Video: Quy trình 'lặp đi lặp lại' những ngày qua tại cơ sở sản xuất bánh chưng nhà ông Nguyễn Văn Tính (Đội 1 - Thôn Tranh Khúc). Người rửa lá, người xếp lá, người làm nhân bánh, người gói bánh, người buộc lạt, người chuyển bánh vào nồi và người xếp bánh. Quy trình này bắt đầu từ trưa cho tới 21h hoặc 22h hằng ngày.
Quy trình thủ công, mỗi người một việc, cứ như vậy từ đời này qua đời khác, ông Tính tâm sự: “Nếu nói về truyền thống gói bánh chưng thì cũng lâu rồi, chúng tôi không thể nhớ được thời gian từ bao giờ nữa. Các cụ để lại nghề cho các con, các cháu làm để sinh sống hàng ngày. Còn về làng nghề này của chúng tôi, chỉ biết từ đời các cụ, các ông là lâu lắm rồi, đến giờ tôi vẫn tiếp tục làm cho đến thời gian các cháu làm.”
Năm nay, giá thịt lợn có nhiều biến động nên giá của bánh chưng Tranh Khúc cũng tăng theo, để đảm bảo chất lượng, chi phí sản xuất sẽ giao động trong khoảng từ 50,000-70,000đ. Giá có thể còn cao hơn nữa nếu khách hàng có yêu cầu riêng.
Video: Tốc độ gói bánh thủ công, không sử dụng khuôn
Không ít người thắc mắc, nếu bỏ bếp củi, bếp than tổ ong, thay vào đo sử dụng bếp điện, nồi hơi thì hương vị bánh chưng sẽ bị thay đổi như thế nào? Ông Tính kể lại quá trình thử nghiệm, kiểm nghiệm và đưa ra kết luận: “Mình đun bằng điện vẫn đảm bảo chất lượng cao, vẫn ngon, không có gì gọi là biến chất cả. Đun than ngon hơn hay đun củi ngon hơn, không phải đâu. Cứ gạo ngon, thịt ngon, các thứ đều ngon, đãng nhẽ luộc 8 tiếng nhưng thêm 1 tiếng nữa là 9 tiếng thì chắc chắn bánh sẽ rền, vẫn như đun củi và đun than.”
Nhắc lại thời điểm còn dùng bếp củi, bếp than tổ ong, ông Tính kể lại: “Nhiều người ở đây bị hen syễn, khói bụi khổ lắm. Được nhà nước đầu tư hệ thống điện, an toàn về môi trường, than tổ ong cũng không dùng mấy. Tôi mua 2 tấn than hiện giờ bỏ xó. Tôi thấy nó cũng rất có hại cho bản thân, ô nhiễm xung quanh.”
Để đảm bảo chất lượng, ngay cả khâu 'cắt cử' người trực cũng quan trọng, luôn phải chú ý mức nước, thay nước đúng thời gian, bánh chín thì vớt ra rửa sạch rồi xếp chặt, để bánh ráo và không bị nhão.
Tuy nhiên, nồi điện sử dụng điện 3 pha, nên mọi người thường xuyên phải nhắc nhở nhau chú ý an toàn, hạn chế tối đa rủi ro, tai nạn trong quá trình sản xuất.
Năm nay, nhà ông Tính dự kiến sẽ gói hơn 5.000 chiếc bánh chưng để đáp ứng yêu cầu từ các siêu thị, hộ buôn bán nhỏ lẻ và khách quen.
Làm bánh chưng là nghề mà ông cha để lại, nên việc con cháu có tiếp nối và duy trì truyền thống gia đình hay không đối với ông Tính cũng là một điều vô cùng quan trọng.
“Cũng có đứa nó thích nghề này, nhưng cũng có cháu thì kêu mệt nhọc lắm, không làm nghề này đâu. Cái gói thì chắc chắn là không có máy được, cứ phải thủ công, tạo được cái máy vo gạo hay máy đánh đậu thì cũng được, cũng nhàn bớt. Theo như các cháu thì nghề của chúng tôi nhặng nhọc, một số cháu yêu nghề thì mới làm. Con nhà tôi 6-7 cháu, chỉ có 3 đứa theo nghề được thôi. Ai cũng muốn làm việc nhẹ nhàng, kiếm nhiều tiền, nhưng mà thôi, công việc của mình là các cụ để lại, cứ phải làm thôi.”, ông Tính tâm sự.
Hiện nay, tại Tranh Khúc có 116 hộ gia đình làm nghề truyền thống, gói bánh quanh năm. Dù gói ít hay nhiều thì đều phục vụ Tết Nguyên đán. Từ tinh thần giữ gìn truyền thống, cho tới quá trình chọn nguyên liệu gói bánh đều được ưu tiên hàng đầu, thương hiệu bánh chưng Tranh Khúc đã đi khắp Hà Nội, đến với nhiều tỉnh gần xa và phục vụ cả bà con kiều bào ăn Tết tại nước ngoài.