Cá cơm tuy nhỏ nhưng có thể chế biến thành nhiều món ngon. Thịt cá ngọt, thơm dịu, đậm đà, nên được nhiều người tiêu dùng lựa chọn. Vào mùa cá cơm, không chỉ là dịp để những người làm nghề đánh bắt có thêm thu nhập mà người tiêu dùng có thêm nhiều sự lựa chọn cho bữa cơm gia đình.
Ông Phạm Quốc Phương ở thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang có hơn 5 năm làm nghề đánh bắt cá trên sông nên có nhiều kinh nghiệm trong đánh bắt cá cơm. Chỉ cần nhìn màu nước sông đục hay trong hoặc nếm thử vị nước mặn hay lợ, ông điều biết được con nước nào có cá để đánh bắt. Sau bữa cơm chiều, ông Phương cùng những anh em của mình tất bật chuẩn bị đồ nghề đi đẩy xiệp cá. Năm nay, nước mặn lấn sâu nên cá cũng chạy nước mặn vào sâu bên trong vì thế nên những người làm nghề đánh bắt cá cũng không phải đi đánh bắt xa như những năm trước.
Đồ nghề đánh bắt của ông Phương là xiệp cùng với thùng xốp đựng nước đá dùng để ướp cá để tươi lâu. Xiệp là một ngư cụ được làm bằng 2 cây tre dài và thẳng được kết hợp lại thành một cái gọng hình chữ V, gọi là gọng tre. Trên gọng tre người ta mắc một tấm lưới dày giống như hình chiếc dù. Khi đẩy tới, các loại cá sẽ lọt vào lưới mà không thoát ra được.
Theo ông Phương, cá cơm thường sống theo đàn, đánh bắt cá cơm chủ yếu gần bờ, công đoạn đánh bắt cá cơm thích thú, chờ đợi nhất là kéo lưới lên vì sẽ biết được mẻ lưới trúng hay thất. Mùa cá cơm nước ngọt thường rơi vào tháng 2 kéo dài đến tháng 4 âm lịch.
Ông Phạm Quốc Phương, cho biết: Con nước mặn nó dồn lên, rồi mình đẩy xiệp nó nhiều. 7 giờ tối mình đẩy tới khoảng 1 giờ sáng mình về, được 40-50kg rồi mình ra giao cho người ta, còn bao nhiêu thì mình bán lẻ. Ở sông Xà No mình nè, tại vì ở dưới Cầu Đúc nước mặn nó dồn lên, bằng vỏ bự, mình đầy xiệp càng.
Cá cơm sông tuy nhỏ hơn cá cơm biển nhưng rất béo. Tuy nhiên, do cá nhỏ nhanh ươn nên người đánh bắt phải ướp đá ngay khi kéo lên để bảo quản được lâu. Ông Phạm Quốc Phương nói thêm: Khoảng 1 tiếng đồng hồ mình mới dở túi lên mình đổ ra, rồi mình lựa rồi mới đẩy nữa. Cái này phải 3 người mình lựa ra tại vì tùm lum cá, rồi cá cơm nó nhiều hơn các loại cá khác. Tại vì mình đẩy độ vỏ nó trơn, nó ép, hư con cá, khoảng 1 tiếng là mình dở rồi. Có mùa mới bước vô đầu vụ tháng 2 thì 50.000 - 60.000 đồng/kg, mình cân đó, rồi bây giờ vô vụ nó rẻ, tại vì người ta bắt quá nhiều, nó rẻ rồi mình bán rẻ lại. Tại vì dân người ta làm này nhiều lắm.
Sau đêm dài đánh bắt, những thao cá cơm đầy ắp được mang lên chợ cân cho tiểu thương để mần sạch bán lẻ cho người tiêu dùng, số còn lại bán lẻ. Vào mùa, lượng cá cơm nhiều nên giá cá cơm cũng phù hợp với túi tiền của nhiều người tiêu dùng, giá cá cơm hiện ở mức 20.000-40.000 đồng/kg loại chưa mần, riêng cá cơm đã mần sạch có giá 100.000 đồng/kg. Đối với những bà nội trợ, ít có thời gian thì cá cơm mần sẵn là lựa chọn hàng đầu.
Chị Nguyễn Thị Hà, chia sẻ: Mùa này nhiều lắm. Cá cơm nước ngọt, nước mặn chạy tới đâu thì cá cơm chạy tới đó vậy đó, chỉ việc lấy vợt để vớt.
Cá cơm được xem là đặc sản của ền Tây, lớn hết cỡ chỉ bằng đũa ăn, thịt ngọt. Cá thường dùng kho, làm khô, mắm hoặc chiên bột vừa thơm vừa giòn cũng rất hấp dẫn. Là người mê cá cơm nên mỗi khi đi chợ, bà Lê Thị Tím, thường mua về kho hoặc làm khô để ăn dần, bà Tím chia sẻ: Tôi mua về phơi để dành ăn, ăn luôn xương nó tốt, ướp sương sương, rồi phơi. Mấy mùa kia cũng có nhưng mà nó mắc, mùa này rẻ hơn, có bữa mua 40.000 đồng/kg, lúc này nhiều rẻ hơn, 25.000 đồng/kg nè.
Vào mùa cá cơm, những người làm nghề lại háo hức vì có công ăn, việc làm vừa có thêm thu nhập, trang trải cuộc sống và người tiêu dùng lại được thưởng thức món quà của sông nước ền Tây.