Mục đích của sửa đổi là tránh việc xử phạt quá nặng, đặc biệt trong các vụ tai nạn có yếu tố khách quan góp phần.
Theo Dự luật sửa đổi về Giao thông Đường bộ, các tòa án có quyền tự quyết lớn hơn trong việc xác định mức án phù hợp dựa trên hoàn cảnh cụ thể của từng vụ việc, thay vì phải áp dụng các mức án tối thiểu bắt buộc như trước đây.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Muhammad Faishal Ibrahim nhấn mạnh: “Để làm rõ, những người vi phạm lần đầu vẫn sẽ phải chịu hình phạt. Mức phạt này sẽ được xác định dựa trên các yếu tố: tính chất và mức độ nghiêm trọng của thiệt hại gây ra cho nạn nhân, cũng như mức độ lỗi của bị cáo”.
Ông Faishal lưu ý rằng phần lớn các tội danh hình sự trong luật pháp Singapore không quy định mức án tối thiểu bắt buộc, và tòa án có toàn quyền quyết định một mức án công bằng trong giới hạn tối đa theo luật định. Những sửa đổi này giúp cách tiếp cận đối với người vi phạm giao thông lần đầu gần hơn với thông lệ chung.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Muhammad Faishal Ibrahim cũng cho biết, cùng với việc loại bỏ án tối thiểu bắt buộc đối với người vi phạm lần đầu, sẽ có những điều chỉnh tương ứng để giảm mức tù tối thiểu bắt buộc đối với người tái phạm.
Cụ thể, đối với hành vi lái xe nguy hiểm của người tái phạm gây tử vong, mức án tù tối thiểu sẽ giảm từ 4 năm xuống còn 2 năm. Đối với hành vi lái xe nguy hiểm gây thương tích nghiêm trọng, mức án tù tối thiểu sẽ giảm từ 2 năm xuống còn 1 năm.
Tuy nhiên, mức án tù tối đa vẫn giữ nguyên: 10 năm cho thương tích nghiêm trọng và 15 năm cho tử vong.
Ông Faishal cho biết, sự điều chỉnh này nhằm tạo ra sự tiến triển hợp lý hơn trong việc xử lý giữa người vi phạm lần đầu và người tái phạm.
"Mục đích của những sửa đổi này không phải là thể hiện lập trường khoan hồng hơn đối với các tái phạm. Những người tái phạm vẫn sẽ phải chịu mức án tù tối thiểu bắt buộc và thời gian bị tước quyền lái xe. Trong những trường hợp cần thiết, tòa án thậm chí có thể áp dụng mức án cao hơn so với mức tối thiểu này”.
Dù vậy, một số đại biểu Quốc hội lo ngại rằng việc giảm án có thể làm giảm tính răn đe trong bối cảnh tai nạn giao thông gia tăng.
Các nghị sĩ Yip Hon Weng (Yio Chu Kang), Hazel Poa (Nghị sĩ không thuộc khu vực bầu cử) và Dennis Tan (Hougang) là một trong số những người bày tỏ lo ngại về dự luật này.
Ông Yip đặt câu hỏi liệu Chính phủ có đang gửi đi thông điệp sai lầm với dự luật này và "nương tay với người vi phạm" hay không. Việc loại bỏ án tối thiểu bắt buộc có thể vô tình bị hiểu là sự khoan hồng, dù đó không phải là ý định của chúng ta. Điều này có thể làm xói mòn niềm tin của công chúng và làm tiêu tan nhiều năm nỗ lực xây dựng thói quen lái xe an toàn.
Ông cũng đặt câu hỏi liệu các mức án nhẹ hơn có thể “khuyến khích hành vi lái xe rủi ro” và dẫn đến nhiều trường hợp tái phạm hơn hay không.
Trong khi đó, bà Poa cho biết Đảng Tiến bộ Singapore không thể ủng hộ việc loại bỏ các mức án tối thiểu bắt buộc đối với người vi phạm lần đầu, đặc biệt trong bối cảnh số vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng và tử vong do chạy quá tốc độ đang gia tăng.
“Trên mạng xã hội và ngoài đời thực, nhiều người dân đã bày tỏ quan ngại rằng các thay đổi này có thể khiến đường phố trở nên kém an toàn hơn, đặc biệt là đối với người đi bộ và người đi xe đạp. Họ lo lắng rằng sự thay đổi này có thể dẫn đến gia tăng số vụ lái xe nguy hiểm”.
Theo thống kê do Cảnh sát Giao thông công bố vào tháng 8/2024, số vụ tai nạn chết người do chạy quá tốc độ và lái xe khi say rượu trong nửa đầu năm 2024 đã gia tăng, kéo theo số người tử vong cũng tăng lên.
Tổng cộng có 73 người thiệt mạng trong nửa đầu năm 2024 – tăng 2 trường hợp so với 71 người chết trong cùng kỳ năm 2023. Phần lớn các nạn nhân là người điều khiển xe máy và người ngồi sau.
Đáp lại những lo ngại của các nghị sĩ, ông Faishal cho biết Bộ Nội vụ đã đánh giá rằng những sửa đổi này là cần thiết để cân bằng giữa tính răn đe và sự công bằng, đồng thời không thay đổi hình phạt nghiêm khắc với các hành vi vi phạm nghiêm trọng như lái xe khi say rượu hoặc sử dụng ma túy.
"Tôi muốn nhắc lại rằng mục đích của việc sửa đổi này không phải để thể hiện lập trường khoan hồng hơn đối với các tài xế vô trách nhiệm, cũng không phải để giảm nhẹ hình phạt của họ. Chúng tôi sẽ tiếp tục trừng phạt những người có hành vi lái xe nguy hiểm. Các hình phạt tối đa vẫn nghiêm khắc và không thay đổi. Thẩm phán sẽ có toàn quyền quyết định mức án phù hợp, lên đến mức tối đa được quy định trong luật, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể."
Còn tại Việt Nam, Nghị định 168 xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ có hiệu lực từ 01/1/2025. Theo đó, nhiều hành vi vi phạm có mức xử phạt tăng rất cao, nhất là nhóm hành vi cố ý vi phạm dẫn đến nhiều vụ tai nạn, đặc biệt xảy ra trên đường cao tốc.
Ngay trong những ngày đầu năm 2025, người dân đã chấp hành tín hiệu đèn giao thông một cách tự giác, dù có CSGT hay không. Người dân sẵn sàng "thà chậm vài giây còn hơn bị phạt 5 triệu đồng", cho thấy sự thay đổi trong ý thức và thói quen tham gia giao thông.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến đề xuất, ngoài việc tăng nặng các mức phạt để tạo tính răn đe, về lâu dài cần tích hợp nhiều biện pháp để có kết quả toàn diện hơn như cải thiện cơ sở hạ tầng đường bộ và triển khai các công nghệ an toàn tiên tiến trên xe.
Ngoài ra, việc đầu tư vào các chương trình giáo dục lái xe toàn diện cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao ý thức của tài xế, góp phẩn đảm bảo an toàn giao thông.