Hơn 2,8 triệu tỉ vốn đầu tư công: Cần đầu tư tập trung, làm dự án nào dứt điểm dự án đó

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để thực sự hiệu quả, cần đầu tư tập trung vốn, làm dự án nào dứt điểm dự án đó, sớm đưa dự án vào sử dụng. Bên cạnh đó còn là công tác giải phóng mặt bằng, một vấn đề luôn là rào cản đối với tiến độ của các dự án.

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Giai đoạn 2021 - 2025, Chính phủ dự kiến trình Quốc hội thông qua kế hoạch đầu tư công khoảng 2,87 triệu tỉ đồng tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV (sẽ khai mạc vào tháng 7 tới). Nếu kế hoạch này được Quốc hội thông qua, 5 năm tới vốn đầu tư công sẽ tăng 0,87 triệu tỉ đồng, tức gần gấp rưỡi so với vốn Chính phủ giao 5 năm vừa qua.

Trong đó, có trên 70% tổng vốn đầu tư công trung hạn được ưu tiên đầu tư vào ngành, lĩnh vực quan trọng như hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông kết nối vùng.

Trong 5 năm tới, theo tính toán của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, sẽ có hàng loạt dự án giao thông lớn được đầu tư bằng nguồn vốn công. Đó là 1.700km đường ven biển từ Quảng Ninh đến Kiên Giang, dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông,  dự án sân bay quốc tế Long Thành (phần giải phóng mặt bằng).

Nhiều chuyên gia nhận định nguồn vốn này sẽ tạo ra cú hích cho phát triển hạ tầng giao thông. Tiến sỹ Võ Kim Cương (nguyên kiến trúc sư trưởng TP.HCM) cho rằng, việc tăng vốn cho đầu tư công là hết sức đúng đắn, sẽ góp phần phát triển mạnh mẽ cho hạ tầng và tăng trưởng kinh tế. Trong đó, cần tập trung cho việc phát triển hạ tầng giao thông.

Tuy nhiên, theo Tiến sỹ Võ Kim Cương, hiện vốn đầu tư công vẫn còn nhiều vướng mắc về thủ tục pháp lý, vấn đề giải ngân…là một phần nguyên nhân khiến các dự án bị chậm tiến độ.

“Đã có chủ trương như thế rồi thì việc giải ngân nó cũng thuận lợi, phải xem xét các bước đi để diễn ra thật thuận lợi. Còn bây giờ có chủ trương rồi mà cả năm, có khi mấy năm mà cũng không lấy được tiền ra, chuyện đó rất là vô lý. Như thế, bây giờ muốn làm cho nó nhanh thì phải tập trung gỡ các nút thắt, thắt ở đâu thì gỡ ở đó.”.

Tiến sỹ Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, nhận định với việc tăng vốn đầu tư công sẽ tạo thuận lợi cho việc phát triển hạ tầng giao thông, đặc biệt là các dự án cao tốc kết nối vùng như các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam, đường ven biển kết nối nhiều tỉnh, thành phố, cao tốc TP.HCM - Mộc Bài, Trung Lương - Mỹ Thuận, Mỹ Thuận - Cần Thơ, hệ thống đường vành đai của Hà Nội, TP.HCM..

Song, để hàng triệu tỉ đồng vốn đầu tư công phát huy tối đa hiệu quả, Tiến sỹ Nguyễn Đình Cung cho rằng các bộ, ngành, địa phương cần đầu tư tập trung vốn, làm dự án trọng điểm và dứt điểm, bỏ qua những dự án nào không cần thiết, thậm chí là gây lãng phí.

Ngoài, cần có giải pháp mang tính liên ngành, tức các bộ cùng nhau kết hợp lại để tháo gỡ vướng mắc trong việc giải ngân và có giải pháp để sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công. 

“Phải rà soát và xác định dự án nào là dự án quan trọng nhất, dự án có tác động nhiều nhất và hiệu quả nhất. Và chúng ta hãy tập trung vốn vào dự án đó, tập trung nỗ lực giải quyết cho những dự án đó. Và nếu một bộ trưởng không làm được, nếu như trách nhiệm và nguyên nhân liên quan đến nhiều bộ thì cùng ngồi với nhau để giải quyết. Và nếu vượt thẩm quyền thì trình lên cơ quan cao hơn”.

Giải ngân vốn đầu tư công cũng có vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát triển hạ tầng. TP.HCM là 1 trong nhiều địa phương làm tốt việc này. Dự kiến trong năm 2021, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư của thành phố đạt kết quả từ 90% trở lên.

Bà Lê Thị Huỳnh Mai (Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM) cho biết, thành phố theo dõi chặt chẽ tình hình giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công của từng dự án, điều chỉnh giảm vốn đối với các dự án có tỷ lệ giải ngân thấp để kiến nghị điều chuyển sang các dự án có tỷ lệ giải ngân cao và có khả năng hoàn thành dứt điểm trong năm.

“Lãnh đạo thành phố cũng ban hành các chỉ thị để yêu cầu người đứng đầu sẽ trực tiếp chịu trách nhiệm về vấn để giải ngân của đơn vị mình. Thành phố sẽ theo dõi thường xuyên quá trình thực hiện và đối với những dự án nào có những nguyên nhân mà làm ảnh hưởng, chậm quá trình giải ngân thì sẽ điều chuyển qua các dự án khác, để làm sao tăng hiểu quả của đầu tư công”.

