Ô tô, mô tô, xe gắn máy được quy định là nguồn nguy hiểm cao độ, và người được cấp giấy phép điều khiển những phương tiện cơ giới này phải đạt các tiêu chuẩn về sức khỏe, về hiểu biết pháp luật, kỹ năng cũng như đạo đức lái xe. Tuy nhiên, trên thực tế, trong quá trình tham gia giao thông, có những người không ý thức được về “nguồn nguy hiểm cao độ” mà mình đang điều khiển, hoặc xem thường các nguy cơ đó, nên không tập trung vào việc lái xe, mà vừa lái xe vừa làm các việc cá nhân khác, thậm chí, còn “làm xiếc” khi đang ngồi trước vô lăng, như câu chuyện tài xế xe khách vừa lái xe vừa ăn mì mà dư luận xôn xao trong tuần qua.
Chiều 4/12, ông Trương Hữu Hiệp, Giám đốc Sở GTVT tỉnh Lâm Đồng, cho biết sau khi trên mạng xã hội xuất hiện một đoạn clip tài xế vừa lái xe khách vừa dùng hai tay bưng tô mì để ăn, Sở đã xác nh thông tin và thừa nhận, nội dung clip là đúng sự thật. Tài xế trong clip là lái xe của Công ty TNHH Tài Thắng (TP.Đà Lạt, Lâm Đồng), chạy tuyến Đà Lạt - Hà Nội. Sự việc được hành khách ghi lại vào khoảng 7 giờ ngày 2.12, khi xe đang lưu thông trên địa bàn H.Ninh Sơn (Ninh Thuận). Sau khi phát hiện vụ việc, công ty này đã đình chỉ tài xế và thay tài xế khác để tiếp tục hành trình.
Tài xế dùng 2 tay ăn mì trong khi đang lái xe
Trước đó, trên mạng xã hội xuất hiện clip một tài xế xe khách buông cả hai tay trong khi đang điều khiển xe, để bưng tô mì, vừa đi vừa ăn. Khi gặp phương tiện phía trước, tài xế mới dùng một tay để bấm còi rồi lại tiếp tục ăn trong khi xe vẫn chạy, trong khi có nhiều phương tiện đang cùng lưu thông trên đường. Theo bối cảnh trong clip thì trên đường có nhiều phương tiện đang lưu thông.
Trước đó, hồi tháng 6 năm nay, một tài xế xe khách Phương Trang cũng bị đình chỉ công việc, vì vừa lái xe vừa...cuốn bánh tráng. Hay một tài xế xe buýt đang chở hàng chục người, mà vừa lái xe vừa chơi bài… Những kiểu “làm xiếc” của các tài xế xe khách khiến bản thân hành khách trên những chuyến xe ấy thót tim, còn người dân thì vô cùng bức xúc, phẫn nộ.
Với những người lái xe chuyên nghiệp như anh Hà Văn Thắng, lái xe kinh doanh vận tải ở Hà Nội đó là những hành vi không bao giờ được phép xuất hiện trong khi đang lái xe: “Tôi đi đường còn thấy một số tài xế khác cũng làm như vậy, cởi áo ngoài ra cho mát, rồi gác chân lên táp lô, vừa lái xe vừa phì phèo châm thuốc…Với chúng tôi, không bao giờ được phép làm như vậy! Luật đã quy định anh được lái tối đa 4 tiếng trong một ca rồi nghỉ. Vậy tại sao khi nghỉ, anh không làm những việc đó đi, mà lại để lúc ngồi lên ghế lái rồi, lại làm những việc nguy hiểm đó. Anh coi thường tính mạng của anh là một chuyện, nhưng lại coi thường tính mạng của cả mấy chục con người trên xe!”
Anh Thắng cũng cho rằng, có thể người lái xe chủ quan, vì quá tin vào kinh nghiệm lái xe của mình, nghĩ rằng mình có thể xử lý tốt các tình huống, và đinh ninh là đường đẹp, vắng người, xe lại tốt thì khó có thể xảy ra tai nạn. Nhưng theo chia sẻ của nhiều tài xế, đối với công việc mà đặc thù của nó gắn với an nguy, sinh mạng của nhiều người như công việc lái xe, một khi xe còn lăn bánh trên đường thì chưa thể nói trước điều gì.
