Những tấm biển “cấm dừng, đỗ xe”, những văn bản chỉ đạo quyết liệt của thành phố Hà Nội về việc không sử dụng gầm cầu, gầm đường bộ, gầm đường sắt đô thị làm nơi trông giữ phương tiện vẫn còn đó.
Thế nhưng, ngay giữa lòng Thủ đô, dưới gầm nhà ga Cầu Giấy của tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội, hàng trăm ô tô, xe máy vẫn ngang nhiên chiếm dụng không gian công cộng, biến vỉa hè thành bãi xe tự phát, đẩy người đi bộ xuống lòng đường. Một nghịch lý đang tồn tại: Phải chăng lệnh cấm đã ban hành, thế nhưng tại sao vi phạm vẫn kéo dài công khai.
Phải chăng, đâu đó vẫn có những “ngoại lệ” cho sai phạm?...
Người đi bộ bị “đẩy” xuống lòng đường
Sáng 24/12, tại cổng Trường Đại học Giao thông vận tải trên đường Cầu Giấy, sinh viên vội vã vào lớp, người dân tất bật đi làm. Thế nhưng, thay vì được đi bộ trên vỉa hè đúng nghĩa, nhiều người buộc phải len lỏi giữa những quán hàng bày tràn lan, bàn ghế kê sát mép đường.
Có đoạn, vỉa hè bị chiếm trọn, không còn một lối đi đúng nghĩa cho người đi bộ. Bà Nguyễn Thị Phước, sống tại khu tập thể Đại học Giao thông vận tải đã hàng chục năm nay, ngày nào cũng phải đi qua đoạn vỉa hè này để tập thể dục và đi chợ.
Với người cao tuổi như bà Phước, việc đi lại vốn đã khó, nay lại càng trở nên nguy hiểm hơn: “Rất khó khăn và nguy hiểm cho người đi bộ. Tại vì làm không có chỗ phải len len lỏi, xong rồi có lắm lúc ấy phải đi xuống lòng đường, thế là nguy hiểm. Phải giải tán những các cái quán lấn chiếm vỉa hè lòng đường là phải giải tán một cách kiên quyết, không làm theo cái kiểu bắt nhái bỏ đĩa ấy thì là không ăn thua. Làm phải là làm kiên quyết và phải giao cho các phường, phường nào không làm được thì phải có biện pháp với cái phường ấy. Thực tế kể cả công an cũng có làm, có triệt để đâu”.
Không chỉ vỉa hè phía cổng trường bị chiếm dụng để bán hàng, mà ngay bên kia đường, khu vực gầm nhà ga Cầu Giấy của tuyến metro Nhổn - ga Hà Nội cũng đang trở thành một “điểm nóng” về vi phạm trật tự đô thị bởi các bãi trông giữ xe trái phép. Ô tô đỗ chắn ngang vỉa hè, xe máy dựng san sát lòng đường, có thời điểm, cả xe khách cỡ lớn cũng dừng, đỗ dưới lòng đường, lấn cả làn ưu tiên dành cho xe buýt. Người đi bộ, người già, trẻ em, sinh viên… buộc phải bước xuống lòng đường, đối mặt trực tiếp với dòng phương tiện đông đúc, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông…
Tuệ Anh, học sinh Trường THPT chuyên Chu Văn An (Hà Nội) chia sẻ: “Không chỉ là mỗi cháy nổ mà còn gây bất tiện cho mình lúc mà mình đi lại nữa, nó sẽ chắn đường mình. Cái chỗ này nó cũng không phải dành cho ô tô nên là nếu như mọi người cứ đỗ ở đấy thì có thể là không chỉ là người dân bị ảnh hưởng mà chính chủ xe cũng bị ảnh hưởng vì sẽ có những người ý thức không tốt chẳng hạn, người ta có thể ra người ta phá hoại xe thì lúc đấy mình cũng sẽ không đảm bảo được. Thế nên em nghĩ nó ảnh hưởng không chỉ là đối với những người xung quanh mà còn đối với cả chủ xe nữa”.
Bãi xe “không phép” ngang nhiên tồn tại
Theo ghi nhận của PV VOV Giao thông Quốc gia, dưới gầm nhà ga Cầu Giấy, một hạng mục quan trọng của tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội đang tồn tại các bãi trông giữ xe tự phát hoạt động cả ngày lẫn đêm. Hàng trăm ô tô, xe máy được sắp xếp san sát, chiếm trọn vỉa hè và một phần lòng đường.
