan Mạch cho biết độ tuổi tối thiểu được phép sử dụng "một số" mạng xã hội là 15 tuổi. Trẻ em trong độ tuổi 13 – 14 có thể dùng MXH nếu được phụ huynh các em cho phép.

Bà Caroline Stage, Bộ trưởng Bộ Số hoá Đan Mạch chia sẻ: “Hiện tại Đan Mạch có quá nhiều trẻ em, người trẻ tuổi sở hữu tài khoản của các nền tảng MXH lớn. Quy định mới mà chúng tôi đưa ra không dựa trên các công ty hay nền tảng cụ thể. Chúng tôi quản lý dựa trên một số tiêu chí khách quan. Điều mà chúng tôi muốn bảo đảm là các nền tảng công nghệ tiềm ẩn nhiều mối nguy hại sẽ được giữ tránh xa khỏi các em.”

Theo số liệu từ chính phủ Đan Mạch, có tới 60% nam thiếu niên trong độ tuổi 11-19 không gặp gỡ bất kỳ người bạn nào trong thời gian rảnh và 94% trẻ em Đan đã có tài khoản mạng xã hội trước 13 tuổi.

Còn tại Úc, quy định về việc cấm trẻ em dùng MXH đã được chính phủ nước này thông qua vào cuối năm ngoái và sẽ có hiệu lực từ ngày 10/12 tới. Quy định mới sẽ cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng một số nền tảng MXH cụ thể như Tiktok, Facebook, Snapchat, Reddit, X (Twitter) hay Instagram. Các nền tảng MXH vừa nêu cũng có trách nhiệm thực hiện các thay đổi cần thiết để áp dụng quy định này, hoặc họ sẽ đối mặt với án phạt có thể lên tới 33 triệu USD.

Theo khảo sát được thực hiện đầu năm với gần 3.500 trẻ em, có tới 96% trẻ được hỏi trong độ tuổi 10–15 đã từng sử dụng ít nhất một nền tảng MXH; 53% trẻ được hỏi từng chịu bạo lực mạng ít nhất 1 lần.

Thủ tướng Úc, ông Anthony Albanese chia sẻ thêm: “Luật của chúng tôi quy định rõ rằng các nền tảng không được yêu cầu người dùng cung cấp giấy tờ tùy thân do Chính phủ cấp. Quy định hạn chế mạng xã hội này nhằm bảo đảm trẻ em có một tuổi thơ đúng nghĩa. Chính sách này có thể không hoàn hảo, nhưng nó quá quan trọng để chúng ta không thử.”

Tại khu vực Đông Nam Á, cụ thể là Malaysia, ngày 23/11 vừa qua, Bộ trưởng Truyền thông Fahmi Fadzil cho biết Nội các đã đề xuất cấm trẻ dưới 16 tuổi tạo tài khoản mạng xã hội, có thể bắt đầu từ năm 2026. Các nền tảng mạng xã hội sẽ phải thực thi xác minh danh tính khi người dùng đăng ký tài khoản.

Ông Fahmi Fadzil cho biết, biện pháp này là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của chính phủ nhằm tăng cường an toàn trực tuyến cho trẻ vị thành niên. Malaysia muốn hạn chế trẻ em dùng mạng xã hội để tránh những mối đe dọa trực tuyến như bị bắt nạt, lừa đảo tài chính, lạm dụng tình dục.

Ông Fadzil chia sẻ: “Thông điệp của tôi gửi đến các bậc cha mẹ có con dưới 16 tuổi là: xin đừng khuyến khích con em sử dụng mạng xã hội. Chúng tôi hy vọng rằng vào năm tới, các nền tảng mạng xã hội sẽ tuân thủ quyết định của Chính phủ về việc cấm trẻ em dưới 16 tuổi mở tài khoản mạng xã hội."

Ngoài Luật An toàn Trực tuyến và Luật Truyền thông và Đa phương tiện, Chính phủ cũng đang nghiên cứu việc áp dụng giới hạn độ tuổi tương tự như Australia và một số quốc gia khác, đặc biệt về cơ chế thực hiện.”

