Hàng không châu Á, Việt Nam bùng nổ và nỗi lo thiếu nhân lực

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Tập đoàn Vingroup và Tập đoàn CAE (Canada) vừa ký kết thoả thuận hợp tác đào tạo phi công, kỹ thuật bay và các nhân sự khác trong lĩnh vực hàng không nhằm cung cấp cho thị trường 400 phi công và thợ máy mỗi năm. Động thái này diễn ra trong bối cảnh nhu cầu nguồn nhân lực của ngành hàng không tăng cao do sự phát triển nóng của hàng không châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng.

Thống kê của Trung tâm hàng không châu Á - Thái Bình Dương (CAPA) cho thấy, chỉ tính riêng Đông Nam Á, các hãng hàng không giá rẻ đã đặt mua tới 1.400 máy bay, so với chưa đầy 400 chiếc đang sử dụng hiện nay. 

Trong khi đó, Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) dự báo Việt Nam sẽ là thị trường hàng không phát triển nhanh thứ 5 thế giới và nhanh nhất Đông Nam Á. Mức tăng trưởng dự kiến gần 14% trong 5 năm tới; và đến 2035 sẽ đạt 150 triệu lượt hành khách.

Chuyên gia Bloomberg nhận định, tốc độ tăng trưởng bùng nổ của hàng không giá rẻ khiến nguồn cung nhân lực không theo kịp. Do đó, các hãng sẽ phải vật lộn với tình trạng thiếu phi công ngày càng trầm trọng. Ông Peter Harbison chủ tịch điều hành Trung tâm hàng không châu Á - Thái Bình Dương dự báo: “Một cuộc khủng hoảng lớn đang đến rất gần. Với các hãng bay mới mọi thứ còn khó khăn hơn. Việc tuyển phi công sẽ là thử thách thật sự”.

Theo nghiên cứu của Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế, giao thông hàng không toàn cầu sẽ tăng gấp đôi trong hai thập kỷ tới và mức tăng trưởng lớn nhất đến từ châu Á – Thái Bình Dương, khu vực dự kiến có gần 4 tỷ hành khách.

Còn theo thống kê của Boeing, châu Á sẽ cần tới 17.000 máy bay mới và khoảng 261.000 phi công từ nay đến năm 2037. Điều này có nghĩa, số lượng máy bay và phi công sẽ phải tăng gấp đôi. 

Trong khi đó, ngay tại thời điểm này, ngành hàng không cũng đã phải chịu áp lực rất lớn về sự thiếu hụt nhân lực. Mới nhất, hãng China Airlines của Đài Loan phải chấp nhận cải thiện điều kiện làm việc với mức chi phí hàng năm tăng gần 4 triệu đô la, sau khi Liên đoàn phi công tổ chức đình công 7 ngày để phản đối việc bị vắt kiệt sức.

Để khắc phục, một số hãng hàng không đang tự đào tạo phi công nhằm chủ động nguồn cung. Jeju Air, hãng hàng không giá rẻ lớn nhất Hàn Quốc, AirAsia (Malaysia), IndiGo (Ấn Độ) và Lion Air (Indonesia) đều thiết lập các học viện đào tạo phi công riêng.
Ông Steven Greenway, chủ tịch hãng hàng không ‘siêu rẻ’ Swoop thuộc WestJet Airlines, Canada tiết lộ, do thiếu nhân sự, một số hãng hàng không giảm tiêu chuẩn số giờ bay tối thiểu để phi công nhanh chóng đủ điều kiện làm cơ trưởng.

Bà Wendy Sowers, Giám đốc tiếp thị thương mại của Boeing chia sẻ: “Nếu nhìn lại 5 hay 10 năm trước, không ai nghĩ các hãng hàng không sẽ phải mở học viện đào tạo phi công. Tuy nhiên, đó là tác động của quy luật cung - cầu và hệ thống đã phản ứng lại như hiện nay”. 

Ông Harbison, chủ tịch điều hành Trung tâm hàng không châu Á - Thái Bình Dương (CAPA) dự báo, Đông Nam Á và Ấn Độ sẽ đối mặt trực tiếp với nguy cơ thiếu phi công. Trong đó, 4 hãng nhiều khả năng chịu ảnh hưởng nhất là AirAsia, IndiGo, Lion Air và VietJet (của Việt Nam).

Ông Harbison cho rằng, giải pháp tình thế giúp các hãng giảm bớt khủng hoảng là sử dụng một phi công để bay các chặng ngắn thay vì hai như hiện nay. Dù nhận định Liên đoàn phi công sẽ ngay lập tức phản đối ý tưởng này nhưng ông Harbison lý giải, nếu chúng ta có thể dùng ô tô không người lái thì việc máy bay chỉ có một phi công là hoàn toàn khả thi.

Trong khi đó, mới đây, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật cho biết: "Bộ Giao thông Vận tải đã có ý kiến chỉ đạo Cục Hàng không Việt Nam thực hiện một loạt các giải pháp; trước tiên, phải yêu cầu các hãng hàng không xây dựng phương án đảm bảo nguồn nhân lực đáp ứng chất lượng và số lượng dựa trên số lượng tàu bay và hoạt động khai thác, bảo dưỡng của các hãng. Trước mắt, có thể thu hút và tuyển dụng nguồn nhân lực chất lượng cao từ nước ngoài; khuyến khích các tổ chức xây dựng và tổ chức huấn luyện nguồn nhân lực chất lượng cao trong nước".

Hiện Việt Nam có 5 hãng hàng không đang hoạt động (Vietnam Airlines, Vietjet Air, Jetstar, VASCO và Bamboo Airways); ngoài ra còn 4 hãng đang xin cấp phép là: Công ty Cổ phần Hàng không Vinpearl Air; Hãng hàng không Ngôi Sao Việt (Vietstar Airlines); Công ty Cổ phần Hàng không Thiên Minh; Hãng hàng hàng không Lữ hành du lịch Việt Nam (Vietravel Airlines).

Theo quy định của Luật Đầu tư 2014, doanh nghiệp thành lập Hãng hàng không phải trình hồ sơ lên Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi đặt trụ sở. Sau khi được chấp thuận thì kế hoạch thành lập mới sẽ trình lên Bộ Kế hoạch và Đầu tư thẩm định để báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Việc được cấp phép hay không thuộc thẩm quyền của Chính phủ.