Theo chân tổ công tác của Đội CSGT đường bộ số 6 (Phòng CSGT Công an Hà Nội) thực hiện tuần tra kiểm soát, xử lý tình trạng xe ôm công nghệ, người giao hàng... cố tình che biển kiểm soát. Giữa dòng xe ken đặc, không khó để bắt gặp những chiếc xe máy với biển số bị che lấp bằng băng dính đen, có chiếc dán tờ đề-can màu, thậm chí có người “sáng tạo” tới mức lấy khẩu trang y tế… đeo cho biển xe vì sợ camera.
Thời gian qua, Phòng CSGT (Công an TP Hà Nội) đã tăng cường việc kiểm tra, xử phạt các trường hợp là lái xe ôm vi phạm luật giao thông đường bộ, trong đó có xe ôm công nghệ. Qua công tác kiểm tra, lực lượng chức năng ghi nhận các hành vi vi phạm phổ biến của tài xế xe ôm gồm vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, sử dụng điện thoại khi lái xe, chở người không đội mũ bảo hiểm và che khuất biển số xe:
“Thi thoảng em có đi ngược chiều nên em dán biển số, em mới dán được mấy hôm. Em dán để thi thoảng tắc đường hoặc ngập nước thì em đi ngược chiều để camera không phát hiện được…”
Vừa rồi là trao đổi của lực lượng CSGT với 1 tài xế xe công nghệ sử dụng băng dính để che dán biển số và di chuyển trên tuyến đường Phạm Hùng. Có thể thấy hành vi che dán biển số được nhiều tài xế xe công nghệ lựa chọn hòng qua mặt lực lượng chức năng, đánh lừa hệ thông camera hiện đại. Thực tế, không chỉ hành vi dùng băng dính, khẩu trang hoặc vật liệu khác che biển số, mà việc chở hàng hóa, buộc bao tải, lắp giá đỡ làm che khuất biển kiểm soát cũng là vi phạm và đều bị CSGT xử lý theo quy định.
Từ ngày 24/ 9 vừa qua, Hà Nội đã chính thức thí điểm lắp đặt hai camera AI đầu tiên tại nút giao Phạm Văn Bạch – Hoàng Quán Chi và sau đó là trên tuyến đường Lê Văn Lương. Qua trích xuất dữ liệu từ camera AI được lắp đặt tại 2 tuyến phố này, từ 12h ngày 10/10 – 12h ngày 11/10 hệ thống camera đã tự động phát hiện 214 trường hợp người điều khiển mô tô, xe gắn máy không đội mũ bảo hiểm; 260 trường hợp không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu - vượt đèn đỏ; 4 trường hợp đi ngược chiều.
Tại điểm lắp camera AI những ngày trước đó, cũng ghi nhận nhiều trường hợp vi phạm trật tự an toàn giao thông. Camera AI tại đường Lê Văn Lương ghi nhận 3 trường hợp đi sai làn đường. Những trường hợp này đã được chuyển cho Công an TP Hà Nội và các đơn vị chức năng để thực hiện thủ tục xử lý vi phạm.
Con số cho thấy tình trạng vi phạm vẫn còn phổ biến giữa lòng đô thị hiện đại, tuy nhiên camera AI phần nào đã giúp thay đổi trong ý thức của người dân. Một số người tham gia giao thông chia sẻ:
“Việc lắp camera AI nên phải làm ngay vì giúp nâng cao ý thức của người dân, kể cả khi không có cảnh sát giao thông thì camera AI cũng nhận biết được rõ biển số, rõ lỗi vi phạm thì từ đó giúp người dân có ý thức hơn và như thế thì giao thông của Việt Nam sẽ tốt hơn trong thời gian tới.”
“Theo mình nghĩ khi có camera AI thì CSGT chỉ phân luồng là chủ yếu chứ không nên xử phạt nữa, chỉ có phạt nguội xe máy thì hơi khó, còn ô tô thì đã chấp hành luật chuẩn hơn xe máy, kể cả CSGT có đứng ngoài đường hay không thì tìm thấy ô tô vi phạm luật cũng rất khó”.
Thượng uý Nguyễn Hữu Phương, cán bộ Đội CSGT đường bộ số 6 (Phòng CSGT Hà Nội) cho biết, thời gian qua, việc sử dụng hệ thống camera giám sát trong quản lý, xử lý vi phạm trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn Hà Nội đã mang lại hiệu quả rõ rệt, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người dân.
Tuy nhiên, để đối phó với lực lượng chức năng, một số người điều khiển phương tiện, đặc biệt là tài xế xe ôm công nghệ và người giao hàng, đã cố tình dán, che biển kiểm soát nhằm tránh bị phát hiện. Để ngăn chặn, các hành vi này, lực lượng CSGT đã bố trí các tổ tuần tra cơ động bằng môtô, ô tô chuyên dụng ghi hình, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm.
“Qua quá trình tuần tra kiểm soát, chúng tôi đã phát hiện được những trường hợp và hành vi nguy hiểm với trật tự an toàn giao thông. Tập trung ở các đối tượng như học sinh, sinh viên, xe ôm, grab, xe công nghệ. Chúng tôi sẽ bố trí các chốt và tổ tuần tra khép kín địa bàn, nhất là các đối tượng xe ôm, xe công nghệ. Phòng CSGT cũng bố trí các camera AI để kịp thời phát hiện các trường hợp vi phạm”, Thượng uý Nguyễn Hữu Phương cho biết.
Có lẽ, ở đâu đó, người ta vẫn lầm tưởng “thông nh” là nghĩ ra mẹo để lách luật. Khi công nghệ đang được áp dụng để giúp giao thông an toàn hơn, từ camera AI nhận diện vi phạm, đến hệ thống phạt nguội toàn quốc thì vẫn có những người chọn cách đối đầu với công nghệ bằng những ếng băng dính hay decal.
Che biển số tưởng là chuyện nhỏ. Nhưng phía sau là câu chuyện lớn về ý thức và văn hóa giao thông, khi không camera nào cần “soi” người có trách nhiệm, và cũng chẳng có băng dính nào đủ dày để che đi thiếu ý thức.
Trong thời đại công nghệ và giám sát thông nh, điều duy nhất không thể che giấu chính là hành vi của mỗi người. Và có lẽ, thay vì nghĩ cách để “né phạt”, mỗi tài xế nên nghĩ cách để đi cho đúng, sống cho đẹp, thì sẽ chẳng bao giờ phải lo sợ camera AI hay Cảnh sát giao thông.