Theo đó, trước dịp cao điểm chạy tàu tết sẽ bàn giao khoảng 65 km đường sắt đoạn Nha Trang – Sài Gòn và 27km đoạn Vinh – Nha Trang (tức là giữa tháng 1/2024), cùng kết quả nâng cấp, cải tạo giai đoạn 1 sẽ tạo thành những khu gian liên tục, đảm bảo tàu chạy với tốc độ 100km/h liên tục, giúp rút ngắn thời gian di chuyển bằng đường sắt. Đây là khẳng định của lãnh đạo Ban QLDA đường sắt, Bộ GTVT khi chia sẻ với VOVGT.
Vậy tiến độ thi công dự án cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Nha Trang – Sài Gòn hiện nay thế nào? Đâu là giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn khi vừa thi công vừa đảm bảo an toàn chạy tàu?
PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với ông Mai Minh Việt, Phó Giám đốc Ban QLDA đường sắt xung quanh nội dung này.
PV: Xin ông cho biết tiến độ thi công dự án cải tạo, nâng cấp đường sắt Bắc – Nam, cụ thể là đoạn Nha trang – Sài Gòn đến thời điểm hiện nay?
Ông Mai Minh Việt: Giai đoạn từ 2016 trở lại đây, ngành đường sắt đã được Chính phủ và Bộ GTVT quan tâm đầu tư các dự án khôi phục, nâng cấp tuyến đường cũ với một loạt dự án. Từ 2016-2020 có 4 dự án, giai đoạn 2021-2025 có 4 dự án, trong đó trên tuyến đường sắt Bắc - Nam có 3 dự án đang triển khai. Về tiến độ giải ngân các dự án chung của toàn Ban hiện đạt 97,8%, với khoảng hơn 2.000 tỷ đồng.
Trong đó, riêng dự án Nha trang – Sài Gòn tổng giá trị đầu tư khoảng 1.000 tỷ đồng, gồm có 3 gói thầu, đến nay 2 gói thầu đã cơ bản hoàn thành, 1 gói thầu vừa thực hiện công tác đấu thầu và chuẩn bị triển khai trong năm tới; tiến độ thực hiện hiện đang vượt kế hoạch đề ra và giải ngân đạt 99,75%.
Dự kiến từ nay đến trước khi chạy tàu tết âm lịch (tức là giữa tháng 1/2024), chúng tôi sẽ tổ chức nghiệm thu, bàn giao 65km/77km đường thuộc dự án Nha Trang – Sài Gòn. Đối với dự án Vinh – Nha Trang chúng tôi cũng sẽ nghiệm thu, bàn giao trước tết âm lịch 27km/30km. Hiện toàn bộ công tác nghiệm thu hoàn thành đã xong, chúng tôi đang báo cấp có thẩm quyền để kiểm tra và bàn giao.
PV: Được biết các dự án đang thi công với tiến độ rất tốt, tuy nhiên có một vấn đề là chúng ta vừa thi công vừa khai thác chạy tàu. Vậy thì việc thi công thời gian qua gặp phải những khó khăn gì?
Ông Mai Minh Việt: Chúng ta đều biết việc thi công các dự án hạ tầng giao thông trải dài qua nhiều tỉnh/thành thường gặp nhiều khó khăn, với đặc thù của đường sắt Bắc – Nam còn gian nan hơn.
Thứ nhất, vừa thi công vừa chạy tàu, dẫn tới nhân lực cho công tác đảm bảo an toàn chạy tàu và biện pháp thi công cũng yêu cầu khắt khe hơn, để không xảy ra những sự cố gây cản trở đến vận tải hành khách cũng như hàng hóa.
Thứ hai, vì tuyến đường sắt của chúng ta độc đạo, dẫn tới việc chọn điểm thi công, mở điểm thi công cũng là một vấn đề, làm sao tránh ảnh hưởng nhiều nhất đến việc khai thác chạy tàu.
Ví dụ nếu như đường bộ hay các công trình khác không bị vướng chạy tàu thì có thể mở nhiều điểm thi công một lúc, nhưng đường sắt không thể mở nhiều điểm thi công một lúc. Bởi mỗi điểm thi công sẽ dẫn tới tàu phải chạy chậm lại, ảnh hưởng trực tiếp đến hành trình của hành khách, nên việc ưu tiên đầu tiên là chọn mở điểm thi công và hạn chế các điểm thi công. Khó khăn này dẫn tới kéo dài tiến độ thi công dự án đường sắt trên đường sắt đang chạy tàu.
Một khó khăn nữa là phần lớn tuyến đường sắt chạy xa QL1 và đi vào những khu vực khá hẻo lánh, dẫn tới công tác vận chuyển, tập kết vật tư vật liệu cũng như việc đổ thải gặp rất nhiều khó khăn, phải vận chuyển thủ công rất nhiều - cái này hiện nay trong công tác định mức cũng chưa tính đến.
Ngành đường sắt còn có đặc thù nữa là khi cải tuyến, cải tạo cần phải giải phóng mặt bằng (GPMB), nếu như đường bộ diện tích GPMB rất lớn và tập trung thì đường sắt khối lượng GPMB nhỏ lẻ dẫn tới chi phí GPMB nhiều khi không đủ. Đất bám đường sắt do lịch sử để lại, nguồn gốc đất không rõ ràng nên công tác GPMB luôn rất phức tạp, giá đền bù cũng khác trong khi khung chính sách áp dụng một mức khác, dẫn tới người dân không thỏa mãn.
Ngoài ra, giá trị khối lượng GPMB nhỏ, dẫn tới sự quan tâm của các địa phương cũng chưa thực sự sát sao.
PV: Dịp cao điểm tết sắp đến, giải pháp và phương án thi công sẽ được điều chỉnh thế nào để vừa đáp ứng tiến độ, vừa đảm bảo nhu cầu khai thác tăng cao trong dịp tết?
Ông Mai Minh Việt: Hiện nay có hai vấn đề, một là trước tết âm lịch Ban sẽ tổ chức nghiệm thu, bàn giao và đưa vào sử dụng gần 100km, cái này hoàn thành rồi, phục vụ cho chạy tàu tết, góp phần nâng cao hiệu quả từ dự án này và các dự án trước đó.
Ví dụ đoạn Nha Trang – Sài Gòn, sau khi chúng tôi bàn giao các khu gian đã tạo ra những dải khu gian liên tục, kết hợp với dự án 7.000 tỷ đồng trước đó tạo thành một đoạn 6 khu gian liên tục, tương ứng với hơn 70km liên tục chạy với tốc độ 100km/h; đoạn thứ 2 là 5 khu gian liên tục cũng tương ứng với 60km chạy liên tục.
Điều này cho thấy dự án hoàn thành sớm và đưa vào khai thác sẽ phát huy hiệu quả rất lớn, không chỉ đối với dự án này mà các dự án trước đó sẽ phát huy hiệu quả rõ rệt.
Với những đoạn chưa thi công Ban đã chỉ đạo các đơn vị tập trung vào những điểm xung yếu, hoàn thành trước khi chạy tàu tết, đảm bảo trả lại tốc độ và an toàn chạy tàu. Ngoài ra, trong thời gian dừng thi công chạy tàu tết, chúng tôi cũng yêu cầu các đơn vị cử nhân sự luôn ứng trực, kiểm tra công tác an toàn và phối hợp với các đơn vị của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đảm bảo an toàn chạy tàu.
PV: Xin cảm ơn ông!