Nhìn qua, nhiều người có thể thấy làn đường này rộng rãi, thoáng đãng và thậm chí là “điểm hấp dẫn” đối với những ai muốn vượt qua tắc đường trên cao tốc. Tuy nhiên, ít ai biết rằng làn đường khẩn cấp không phải là nơi để lưu thông thường xuyên, mà chỉ dành riêng cho các trường hợp khẩn cấp.
Vậy vì sao người dân lại thường xuyên sử dụng làn đường này? Và liệu những hành vi này có gây nguy hiểm gì cho chính bản thân họ và cộng đồng không?
Làn khẩn cấp: “Lối thoát” sai lầm và hiểm nguy cận kề
Làn đường khẩn cấp là một phần của hệ thống giao thông được thiết kế để phục vụ cho các phương tiện khẩn cấp như cứu hỏa, cứu thương, cảnh sát, hoặc các phương tiện gặp sự cố trên đường. Những làn đường này thường nằm sát bên lề của các tuyến đường chính và được đánh dấu bằng vạch kẻ đường hoặc biển báo đặc biệt, để phân biệt với các làn xe thông thường.
Về lý thuyết, làn đường khẩn cấp chỉ được phép sử dụng khi có tình huống cấp bách, như cứu hộ tai nạn, dập tắt hỏa hoạn, hay xử lý sự cố giao thông đột xuất. Mọi phương tiện khác đều không được phép lưu thông trong làn đường này nếu không phải trong trường hợp khẩn cấp.
Tuy nhiên, thực tế lại khác xa lý thuyết. Những năm gần đây, tình trạng các phương tiện giao thông sử dụng làn đường khẩn cấp một cách không hợp lý ngày càng phổ biến trên cao tốc. Đặc biệt trong giờ cao điểm, khi các tuyến đường chính tắc nghẽn, rất nhiều người lái xe đã “hét tốc độ” và tự ý vào làn đường khẩn cấp để vượt qua những đoạn tắc đường, bất chấp nguy cơ gây cản trở cho các phương tiện khẩn cấp đang cần sử dụng làn này.
Nhận định về thực trạng này, ông Lê Bá Tiến Cường - Tổ trưởng Tổ tuần tra xử lý sự cố đường cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây cho biết:
"Trên các tuyến cao tốc, tình trạng các phương tiện đi vào làn dừng khẩn cấp vẫn còn diễn ra khá bổ biến. Một phần do ý thức từ người điều khiển phương tiện không nắm đầy đủ quy định về quy tắc, phương tiện, người tham gia giao thông đường bộ hoặc xem thường và phớt lờ các quy định lợi dụng làn khẩn cấp để làm làn vượt, chèn các phương tiện khác.
Đồng thời, hạ tầng giao thông chưa bắt kịp với nhu cầu đi lại của người dân, giao thương hàng hóa, du lịch... dẫn đến các tình trạng ùn ứ trên cao tốc cũng khiến các phương tiện chen lấn đi vào làn dừng khẩn cấp với mong muốn di chuyển được nhanh hơn".
Nhìn từ xa, làn đường khẩn cấp trên cao tốc có vẻ an toàn và trống trải. Nhưng ít ai biết rằng, chính nơi tưởng chừng ‘an toàn nhất’ ấy lại là khu vực nguy hiểm bậc nhất nếu lưu thông sai mục đích.
Nói về mức độ nguy hiểm từ hành vi chạy vào làn khẩn cấp trên cao tốc. ông Lê Bá Tiến Cường - Tổ trưởng Tổ tuần tra xử lý sự cố đường cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây cho biết: "Việc phương tiện chạy vào làn dừng khẩn cấp là rất nguy hiểm tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tai nạn nghiêm trọng hoặc liên hoàn. Khi các phương tiện di chuyển trên làn dừng khẩn cấp dễ xảy ra va chạm với các phương tiện khác đang dừng đỗ ở làn dừng khẩn cấp hoặc va chạm với các phương tiện đang di chuyển tại làn đường xe chạy kế bên sẽ gây ra các hậu quả rất nặng nề về người và phương tiện.
Với việc làn dừng khẩn cấp được thiết kế với mục đích chỉ dùng cho các trường hợp gặp sự cố kỹ thuật hoặc bất khả kháng khác buộc phải dừng xe, đỗ xe; các trường hợp xe của các lực lượng chức năng làm nhiệm vụ...