Mặc dù người lái xe trong đoạn clip gây sốc nêu trên, sau đó đã bị doanh nghiệp vận tải xử lý, tạm đình chỉ công việc nhưng sự việc một lần nữa đã làm dấy lên những lo ngại trong người tham gia giao thông, trong bối cảnh TNGT còn diễn biến phức tạp ở nước ta, nhất là các vụ tai nạn liên quan đến xe khách để lại hậu quả thảm khốc.
Anh Trần Lý, một người tham gia giao thông tại Hà Nội cho biết, cá nhân anh trong quá trình lái xe, anh cũng từng bắt gặp nhiều trường hợp người tham gia giao thông (cả ô tô và xe máy) tranh thủ làm việc riêng khi đang điêù khiển xe, mà điển hình nhất là việc sử dụng điện thoại. Ở mức độ nhẹ, sự sao nhãng của họ gây cản trở giao thông và khiến những người khác đang đi trên cùng tuyến đường cảm thấy khó chịu, phản cảm.
"Có người đi trên cao tốc, tốc độ cho phép 80km/h mà họ mải nhắn tin hay đọc tin nhắn, gọi điện gì đó, họ cứ đi giữa đường với vận tốc 20km/h, mình rất bức xúc. Còn việc cởi áo hay làm các việc cá nhân khác thì mình cũng thấy, với mấy bác lái xe đường dài, xe tải, container. Ngay cả người Việt Nam mình nhìn thấy hình ảnh đó cũng thấy quá phản cảm chứ đừng nói người nước ngoài họ nhìn thấy!", anh Lý cho biết.
Tình trạng người tham gia giao thông sử dụng điện thoại khi điều khiển phương tiện diễn ra khá phổ biến
Còn về vấn đề mất an toàn, anh Trần Lý cho rằng, đó là điều không cần bàn cãi. Bởi ai cũng biết, lái xe là công việc đòi hỏi sự tập trung cao độ của các giác quan, sự nhanh nhạy và nhịp nhàng trong các phản xạ. Bởi vậy, bất cứ một công việc nào được tiến hành tranh thủ khi đang lái xe thì đều khiến người lái bị phân tâm, có nguy cơ phản ứng không chuẩn xác nếu gặp sự cố, dẫn đến tai nạn.
Ở góc độ chuyên gia pháp luật, Đại tá Trần Sơn, Nguyên Phó trưởng phòng Hướng dẫn luật tuyên truyền và xử lý TNGT, cục CSGT-Bộ Công an cho rằng, pháp luật đã có các quy định cụ thể về việc lái xe sao cho đảm bảo an toàn. Và những hành vi như của tài xế xe khách tranh thủ đi giầy đi tất, hoặc vừa lái xe vừa múa hát như của cô ca sĩ trẻ, là vô cùng nguy hiểm, cộng đồng cần lên tiếng: “Anh lái xe như thế làm sao anh tập trung quan sát, làm sao anh xử lý côn, phanh, làm sao anh đánh lái hay chuyển hướng, xử lý kịp thời nếu có sự cố? Tôi cho là quá nguy hiểm. Chúng ta cần lên án để chấm dứt các hành vi như vậy, trước khi có thể gây ra hậu quả cho cộng đồng”
Chị Lê Thu Hà, người tham gia giao thông tại quận Hoàng Mai, Hà Nội cũng cho rằng, pháp luật cần xử lý nghiêm các trường hợp này, chứ không thể chỉ dừng lại ở sức ép dư luận và hình thức kỷ luật từ các doanh nghiệp quản lý người lái xe đó.
“Tôi không hiểu họ nghĩ gì. Lái xe có phải trò đùa đâu. Trước hết, nhất cử nhất động của mình đều ảnh hưởng đến an toàn của người khác, của mình. Rồi sau nữa, xe ô tô là cả một tài sản lớn, nếu chẳng may va quệt hư hỏng thì thiệt hại đáng kể. Sao có thể tranh thủ làm mấy việc lặt vặt ấy mà không coi trọng tài sản, xem thường tính mạng và an toàn như thế được. Phải xử lý thật nghiêm mới ngăn chặn được", chị Hà cho biết.
