Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, cứ 4 ca tử vong vì TNGT có hơn 1 ca là người đi bộ và xe đạp. Trong giai đoạn 2011-2021, số ca tử vong của người đi bộ tăng 42% tại Khu vực Đông Nam Á, còn số ca tử vong của người đi xe đạp tăng gần 90 % tại Khu vực Tây Thái Bình Dương.
Tuy nhiên, hiện chỉ có 0,2% đường trên toàn thế giới được trang bị làn đường dành cho xe đạp, nhiều khu vực thiếu vỉa hè và lối đi dành cho người đi bộ an toàn. Thiết kế làn đường dành cho người đi xe đạp và đi bộ an toàn là giải pháp quan trọng được WHO khuyến nghị để giảm thiểu số vụ tai nạn liên quan đến nhóm đối tượng này.
Xung quanh nội dung này, PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi TS. Trần Hữu Minh - Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia.
PV: Ông đánh giá như thế nào về những nguy cơ mất an toàn giao thông đối với người đi bộ và đi xe đạp tại Việt Nam? Tỷ lệ này so với con số của WHO đưa ra cứ 4 ca tử vong vì tai nạn giao thông có hơn 1 ca là người đi bộ và đi xe đạp như thế nào?
TS. Trần Hữu Minh: Tôi cho rằng rủi ro gặp TNGT với nhóm người đi bộ và đi xe đạp ở Việt Nam hiện nay đang ở mức cao.
Mặc dù các số liệu thống kê liên quan tới TNGT của xe đạp và đi bộ không cao, như nguyên nhân sơ bộ do đi bộ chưa đúng quy định gây TNGT chiếm khoảng 2% trong số các vụ được phân tích, TNGT liên quan tới xe thô sơ (xe đạp...) hiện nay cũng chỉ dưới <5% trong tổng số các vụ tai nạn giao thông (số liệu năm 2025).
Tôi cho rằng số liệu này chưa phản ánh chính xác mức độ nguy hiểm và rủi ro gặp TNGT với người đi xe đạp và đi bộ, bởi vì hiện nay xe ô tô và xe máy đang chiếm tỷ trọng chính trong dòng giao thông của Việt Nam.
Nếu chúng ta dùng chỉ tiêu số vụ TNGT người đi bộ xe đạp trên số chuyến đi bộ, đi xe đạp và so sánh tương tự với số vụ TNGT ô tô, xe máy trên số chuyến đi ô tô/xe máy thì sẽ cho ta một bức tranh chính xác hơn, rất tiếc là một số thông tin cần để thực hiện so sánh như vậy chưa sẵn sàng. Hy vọng thời gian tới sẽ có thêm dữ liệu
PV: Yếu tố hạ tầng giao thông giữ vai trò như thế nào đối với các vụ tai nạn liên quan đến người đi bộ và đi xe đạp?
TS. Trần Hữu Minh: Tôi cho rằng kết cấu hạ tầng giao thông đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc nâng cao ATGT đối với người đi bộ và đi xe đạp.
Nếu so với ô tô, xe máy (xe cơ giới) thì người đi bộ và xe đạp là nhóm người dễ bị tổn thương
Bên cạnh đó người sử dụng xe đạp hoặc đi bộ lại thường là trẻ em, phụ nữ, người già người tàn tật, phụ nữ có thai, đây là nhóm yếu thế trong tham gia giao thông cần được ưu tiên.
Bởi vậy việc tạo ra một môi trường kết cấu hạ tầng tốt cho người đi bộ, đi xe là giải pháp rất quan trọng để chúng ta nâng cao an toàn giao thông đối với người đi bộ, đi xe đạp.
PV: Ông có để xuất/ kiến nghị gì nhằm cải thiện hạ tầng và nâng cao an toàn cho người đi bộ, đi xe đạp?
TS. Trần Hữu Minh: Khi xảy ra va chạm, chưa cần biết ai đúng sai thì nhóm người đi bộ, xe đạp thường gặp hậu quả lớn.
Tuy nhiên đi bộ và xe đạp là là yếu tố không thể thiếu trong phát triển vận tải công cộng và giao thông xanh, bền vững, chính bởi vậy yêu cầu nâng cao ATGT cho người đi bộ, đi xe đạp luôn là một trọng tâm cần quan tâm.
Đây vừa là mục tiêu những cũng vừa là động lực cho các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương trong việc thiết kế các quy định pháp luật và triển khai giải pháp bảo vệ người đi bộ, xe đạp trong tham gia giao thông.
Giải pháp hiện nay có rất nhiều tuy nhiên mấu chốt là các cơ quan chức năng cần sớm nghiên cứu và chuyển hóa những đề xuất, giải pháp như vậy vào các văn bản pháp luật các chính sách thì địa phương mới có căn cứ thực hiện.
Tôi lấy ví dụ nếu muốn làm làn đường cho xe đạp/xe thô sơ ở nhiều nơi, có thể thực hiện trên đường quốc lộ, đường đô thị thì cơ quan chức năng phải sớm ban hành tiêu chuẩn thiết kế làn xe đạp và hướng dẫn thiết kế làn xe đạp, khi có tài liệu đó các địa phương hoàn toàn có đủ căn cứ để triển khai.
Với xu hướng phát triển đường sắt đô thị, vận tải công cộng...để giảm ùn tắc, tôi chắc chắn xe đạp và đi bộ sẽ là thành tố không thể thiếu trong các giải pháp trên.
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!