Vì vậy, khi các phương tiện chạy vào làn dừng khẩn cấp bị chiếm dụng sẽ làm ảnh hưởng đến thời gian tiếp cận các sự cố trên đường cao tốc của các lực lượng chức năng, đơn vị quản lý vận hành không được kịp thời, làm gia tăng mức độ thiệt hại và nguy cơ gây ùn tắc giao thông."
Mức phạt nặng để chặn hành vi “chiếm” làn khẩn cấp
Không ít tài xế vì muốn tránh kẹt xe hay rút ngắn vài phút di chuyển mà bất chấp quy định, cho xe chạy vào làn đường khẩn cấp trên cao tốc. Thế nhưng, hành vi tưởng như ‘vô hại’ đó lại vi phạm nghiêm trọng luật giao thông đường bộ, và người vi phạm có thể phải đối mặt với mức phạt lên tới hàng chục triệu đồng, thậm chí bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe – một cái giá không hề nhỏ cho sự thiếu ý thức.
"Pháp luật Việt Nam đã có các quy định về xử phạt đối với hành vi này. Cụ thể theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP đối với ô tô hành vi đi vào làn dừng khẩn cấp hoặc lề đường của đường cao tốc khi không thuộc trường hợp khẩn cấp sẽ bị phạt tiền từ 4.000.000đ-6.000.000đ và đồng thời bị trừ 2 điểm trên giấy phép lái xe.
Ngoài ra, nếu hành vi này gây ra tai nạn giao thông thì mức phạt sẽ tằng lên từ khoảng 20.000.000đ-22.000.000đ và bị trừ 10 điểm trên giấy phép lái xe. Đồng thời, nếu để xảy ra tai nạn có thiệt hại về người sẽ bị xử lý trách nhiệm hình sự theo quy định của Pháp luật."
Làn đường khẩn cấp không phải là nơi để bất cứ ai muốn vượt tắc đường đều có thể sử dụng. Mỗi chúng ta cần phải có trách nhiệm trong việc bảo vệ sự an toàn chung của cộng đồng khi tham gia giao thông. Việc sử dụng làn đường khẩn cấp không đúng mục đích không chỉ gây nguy hiểm cho bản thân mà còn có thể ảnh hưởng đến sự an toàn của những người khác trong những tình huống cần cứu hộ, cứu nạn.
Vì vậy, thay vì lợi dụng làn đường này để "tìm đường thoát," mỗi người tham gia giao thông cần phải ý thức được rằng, bảo vệ sự an toàn cho tất cả mọi người mới là điều quan trọng nhất, đặc biệt trong những thời khắc khẩn cấp.
Để chấm dứt tình trạng xe tùy tiện lưu thông vào làn đường khẩn cấp trên cao tốc – nơi vốn dành riêng cho cứu nạn, cứu hộ – không chỉ cần đến những chế tài xử phạt nghiêm khắc, mà còn phải có sự thay đổi từ nhận thức của người tham gia giao thông, cùng với việc tăng cường tuyên truyền, giám sát và ứng dụng công nghệ để đảm bảo mọi người hiểu rõ và tôn trọng quy định vì an toàn chung.
Liên quan đến vấn đề tài, ông Lê Bá Tiến Cường - Tổ trưởng Tổ tuần tra xử lý sự cố đường cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây cho biết thêm:"Hiện nay, một số tuyến đường cao tốc đã được đầu tư lắp đặt hệ thống camera giám sát, xử lý vi phạm trật tự an toàn giao thông nhằm phát hiện xử lý các trường hợp vi phạm giao thông. Đồng thời, kết hợp với công tác tuyên truyền thông qua loa phát thanh, tờ rơi hay trên các trang thông tin đại chúng, mạng xã hội (VOV Giao thông, báo chí, Facebook, Zalo...) để nâng cao ý thức chấp hành Luật giao thông đường bộ khi di chuyển trên đường cao tốc.
Do vậy, để tham gia giao thông an toàn trên đường cao tốc, đặc biệt là không di chuyển trên làn dừng khẩn cấp, các phương tiện nên lưu ý một số điều như sau:
TUYỆT ĐỐI không đi vào làn dừng khẩn cấp; Khi buộc phải dừng ở làn dừng khẩn cấp thì phải tuân thủ việc bố trí cảnh báo theo quy định; Quá trình di chuyển trên cao tốc tuân thủ tuyệt đối về biển báo, vạch kẻ đường, tốc độ tối đa – tối thiểu; Giữ khoảng cách an toàn để có thể kịp thời xử lý các tình huống bất ngờ xảy ra; Tự nâng cao ý thức, trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc tham gia giao thông để cùng cả cộng đồng xây dựng một văn hóa giao thông an toàn, hiệu quả."