Sự chủ quan và coi thường tính mạng hành khách của những tài xế “làm xiếc” trong khi lái xe- rõ ràng là điều không thể chấp nhận, không thể thông cảm, dù với bất cứ lý do nào. Không chỉ doanh nghiệp quản lý lái xe đó, mà các quy định của pháp luật cần có những chế tài nghiêm khắc để ngăn chặn hành vi này. Song, chính bản thân các hành khách đi xe cũng cần mạnh dạn lên tiếng để tự bảo vệ mình và bảo vệ mọi người, trước khi các cơ quan chức năng kịp thời vào cuộc, và trước khi hành vi đó dẫn đến hậu quả đáng tiếc. Chúng tôi muốn khép lại chương trình hôm nay bằng câu chuyện được chia sẻ từ chính một hành khách đã gặp tình huống tương tự, và cách phản ứng mà chúng ta nên suy ngẫm và học tập từ anh. Đó là thính giả Sĩ Lê chia sẻ trên tờ Tuổi trẻ:
"Những ngày qua cộng đồng mạng chia sẻ clip tài xế Hồ Thanh Dân lái xe khách loại 50 chỗ ngồi mà hai tay bưng tô mì ăn và ghì khuỷu tay trên vôlăng. Đây chỉ là một trong số ít tài xế “làm xiếc”.
Trong khi thực tế những trường hợp tương tự không phải là ít. Tôi cũng từng gặp tình huống “thót tim” khi thuê xe từ Trà Vinh đi khám bệnh cho người thân tại TP.HCM.
Cụ thể, hôm ấy hành trình từ Trà Vinh đến TP.HCM chưa kéo dài được bao lâu thì chúng tôi bắt đầu tỏ ra khá bực mình khi tài xế vừa lái xe vừa chăm chú vào màn hình điện thoại. Tôi hỏi anh ta đang làm gì thì anh hồn nhiên trả lời đang “chat” với mấy bạn ở TP.HCM.
Tôi nhắc anh ta lái xe phải tập trung, không nên vừa lái vừa “chat” kiểu đó rất nguy hiểm thì anh này bảo tôi là “cứ nghiêm trọng hóa vấn đề”. Khi tôi vẫn quyết liệt phản ứng thì tài xế cũng dừng “chat” sau khi cố gắng nhắn thêm vài tin nhắn nữa và bắt đầu tỏ ra khó chịu, lái xe trong im lặng.
Đỉnh điểm của sự bực mình của chúng tôi là khi xe vào đường cao tốc. Xe đang chạy với vận tốc gần trăm km/h thì tài xế buông vôlăng, dùng hai tay tháo chiếc điện thoại để lắp sim khác với lý do “lên thành phố phải đổi sim để khỏi bị làm phiền”.
Đến lúc này, tôi nói thẳng nếu anh không lái xe đàng hoàng tôi sẽ gọi về cho chủ xe thì anh ta mới bỏ điện thoại xuống và tỏ ra rất hậm hực...
Chuyến trở về vào hôm sau, tài xế lại liên tục nghe điện thoại và nói suốt trong khoảng 30 phút nữa với nội dung chỉ là đùa giỡn với bạn bè. Quá bực mình, tôi đành gọi cho chủ xe, sau đó chủ xe điện nhắc nhở anh ta thì anh này mới thôi nghe điện thoại và hậm hực lái xe một mạch.
Về đến nhà, tôi lại gọi cho chủ xe nói rằng nếu anh còn tiếp tục sử dụng tài xế này thì hoặc sẽ không ai sử dụng dịch vụ của anh, hoặc không sớm thì muộn sẽ gây hậu quả. Sau lần đó tôi tuyệt đối “nói không” với dịch vụ của chủ xe này.
Trở lại trường hợp tài xế vừa lái xe vừa ăn mì. Tôi cho rằng việc buộc thôi việc với tài xế này là cần thiết bởi sự việc tuy chưa gây ra hậu quả gì nghiêm trọng song qua đó thể hiện sự thiếu ý thức và kém đạo đức của người cầm lái. Để hạn chế đến chấm dứt những tai nạn thảm khốc gây mất mát to lớn cho xã hội, tôi cho rằng cần mạnh tay đối với những tài xế “làm xiếc” này.
Khi lực lượng chức năng rất khó đảm bảo kịp thời và đầy đủ cho việc phát hiện và ngăn chặn các hành vi lái xe nguy hiểm như trên, thì hơn ai hết những hành khách vì sự an toàn, tính mạng của chính mình cần mạnh dạn lên tiếng phản đối ngay khi phát hiện tài xế vi phạm.
Cạnh đó, pháp luật cần nhanh chóng bổ sung các hình thức xử phạt nghiêm những hành vi xem thường tính mạng người khác của tài xế cũng như chế tài mạnh mẽ nhà xe sử dụng những tài xế này".