Anh Lại Xuân Hưng, một nhân viên kinh doanh ở Hai Bà Trưng, Hà Nội sử dụng AI cho công việc hàng ngày. Theo anh Hưng, AI cải thiện đáng kể năng suất lao động, từ đó giúp anh giảm thời gian làm việc và dùng các thiết bị điện: "Mình thấy việc sử dụng AI có nhiều hiệu quả, hiệu quả về thời gian và tài nguyên. Ví dụ, thời gian rút ngắn thì mình cũng hạn chế sử dụng điện, cũng hỗ trợ trong việc tiết kiệm năng lượng."
Tuy nhiên, bên cạnh tác động tích cực thì việc sử dụng AI bừa bãi cũng có thể ảnh hưởng môi trường. Nghiên cứu từ Đại học California, Riverside (Mỹ) cho thấy, soạn một email dài 100 từ bằng AI tạo sinh sẽ cần khoảng 519ml nước, chủ yếu để làm mát những trung tâm dữ liệu khổng lồ phục vụ các hệ thống AI.
Ngoài ra, mỗi tương tác AI đều tiêu thụ một lượng điện đáng kể. Theo Electric Power Research Institute - một viện nghiên cứu điện năng của Mỹ, một yêu cầu tìm kiếm trên AI sử dụng nhiều điện hơn khoảng 10 lần so với tìm kiếm Google thông thường (2,9Wh so với 0,3Wh). Việc tạo một email 100 từ bằng ChatGPT cần khoảng 0,14kWh điện, tương đương việc cung cấp năng lượng cho 14 bóng đèn LED trong một giờ. Nếu tính riêng lẻ thì đây là lượng nhỏ, nhưng nếu cộng lại trên quy mô toàn quốc hay toàn thế giới thì tác động sẽ rất lớn.
Hầu hết người dùng AI chưa biết tác động môi trường, và việc sử dụng AI để tiêu khiển đang diễn ra khá phổ biến:
"Tác động môi trường thì mình chưa thấy, có thể do mình chưa tìm hiểu đủ rộng."
"Gần đây em có lướt một vài bài về chủ đề AI có tác động môi trường nhưng chưa đi sâu tìm hiểu xem nguyên nhân là như thế nào. Cần có thêm thông tin, giải pháp gì hữu hiệu hơn thì các bạn trẻ mới quan tâm."
"Em thấy các bạn của em dùng AI tạo ra những bức hình, video hài hước một cách tự nhiên thôi. Họ không quan tâm, một phần nữa không ai phổ cập cho họ tác động môi trường của AI, nghĩ nó vô hại nên mọi người cứ làm thôi."
Theo các chuyên gia, tại Việt Nam, AI vẫn còn là một lĩnh vực khá mới, dù biết các trung tâm dữ liệu cần một lượng lớn điện năng, nhưng cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu rộng để đánh giá chính xác mức độ tác động môi trường của AI.
Còn theo chuyên gia công nghệ, TS Đoàn Trung Sơn, trong bối cảnh Việt Nam đang xây dựng các trung tâm dữ liệu lớn và cung cấp các dịch vụ AI phục vụ người dân như dịch vụ hành chính công, tiêu tốn điện năng là thách thức buộc các nhà hoạch định chính sách phải cân nhắc.
Dự kiến đến năm 2030, nhu cầu điện hàng năm tại Việt Nam sẽ tăng khoảng 10 - 12%, trong đó, công nghệ số chiếm tỷ trọng đáng kể. Do đó, cần tính toán điện năng tiêu thụ khi các trung tâm dữ liệu đặt tại Việt Nam đi vào hoạt động trong thời gian tới.
"Các trung tâm dữ liệu chỉ nên cung cấp những dịch vụ AI cần thiết cho người dân, như là liên quan các dịch vụ hành chính công, thay vì những dịch vụ không cần thiết. Hạn chế sử dụng AI liên quan việc cung cấp hình ảnh, âm thanh, video. Tính phí dịch vụ phù hợp cũng là cách để hạn chế việc sử dụng AI quá mức, không cần thiết.", TS Đoàn Trung Sơn cho biết.
Để sử dụng AI hợp lý, hiệu quả, các công ty công nghệ khuyến cáo người dùng chỉ dành cho AI các nhiệm vụ phức tạp, nơi AI thực sự tạo ra giá trị. Tự soạn thảo các nội dung trao đổi thường lệ thay vì quá phụ thuộc AI. Tránh tạo lại những nội dung không cần thiết, và xem xét thật kỹ trước khi dùng các tính năng tạo hình ảnh./.