Với mức tăng trưởng doanh thu ấn tượng và sự thay đổi trong hành vi khách hàng, thương mại điện tử đang định hình lại diện mạo của thị trường bán lẻ dịp Tết.
Theo báo cáo thường niên Kinh tế Số khu vực Đông Nam Á (e-Conomy SEA 2025) lần thứ 10 do Google, Temasek và Bain và Company công bố, nền kinh tế số Việt Nam ước đạt 39 tỷ USD tổng giá trị hàng hóa vào cuối năm 2025.
Trong đó, thương mại điện tử (TMĐT) đóng vai trò là động lực tăng trưởng then chốt với tốc độ tăng trưởng ổn định trên 25%. Đặc biệt, Hà Nội hiện đang là địa phương dẫn đầu cả nước về Chỉ số Thương mại điện tử năm 2025, vượt qua TP. Hồ Chí Minh với những bước tiến dài trong việc số hóa thị trường bán lẻ.
Theo dữ liệu từ nền tảng Metric, chỉ tính riêng trong quý IV/2025, doanh số thương mại điện tử của Việt Nam dự báo đạt khoảng 105 nghìn tỷ đồng, tương đương gần 4 tỷ USD. Con số này không chỉ đến từ các chương trình khuyến mãi khổng lồ như 11/11, 12/12 hay Black Friday, mà còn đến từ sự thay đổi căn bản trong thói quen thanh toán và tư duy chi tiêu của người trẻ.
Trong bối cảnh kinh tế có những biến động, người tiêu dùng không chỉ tìm kiếm giá rẻ mà còn hướng tới các giải pháp tài chính thông nh để sở hữu sản phẩm mong muốn. Anh Nguyễn Trung Phong, một cư dân tại Hà Nội, chia sẻ về cách anh "săn sale" cuối năm:
"Mùa săn sale cuối năm thì cũng là một cơ hội để cho người dùng mua sắm các sản phẩm có tính ứng dụng cao, vừa tiết kiệm với cái nhu cầu của bản thân mình. Ví dụ mình chưa đủ tài chính thì mình sẽ hướng sang cái hướng khác là trả góp chẳng hạn để có thể mình sắm được sản phẩm mà mình ưa thích mà nó phù hợp với nhu cầu của mình".
Xu hướng "Mua trước trả sau" đã thực sự bùng nổ trong năm 2025. Theo báo cáo hành vi người dùng, có đến gần 50% người mua sắm trực tuyến đã từng sử dụng dịch vụ này trong năm qua để giảm áp lực tài chính tức thời, giúp thị trường TMĐT duy trì sức mua lớn ngay cả trong mùa cao điểm lễ hội.
Không chỉ các mặt hàng công nghệ hay thời trang quốc tế, điểm nhấn của mùa mua sắm cuối năm 2025 chính là sự trỗi dậy của các sản phẩm làng nghề, sản phẩm OCOP (Mỗi xã một sản phẩm) trên các nền tảng số. Tại Hà Nội, mô hình "Gian hàng số - Nâng tầm thương nhân Thủ đô" đã giúp các nghệ nhân làng nghề bước ra khỏi rào cản địa lý.
Chị Kiều Thị Kim Khánh, đến từ làng đặc sản Đại Đồng, xã Thạch Thất, cho biết TMĐT đã thay đổi hoàn toàn cách bà con nơi đây tiếp cận thị trường:
"Ở làng nghề chúng tôi thì hầu hết là vẫn đang bán hàng theo hình thức truyền thống. Sản phẩm chè kho, chè lam, kẹo lạc vẫn được các đại lý đến nhận hàng tại làng hoặc chúng tôi đem giao tại các địa điểm.
Tuy nhiên, bị hạn chế về khoảng cách địa lý và rất khó để quảng bá đến những người tiêu dùng ở xa hơn. Đối với hình thức phiên chợ điện tử, hoặc hình thức livestream thì chúng tôi có cơ hội tiếp cận với các khách hàng ở khắp mọi ền tổ quốc".
Sự chuyển dịch này không còn là hiện tượng đơn lẻ mà đã trở thành phong trào rộng khắp tại các khu vực ngoại thành như Hoài Đức, Chương Mỹ hay Thạch Thất. Việc livestream bán hàng giờ đây không còn quá xa lạ với người nông dân và các chủ thể sản xuất truyền thống:
"Khi mà phát triển cái này thì theo cái xu thế của bây giờ, là trên các nền tảng. Thì ở Hoài Đức chúng tôi, các chủ thể hầu hết đều livestream trên trang cá nhân, thứ hai là trên các nền tảng như Tiktok hoặc trên các fanpage".
Tuy nhiên, khi quy mô thị trường mở rộng, bài toán về niềm tin và chất lượng hàng hóa lại trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Năm 2025 ghi nhận sự quyết liệt của các cơ quan quản lý trong việc nh bạch hóa thị trường TMĐT.
Chính sự khắt khe của cả nền tảng và người dùng đã tạo nên một cơ chế tự thanh lọc hiệu quả. Ông Nguyễn Đình Hòa, chuyên gia từ Công ty Tư vấn đầu tư Teechan Ecom, nhận định về tính kỷ luật của các sàn hiện nay:
"Bản thân các sàn thương mại điện tử cũng siết rất chặt chính sách về hàng giả hàng nhái, cho nên là không có chỗ đứng cho hàng giả hàng nhái và hàng kém chất lượng trên các sàn thương mại điện tử.
Bản thân người tiêu dùng nếu nhận được những sản phẩm kém chất lượng thì họ sẽ phản hồi bằng cách đánh giá xấu, ví dụ một sao hai sao, dẫn đến các sản phẩm đó hoặc các nhãn hàng đó không thể tồn tại được trên sàn thương mại điện tử".
TMĐT những ngày cuối năm 2025 không chỉ là một kênh mua sắm, mà đã trở thành một hệ sinh thái sống động kết nối từ người nông dân làng nghề đến các thương hiệu thời trang hiện đại.
Sự hỗ trợ từ chính sách của Chính phủ cùng với quyết tâm chuyển đổi số của cộng đồng doanh nghiệp đã giúp TMĐT trở thành "đòn bẩy" quan trọng thúc đẩy tiêu dùng nội địa.
Khi niềm tin của người dùng được củng cố và các rào cản về địa lý được xóa bỏ bằng công nghệ, bức tranh kinh tế số Việt Nam chắc chắn sẽ còn rực rỡ hơn nữa trong năm mới 2026.