Mua thuốc lá lậu dễ như... mua rau

Nghe nội dung chi tiết tại đây: 

Bệnh viện hay trường học là những địa điểm đông người đã có quy định cấm hoàn toàn việc hút thuốc lá. Bởi hành vi hút thuốc lá tại những khu vực này không chỉ ảnh hưởng người hút mà còn ảnh hưởng đến người xung quanh. Thực tế hiện nay cho thấy, số người hút thuốc lá ngày càng trẻ hóa và hình ảnh học sinh hút thuốc gần như hiện diện ở khắp mọi nơi.

Không chỉ tuổi vị thành niên, nhiều học sinh cấp 2 chỉ 12-13 tuổi cũng sử dụng thuốc lá. Nhiều ý kiến cho rằng, việc thuốc lá được bày bán tràn lan, giá rẻ tại nhiều địa điểm công cộng là một trong những nguyên nhân chính khiến thanh niên càng có nhiều cơ hội để tiếp cận.

Tình trạng mua bán thuốc lá ngoại nhập lậu vẫn diễn ra công khai, tràn lan…

Theo Luật sư Minh Trường, Giám đốc công ty luật Minh Khuê, vấn đề này đã được quy định trong hệ thống pháp luật hiện hành ở nước ta. Cụ thể, theo Nghị định 185/2013/NĐ-CP có hiệu lực từ 1-1-2014 ghi rõ, nếu bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi hoặc người dưới 18 tuổi sẽ bị phạt từ 1-2 triệu đồng. Tại Điều 32 “Hành vi vi phạm về mua, bán thuốc lá” có nêu: Bán thuốc lá phía ngoài cổng các nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường tiểu học, THCS, THPT, viện nghiên cứu y học, bệnh viện, nhà hộ sinh, trung tâm y tế dự phòng, trạm y tế xã, phường trong phạm vi 100m tính từ ranh giới khuôn viên gần nhất của cơ sở đó thì bị phạt từ 3-4 triệu đồng. Luật sư Minh Trường phân tích:

Theo luật phòng chống tác hại của thuốc lá thì thuốc lá không được bán cho trẻ vị thành niên. Chúng ta cần hiểu rằng, đó là những trẻ dưới 18 tuổi. Nhưng thực tế ở đây, cổng trường từ cấp 3 trở xuống đa phần là các em 18 tuổi. Như vậy rõ ràng đây là những đối tượng không được cho các em nhưng nhiều người vẫn bất chấp quy định và bán.

Mặc dù quy định cụ thể là vậy, nhưng hầu hết trên các tuyến đường có trường học, nhiều cửa hàng vẫn bày bán thuốc lá công khai và học sinh vẫn có thể dễ dàng mua chúng. Thậm chí nhiều hàng quán tạp hóa ở khu vực đối diện cổng trường chỉ khoảng 30m vẫn bày bán nhiều loại thuốc lá khác nhau mà không hề ghi cấm bán thuốc lá cho người chưa đến 18 tuổi. Khi được hỏi về quy định cấm bán thuốc lá gần trường học, một chủ quán cho biết, vẫn thường xuyên nghe đài báo tuyên truyền về tác hại của thuốc lá nhưng vì cuộc sống mưu sinh và cũng nhiều người uống nước mà trong đó chủ yếu là cha mẹ học sinh đến đón con hỏi mua nên vẫn bán.

Theo luật sư Minh Trường, để xảy ra tình trạng này là do không ít cá nhân còn chưa hiểu rõ về quy định của luật pháp. Bên cạnh đó, nhiều người đã biết nhưng phớt lờ... Có thể nói, ngoài việc vi phạm về việc cấm bán thuốc lá trước cổng trường học các chủ tiệm, quán, cửa hàng này cũng "vô tư" vi phạm bán thuốc lá "lậu" vì không có giấy phép kinh doanh. Những loại thuốc lá này còn được bán với giá rất rẻ. Vì vậy, học sinh, trẻ vị thành niên hoàn toàn có thể mua thuốc để sử dụng. Chính vì không thể kiểm soát, quản lý việc bày bán thuốc tràn lan ở các khu vực gần cổng trường học nên thực trạng này vẫn xảy ra. LS Minh Trường cho biết thêm:

Đứng dưới góc độ pháp lý thì rõ ràng để xử lý được những đối tượng này, chúng ta cần một cơ quan chức năng có độ liên kết cao và có tính năng công cụ lớn. Rõ ràng ở Việt nam cả 2 yếu tố về kinh tế xã hội, vấn đề pháp lý và cơ quan xử lý thì chúng ta đều không đạt được và ở mức độ thấp nên dẫn đến việc thuốc lá bán tràn lan trên thị trường.

Do đó, để kiểm soát vấn đề bán thuốc lá cho người vị thành niên, theo ông Nguyễn Tuấn Hùng, Phó Giám đốc Trung tâm Thanh thiếu niên miền Nam cho rằng, những người bán thuốc lá cần hiểu rõ hơn về nghĩa vụ của mình theo quy định của Luật Phòng chống tác hại thuốc lá. Ông Nguyễn Tuấn Hùng bày tỏ quan điểm:

Ý thức trách nhiệm của người bán đối với con trẻ là chính chứ còn cơ quan chức năng thì vẫn phải tuyên truyền. Thứ nhất là để các em biết được tác hại của thuốc lá. Đồng thời, các em sẽ hạn chế mua. Đặc biệt, người bán thì cần kiên quyết không bán cho trẻ thanh thiếu niên thuốc lá.

Hiện nay, việc bán và mua thuốc lá quá dễ dàng đã làm tăng khả năng sử dụng thuốc lá trong thanh thiếu niên. Việc quản lý chặt chẽ bằng hình thức cấp phép, tuân thủ quy định Luật Phòng chống tác hại thuốc lá đối với các doanh nghiệp, đại lý bán buôn, bán lẻ thuốc lá là hết sức cần thiết trong việc nâng cao nhận thức và phòng chống tác hại của thuốc lá tại cộng đồng. Chính vì vậy, các cơ quan, ban, ngành liên quan cần có sự vào cuộc kịp thời để những Nghị định do Chính phủ ban hành phát huy hiệu quả và có hiệu lực thực sự. Bởi nếu không xử lý nghiêm việc bán thuốc lá trái quy định thì xảy ra tình trạng nhờn luật, "đánh trống bỏ dùi".

Nhiều ý kiến khác cũng cho rằng, trong khi chờ đợi những biện pháp quản lý mạnh mẽ hơn từ chính quyền địa phương và ý thức, trách nhiệm của tư thương thì một trong những giải pháp hữu hiệu là đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến về tác hại của thuốc lá trong trường học, kể cả các trường tiểu học nhưng cần xây dựng những chương trình tuyên truyền có nội dung và hình thức đa dạng, phù hợp với lứa tuổi. Đối với cấp trung học và đại học, việc tuyên truyền cần tập trung vào tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe, tài chính, ảnh hưởng đến sinh hoạt, học tập và tương lai sau này thông qua tờ rơi, nói chuyện, hội thảo chuyên đề. Đối với cấp tiểu học, nội dung tuyên truyền cần ngắn gọn dễ hiểu như các vở kịch, cuộc thi hỏi đáp...