Gối tựa đầu giúp giảm chấn thương vùng cổ nhưng lại ít người để ý

Trong tất cả các vụ va chạm xe hơi, tổn thương cổ là một trong những vấn đề phổ biến hay gặp phải nhất. Có thể dễ dàng nhận thấy, khi ô tô đang di chuyển với vận tốc lớn, việc thắt dây an toàn sẽ giữ chặt thân người vào ghế, nhưng khi tai nạn xảy ra lực quán tính sẽ giật mạnh đầu người về phía sau – việc này khiến cho vùng cổ tổn thương nặng và xuất hiện một số hiện tượng như đau cổ, nhức đầu, đau vai hoặc giữa bả vai, đau lưng thấp, nặng hơn thì hoa mắt, chóng mặt, ù tai, khó tập trung… Sở dĩ xuất hiện những triệu chứng này là do người dùng sử dụng gối tựa đầu trên ô tô sai cách.

Sử dụng gối tựa đầu đồng nghĩa với việc hạn chế sự di chuyển của phần đầu nhằm giảm thiểu tối đa các tổn thương có thể gây ra ở vùng cổ khi xảy ra va chạm. Lường trước được vấn đề này, từ năm 1969, chính phủ Mỹ đã yêu cầu các đơn vị trang bị gối tựa đầu cho ghế trước của ô tô.

Theo quy định của Mỹ, để đạt được độ an toàn tối đa của các ghế tựa đầu chỉnh tay, vị trí thấp nhất của gối tựa đầu đối với xe du lịch không thấp hơn 29,5 inch (749,3 mm) so với khớp hông người ngồi và vị trí cao nhất không thấp hơn 31,5 inch (800,1 mm). Để tạo hiệu quả tối đa, khoảng cách giữa gối và đầu phải ngắn hơn 2 inch (50,8 mm).

Thông qua các kết quả nghiên cứu chỉ ra vấn đề đáng lo ngại, hầu hết các lái xe đều không điều chỉnh gối tựa đầu đúng quy định mà thường đặt ở mức thấp nhất nên nó không phát huy hết hiệu quả tác dụng khi xảy ra tai nạn.

Theo Ủy ban ATGT Quốc gia Mỹ (NHTSA) khuyến cáo, đỉnh gối tựa phải nằm ở vị trí giữa đỉnh đầu và tai. Nếu gối có thiết kế bản lề, nên đặt sao cho gần đầu nhất nhưng không đẩy đầu về phía trước. Thêm vào đó, vị trí tựa lưng cũng rất quan trọng, tư thế đứng sẽ tốt hơn khi ngả.

Hiện nay, có 2 hãng sản xuất Volvo và Saab đang đi tiên phong trong việc phát triển tính năng an toàn thông qua kết hợp với tựa lưng và gối tựa đầu nhằm hạn chế sự di chuyển của đầu vừa hạn chế sự di chuyển của cả thân. 

Trong đó, phần tử cốt yếu trong hệ thống giảm tổn thương khớp cổ WHIPS (Whiplash Injury Prevention System) của Volvo chính là khớp bản lề liên kết giữa phần ghế và tựa lưng. Trường hợp gặp tai nạn, khớp này sẽ bị uốn cong cục bộ và đẩy ghế tự lưng ra sau, làm giảm sự di chuyển của thân người. Chưa kể đến việc WHIPS còn có một gối tựa đầu cố định, hình dạng tối ưu, được đặt ở vị trí đủ cao gần đầu người ngồi trong xe giúp giảm gia tốc thân, hạn chế sự di chuyển của đầu và đạt hiệu quả trong việc bảo vệ phần cổ.

Còn hệ thống Active Head Restraint (SAHR) có chức năng tương tự do Saab phát triển dựa trên quy tắc đòn bẩy. Khi va chạm bất ngờ từ phía sau, toàn bộ cơ thể người sẽ bị ép chặt vào tựa lưng ghế, lực ép tác động lên một tấm phẳng trong phần tựa lưng. Lực này sẽ đẩy gối tựa về phía trước, ngăn không cho đầu bị giật lại về phía sau. Bên cạnh đó, thiết kế phần tựa lưng cũng có đệm và các thanh ngang giúp hấp thụ năng lượng va chạm từ đó hạn chế di chuyển của thân người.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học về ô tô cho thấy những vụ va chạm từ phía sau, ghế mềm thường bảo vệ tốt hơn là ghế cứng. 

Một số lưu ý khi ngồi trên xe:

Việc đầu tiên khi ngồi trên xe trước khi di chuyển là phải thắt dây an toàn. Đai an toàn có tác dụng giữ chặt thân người vào ghế, điều này tránh toàn bộ cơ thể lao về phía trước khi xe dừng đột ngột.

Tuy nhiên, khi gặp phải va chạm bất ngờ và lao về phía trước với tốc độ cao, theo lực quán tính, đầu người sẽ bị đập mạnh về phía sau và giật mạnh về phía trước. Do vậy, nếu không được trang bị các chức năng bảo vệ, sẽ rất dễ bị chấn thương vùng cổ.