Từng là vùng đất trống đầy cỏ dại, lau sậy, dải đất ven sông Sài Gòn, phía bờ Thủ Thiêm giờ đã rũ bỏ vẻ hoang sơ, trầm mặc khoác lên mình diện mạo rực rỡ, của một không gian văn hóa đô thị hiện đại. Công viên Thủ Thiêm hình thành, trở thành điểm đến công cộng lý tưởng, phục vụ nhu cầu vui chơi, giải trí cho mọi tầng lớp cư dân phố thị. Công viên không đơn thuần là một công trình hạ tầng mà là một không gian xanh, “một bản giao hưởng mới bên bờ Sông Sài Gòn”
Công viên Thủ Thiêm (hay còn gọi là công viên bờ sông Sài Gòn) nằm tại khu đô thị mới Thủ Thiêm, trải dài dọc bờ sông Sài Gòn, nối liền từ Cầu Ba Son đến hầm sông Sài Gòn. Thuở trước, dọc bờ sông Sài Gòn phía Thủ Thiêm là những bãi bồi nhếch nhác và ô nhiễm do rác thải, khói bụi. Lúc ấy, ven sông Sài Gòn chỉ có một tuyến đường bằng đất, từ cầu Ba Son đến nóc hầm Sông Sài Gòn một số đoạn xây dang dở, xuống cấp…
Ấy vậy mà chỉ hơn 4 tháng cải tạo, chỉnh trang đến cuối năm 2023, bờ sông Sài Gòn phía Thủ Thiêm thay “áo mới” - một công viên tuyệt đẹp mang tên “Công viên Thủ Thiêm” thành hình. Những hàng lau sậy, cỏ dại xưa kia nhường chỗ cho cánh đồng hoa hướng dương, những tiểu cảnh xinh xắn, những mảng xanh dọc bờ sông. Và cây cầu Ông Cậy hư hỏng, bị niêm phong ngày nào giờ khoác lên mình “chiếc áo” đỏ tươi, đèn lá sen rực rỡ với tên gọi “Cầu Tình Yêu Sài Gòn"…
Tất cả tạo ra không gian xanh mát trải dài, một điểm hò hẹn lãng mạn, thu hút đông đảo cư dân phố thị, nhất là giới trẻ đến chụp ảnh, check-in, ngắm cảnh dòng sông lững lờ trôi, những tòa nhà chọc trời phía xa bên dòng sông Sài Gòn thơ mộng…
Không chỉ là một “nốt nhạc” trầm để thư giãn, công viên Thủ Thiêm còn tạo ra một không gian rộng lớn phục vụ cho mọi hoạt động vui chơi, giải trí, sinh hoạt cộng đồng của cư dân Sài Thành… Với quy mô gần 20 ha, thời gian qua, công viên Thủ Thiêm là địa điểm tổ chức nhiều hoạt động thể thao và các sự kiện văn hóa ngoài trời. Công viên có đường chạy bộ ven sông, khu vực picnic trên cỏ, bến tàu Saigon Waterbus, có quán cà phê và ẩm thực ven sông; hệ thống màn hình led cổ động kết hợp quảng cáo...
Xen lẫn trong không gian sống động, đa chiều ấy là không gian tôn vinh các giá trị văn hóa, lịch sử của vùng đất Thủ Thiêm như đình thần An Khánh, Tu viện Dòng mến thánh giá Thủ Thiêm hay nhà thờ Thủ Thiêm… Không quá hoa mỹ để ví von công viên Thủ Thiêm là "bản giao hưởng" quyến rũ, đầy cung bậc cảm xúc bên bờ sông Sài Gòn. Một tổ hợp âm thanh đa sắc, với đủ mọi giai điệu từ sôi động đến lễ hội, trầm mặc, linh thiêng….
Song, dưới góc nhìn quy hoạch đô thị, công viên Thủ Thiêm còn là một "bản giao hưởng" xanh" – nơi vẻ đẹp thiên nhiên và nhịp sống đô thị hiện đại hòa quyện. Nhìn từ phía quận 1 cũ rực rỡ ánh đèn, Công viên Thủ Thiêm hiện ra như một sự cân bằng cần thiết cho bức tranh đô thị vốn dĩ chật chội.
Trong bối cảnh trung tâm thành phố, phát triển sầm uất với mật độ xây dựng cao, tốc độ bê tông hóa nhanh, những tòa nhà chọc trời san sát nhau, công viên Thủ Thiêm đóng vai trò như một vùng đệm xanh khổng lồ. Công viên tạo ra một "mặt tiền" sông nước đẹp mắt, mang đến không gian xanh mát, giúp cư dân giảm bớt những áp lực từ nhịp sống đô thị hối hả…
Song, công viên Thủ Thiêm còn là nơi níu giữ "phần hồn" văn hóa sông nước Sài Gòn, kết nối với lịch sử "trên bến dưới thuyền". Đến với công viên Thủ Thiêm, người dân tương tác trực tiếp với dòng sông Sài Gòn, không chỉ để ngắm nhìn mà còn để trải nghiệm. Những nét văn hóa ven sông, với những hoạt động sinh hoạt cộng đồng, cắm trại, dạo mát…được tái hiện trong không gian hiện đại nơi công viên Thủ Thiêm.
Hiện nay, thành phố cũng đang khởi công xây dựng cầu đi bộ ở đoạn giữa cầu Ba Son và hầm vượt sông Sài Gòn. Đây không chỉ là nhịp cầu kết nối đôi bờ sông Sài Gòn mà còn là “cầu nối” giúp mở rộng không gian văn hóa cộng đồng; khi kết hợp không gian vùng đất mới Thủ Thiêm với trung tâm thành phố cùng các kiến trúc cảnh quan độc đáo như công viên bến Bạch Đằng, Công trường Mê Linh, phố đi bộ Nguyễn Huệ, các tòa kiến trúc majestic…
Trong bối cảnh các không gian công cộng tại TP.HCM ngày càng trở nên đắt đỏ, việc hình thành một dải công viên, các công trình kết nối mở không chỉ là câu chuyện quy hoạch kiến trúc, mà còn là nỗ lực gìn giữ "phần hồn" của văn hóa sông nước Sài Gòn – nơi mọi tầng lớp cư dân đều có thể tìm thấy sự kết nối và tự do.