Phụ huynh bối rối khi quản lý con em dùng mạng xã hội

Chuyển trường cho con từ trường tư sang trường công ít lâu, chị Nguyễn Thị Thắm (ở Tây Hồ, Hà Nội) rất băn khoăn khi toàn bộ thông báo từ cô giáo chủ nhiệm của con trai đang học lớp 7 đều gửi qua Zalo. Điều này khiến chị Thắm buộc phải cho con dùng máy tính. Nhưng chưa đầy nửa năm, chị Thắm phát hiện con ngày càng nghiện máy tính, mạng xã hội, có hôm còn chơi game đến 12h đêm.

Buồn bực, chị Thắm phải gửi con về quê cả tuần, dù sát thời điểm thi học kỳ: "Trên điện thoại thì em có kiểm soát, còn trên máy tính thì có cài đặt tài khoản microsoft của máy tính hoặc email của con, nhưng trong email đấy thì em khai báo dưới 13 tuổi, thì mẹ sẽ kiểm soát. Con sẽ chỉ sử dụng máy tính khi có sự kiểm soát của bố mẹ."

Không cấm, nhưng anh Nguyễn Văn Thía, một phụ huynh có 2 con đang học cấp 2 (ở Xuân Đỉnh, Hà Nội) phải cài đặt app Famyli link để kiểm soát thời gian vào mạng xã hội của con: "Trên đấy mình sẽ kiểm soát được thứ nhất là về mặt thời gian, có thể cài đặt khi nào thì mở, khi nào thì tắt, một ngày giới hạn là bao nhiêu. Thứ hai nữa mình cũng sẽ cài đặt những app nào các bạn được cài, và những cái đấy sẽ phục vụ gì cho các bạn."

Một số phụ huynh cũng bày tỏ băn khoăn, lúng túng giữa việc cấm con sử dụng mạng xã hội và sử dụng máy tính cho học tập:

"Nhà em thì em vẫn cho chúng nó sử dụng, chỉ hạn chế thôi chứ không cấm được. Các cô vẫn giao bài qua zalo mà."

"Em nghĩ là được sử dụng nhưng có sự kiểm soát của bố mẹ và nếu đăng ký tài khoản, ví dụ như dưới 15 tuổi thì cần có bố mẹ kiểm soát với những trang web nó vào."

"Bố mẹ phải có trách nhiệm trong việc bảo hộ, giám sát, kể cả các thông tin từ phía nhà trường. Việc giao bài tập qua zalo là mình đang tạo một thói quen cho chính bản thân mình và cho các con về việc có thể tự vào xem."

Hơn 30 năm nghiên cứu, đào tạo và thực hành tư vấn tâm lý trong học đường PGS. TS Nguyễn Hồng Thuận, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Tâm lý học – Giáo dục học, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam gặp rất nhiều trường hợp bố mẹ lúng túng khi quản lý con vào mạng xã hội, từ giận giữ, đập máy tính, điện thoại, đến cấm con tiếp xúc với thiết bị điện tử…

Theo PGS Nguyễn Hồng Thuận, việc trang bị kiến thức cho con trước khi sử dụng máy tính còn quan trọng hơn cả việc con sử dụng mạng xã hội với mục đích gì: "Câu chuyện số là một hệ sinh thái rồi, anh bịt chỗ này nó lại ra chỗ kia. Bắt đầu từ năm học tới, sẽ đưa giáo dục số và AI vào tỏng nhà trường, từ lớp 1 đến lớp 12. Bây giờ việc giáo dục không phải là kỹ năng sử dụng thiết bị số, cái giáo dục ở đây là đạo đức khi sử dụng số, rồi an toàn khi sử dụng số như thế nào. Nếu chúng ta giáo dục được, cho đứa trẻ biết được kiểm soát, biết được những nguy cơ, những gì tiềm ẩn và biết được giới hạn thì có thể lại là câu chuyện khác."

Trong bối cảnh môi trường số biến động từng ngày, nhiều phụ huynh vẫn lúng túng khi con em tiếp cận mạng xã hội quá sớm và quá sâu. Sự thiếu hụt thông tin, kỹ năng nhận diện rủi ro và khoảng cách thế hệ khiến họ dễ rơi vào thế bị động. Đây không chỉ là nỗi lo cá nhân mà là lời nhắc nhở về trách nhiệm đồng hành chủ động, tỉnh táo để bảo vệ trẻ trước những hệ lụy khó lường.