Một người dân sinh sống lâu năm trong khu vực cho biết: “Trước đây gầm cầu này toàn bãi xe, bên đấy trông cả ngày cả đêm luôn, trông cả xe máy lẫn ô tô. Công an đi dẹp mấy lần rồi nhưng chẳng thấy hết”.
Theo tìm hiểu của PV, dọc khu vực gầm ga Cầu Giấy, có ít nhất 2 nhóm trông giữ xe tự phát với nhiều “không”: Không biển hiệu, không giấy phép, không hợp đồng trông giữ theo quy định và đương nhiên cũng không đủ đảm bảo PCCC khi có sự cố xảy ra.
Hoạt động trông giữ xe diễn ra công khai, ngay dưới chân công trình hạ tầng giao thông trọng điểm của Thủ đô. Trong vai một người có nhu cầu gửi xe, phóng viên được những người trông giữ xe cho biết: Bãi chỉ nhận trông giữ “theo thỏa thuận”, còn hợp đồng thì… không. Giá gửi xe theo tháng dao động từ 1,3 triệu – 1,5 triệu đồng/ô tô. Xe máy cũng được nhận trông với mức giá vài trăm nghìn đồng mỗi tháng:
“Theo tháng cả ngày cả đêm thì 3 triệu 2 xe ô tô, nhưng phải để khoá xe lại, sẽ có chỗ cho em để xe máy ễn phí. Viết tay thôi chứ hoa đơn thì bọn anh chịu, làm gì có hoá đơn đâu, chỉ viết tay thôi hoá đơn thì không có”.
Như vậy chỉ cần làm phép tính nhẩm đơn giản, với hàng trăm xe đang gửi thường xuyên, mỗi tháng các nhóm trông giữ xe trái phép này có thể thu về hàng trăm triệu đồng. Một nguồn lợi không nhỏ từ việc chiếm dụng trái phép không gian công cộng.
Điều đáng lo ngại hơn cả là nguy cơ mất an toàn bởi các bãi xe tự phát dưới gầm ga Cầu Giấy không hề có phương án phòng cháy, chữa cháy. Ô tô, xe máy xếp sát nhau, chỉ cần một sự cố nhỏ cũng có thể dẫn tới hậu quả nghiêm trọng.
Với những ai còn nhớ vụ cháy lớn tại gầm cầu Vĩnh Tuy (Hà Nội) khiến hàng trăm xe bị thiêu rụi chắc hẳn vẫn chưa quên những hình ảnh ám ảnh đó. Sau vụ việc này, TP. Hà Nội đã có yêu cầu rõ ràng: chấm dứt việc trông giữ xe dưới gầm cầu, gầm đường bộ, gầm đường sắt để bảo đảm an toàn.
Thế nhưng, tại khu vực gầm nhà ga Cầu Giấy, tình trạng trông giữ xe trái phép vẫn diễn ra công khai. Dọc đường Kim Mã, đoạn cạnh đền Voi Phục, một bãi xe nằm ngay dưới tuyến đường sắt đô thị, chỉ cách mặt sàn nhà ga Cầu Giấy khoảng 5 mét. Toàn bộ vỉa hè khu vực này, kể cả lối tiếp cận điểm trung chuyển xe buýt, bị “bịt kín” bởi các phương tiện đỗ ngày đêm.
Những ngày gần đây, Hà Nội đang triển khai thí điểm mô hình phường văn nh đô thị. Trong đó, việc ra quân “giành lại vỉa hè” cho người đi bộ nhận được sự quan tâm đặc biệt của người dân bởi nhiều tuyến phố đã được lập lại trật tự, vỉa hè thông thoáng hơn. Thế nhưng, nhìn vào thực tế tại khu vực ga Cầu Giấy, không ít người dân đặt câu hỏi: vì sao vi phạm lại tồn tại dai dẳng như vậy? Liệu có tình trạng “nhờn luật”, xử phạt rồi cho tồn tại? Hay có sự buông lỏng quản lý của chính quyền cơ sở?
Một công trình trọng điểm quốc gia, một khu vực đông người qua lại mỗi ngày, nhưng bãi trông giữ xe trái phép vẫn ngang nhiên hoạt động. Người dân phản ánh, phóng viên ghi nhận, dư luận bức xúc. Câu hỏi đặt ra là: Cơ quan chức năng có biết đến sự tồn tại của bãi xe tự phát này hay không?
Và nếu biết, vì sao chưa xử lý dứt điểm hay có sự ngoại lệ?... Và ai sẽ chịu trách nhiệm nếu một sự cố nghiêm trọng xảy ra ngay dưới gầm nhà ga Cầu Giấy, nơi lẽ ra phải đảm bảo tuyệt đối an toàn.