Bên cạnh việc giải ngân, một vấn để nữa khiến các dự án luôn chậm tiến độ, đó còn là công tác giải phóng mặt bằng. Đây luôn là rào cản đối với tiến độ của các dự án.

Theo Phó chủ tịch UBND TP.HCM Võ Văn Hoan, để làm tốt công tác này, cần có sự đồng thuận với người dân. Với chính sách đền bù phải tốt, vừa phù hợp với quy định pháp luật, vừa phù hợp với thực tế thị trường để người dân có thể chấp thuận.

“Tôi hy vọng rằng là trong những năm tới, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng sẽ chỉnh chu hơn, chuẩn bị chu đáo hơn và có tính khả thi cao, được sự chấp nhận của người dân. Việc đó sẽ tạo điều kiện thúc đẩy thành phố mình phát triển nhanh hơn so với tốc độ phát triển như hiện nay”.

Để khắc phục, tháo gỡ các khó khăn nêu trên, ngoài các giải pháp đã thực hiện hiệu quả trong thời gian qua, thành phố cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư đối với các dự án có thu hồi đất.

Tổ chức triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 27 ngày 9/3/2020 của Chính phủ về việc cho phép áp dụng thí điểm cơ chế, quy trình đặc thù để rút ngắn thời gian thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bàn giao mặt bằng dự án có thu hồi đất trên địa bàn thành phố.

Góc nhìn của VOV Giao thông qua bài bình luận với tiêu đề “Cần tư duy mới, cách làm mới trong cuộc cách mạng mang tên đầu tư công”.

Có thể khẳng định rằng, con số 2,87 triệu tỷ đồng trong kế hoạch đầu tư công mà Chính phủ sắp trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ nhất vào tháng 7 tới là một tín hiệu lạc quan cho cả nền kinh tế nói chung và lĩnh vực đầu tư cơ sở hạ tầng nói riêng. Tổng số vốn đầu tư công 5 năm tới nếu được Quốc hội thông qua sẽ cao hơn gần gấp rưỡi so với nhiệm kỳ gần nhất, vì thế cũng mang theo chừng đó kỳ vọng về một sự đổi mới, một bước đột phá ở các ngành, lĩnh vực quan trọng, có tính lan tỏa cao.

Nếu được sử dụng hiệu quả, hợp lý thì nguồn vốn khổng lồ này sẽ thực sự làm thay đổi diện mạo của đất nước trong thời gian tới. Nhận định này hoàn toàn có cơ sở khi nhìn vào kế hoạch phân bổ nguồn vốn đầu tư công giai đoạn tới: khoảng 70% được rót vào các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm như cảng hàng không quốc tế Long Thành, tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, và đặc biệt là mạng lưới giao thông kết nối liên vùng, ven biển…

Tuy nhiên, điều mà người dân quan tâm là làm thế nào để nguồn vốn đầu tư công khổng lồ này được sử dụng không chỉ đúng mà còn trúng, không chỉ đạt được hiệu quả mà còn hạn chế được lãng phí? Việc Chính phủ cắt giảm gần 1500 dự án đầu tư mới chưa thực sự cần thiết trong 5 năm tới có thể được xem là một bước tiên phong đầy dũng cảm.

Song song đó, cần khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình giải ngân vốn đầu tư công thời gian qua để xác định rõ khó khăn, vướng mắc, kịp thời đề xuất những giải pháp khả thi để phấn đấu đạt tỷ lệ giải ngân cao nhất; nhưng cũng đồng thời bảo đảm mục tiêu, chất lượng, hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công theo đúng quy định của pháp luật và tránh sai phạm.

Nói cách khác là cần có 1 Vaccine mới cho vốn đầu tư công để phòng ngừa những di chứng cố hữu như “ì ạch, dàn trải, sợ trách nhiệm và nhất là tham nhũng”.

Và để “cuộc cách mạng trong đầu tư công” có thể thành công như kỳ vọng thì Chính Phủ cùng các Bộ, ngành, địa phương cần sớm tìm ra lời giải hữu hiệu cho bài toán mang tên “giải phóng mặt bằng”, bởi đây gần như là điểm nghẽn cố hữu của tất cả các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm có sử dụng vốn đầu tư công.

Không chỉ vậy, cần có sự vào cuộc trách nhiệm, sát sao của cả hệ thống chính trị trong giám sát kế hoạch, tiến độ giải ngân vốn và đầu tư dự án; làm đến đâu dứt điểm và nghiệm thu đến đó, hạn chế thấp nhất tình trạng đầu tư dàn trải nhưng dự án nào cũng dở dang, phân tán nguồn lực.

Trong bối cảnh dịch bệnh Covid 19 hoành hành như hiện nay thì khu vực kinh tế tư nhân sẽ còn gặp nhiều khó khăn, xuất khẩu khu vực FDI sẽ còn chịu nhiều ảnh hưởng thì vai trò dẫn dắt tăng trưởng của đầu tư công lại càng quan trọng.

Vì vậy, cần lắm một tư duy mới, một cách làm mới để hướng đến một thành công mới trong cuộc cách mạng mang tên “đầu tư công”