Duy trì số dư tài khoản ETC để hạn chế ùn tắc

Chiều 4/8, tại trụ sở Bộ GTVT Thứ trưởng Lê Đình Thọ chủ trì cuộc họp kiểm điểm tình hình triển khai thực hiện Thu phí tự động không dừng trên toàn quốc.

Gần 76% phương tiện đã dán thẻ đầu cuối

Báo cáo tại cuộc họp, ông Tô Nam Toàn, Vụ trưởng Vụ KHCN, Tổng cục Đường bộ Việt Nam, cho biết từ 09h00 ngày 01/8/2022, toàn bộ các tuyến cao tốc đang tổ chức thu phí đã thực hiện thu phí điện tử không dừng toàn bộ theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Giao thông vận tải.

Đánh giá ban đầu, công tác vận hành hệ thống thu phí điện tử không dừng tại các trạm thu phí cơ bản ổn định, không phát sinh các tình huống phức tạp.

Số liệu thống kê cho thấy trong 02 ngày đầu triển khai thì lưu lượng xe qua các trạm thu phí: 474.486 xe; Lưu lượng xe phải xử lý sự cố là 23.051 xe, chiếm tỷ lệ 4,86%; số lượng xe phải dán thẻ, nạp tiền tại trạm là 16.972 xe.

Qua theo dõi có thể nhận thấy số sự cố cần phải giải quyết giảm dần và cơ bản hiện tượng ùn tắc cục bộ được giải quyết một cách khẩn trương, linh hoạt, không để kéo dài..

Đến thời điểm 2/8, đã có 3.522.036 phương tiện trên toàn quốc dán thẻ đầu cuối (đạt tỷ lệ 75,98%), tăng 1.197.743 phương tiện so với thời điểm cuối năm 2021. Với tốc độ này, việc đạt tỷ lệ trên 80% vào cuối tháng 8 là rất khả thi.

Tuy nhiên, trong ngày đầu tiên áp dụng thu phí tự động hoàn toàn, vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhất định làm phát sinh ùn tắc cục bộ tại các trạm thu phí trên một số tuyến cao tốc.

Theo đó, nguyên nhân chủ quan từ chủ phương tiện và hệ thống thu phí như chủ phương tiện chưa dán thẻ đầu cuối trước khi vào tuyến, không có hoặc không đủ số dư trong tài khoản giao thông; xe đến trạm thu phí mới dán thẻ nên tài khoản chưa được kích hoạt kịp thời; chủ phương tiện không kiểm tra số dư tài khoản giao thông trước khi vào cao tốc, đến trạm thu phí mới nạp tiền nên có trường hợp tiền đã nạp nhưng chưa kịp về tài khoản;

Hệ thống thiết bị tại trạm không đọc được thẻ, nguyên nhân là do nhiều chủ phương tiện dán thẻ đã lâu nhưng chưa sử dụng dịch vụ nên thẻ bị suy giảm chất lượng, thẻ bị dán sai quy cách, đồng thời hệ thống thu phí tại các trạm thu phí của VEC mới đưa vào hoạt động nên vẫn cần thời gian để hiệu chỉnh, hoàn thiện hệ thống; nhân viên chưa có kinh nghiệm xử lý tình huống thu phí điện tử không dừng.

Bên cạnh đó, còn có các lỗi khách quan như xe dán 2 thẻ dẫn đến khi qua trạm barie không mở do có một tài khoản không đủ số dư. Xe đổi chủ nên chủ phương tiện không nắm được thông tin để nạp tiền vào tài khoản giao thông hoặc không dán được thẻ mới. Đối với trường hợp này, chủ phương tiện nên tìm hiểu thông tin với chủ phương tiện cũ và liên hệ với Nhà cung cấp dịch vụ để được hỗ trợ chuyển đổi tài khoản hoặc dán thẻ mới.

Các lỗi trên đã được dự kiến trong phương án xử lý tình huống sự cố và diễn tập trước đó. Tuy nhiên, trong ngày đầu tiên vận hành thu phí tự động hoàn toàn, lưu lượng trên các tuyến cao tốc rất lớn nên công tác vận hành chưa thực sự nhuần nhuyễn dẫn đến không ứng phó kịp thời các tình huống thực tế phát sinh.

Duy trì số dư tài khoản để hạn chế ùn tắc qua trạm

Cũng trong cuộc họp, trước thắc mắc của tài xế về việc yêu cầu duy trì số dư tài khoản, ông Nguyễn Văn Nhi, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Đường cao tốc Việt Nam (VEC) lý giải: Việc áp dụng này là phương án tạm thời trước mắt nhằm đảm bảo nguyên tắc người điều khiển phương tiện phải duy trì số dư tài khoản để đi vào cao tốc; thứ hai là đảm bảo nguyên tắc tối ưu thời gian xử lý sự cố, không để ùn tắc kéo dài tại các điểm ra cao tốc.

Trên thực tế hiện nay lượng phương tiện qua các trạm thu phí trên các tuyến do VEC quản lý chưa nạp tiền vào tài khoản hoặc số dư không đủ còn rất lớn; trong tình huống bình thường, một xe qua trạm ETC mất khoảng 2-4 giây, trường hợp tài khoản không đủ tiền, thì thời gian xử lý tại điểm ra sẽ mất trên 5 phút vì phải tiến hành kiểm tra, xác minh thông tin điểm vào, hướng dẫn nạp tiền, thu tiền mặt…; nếu nhiều phương tiện phải xử lý thì có thể dẫn đến ùn tắc kéo dài lên trên tuyến đang lưu thông, gây cản trở giao thông, mất an toàn giao thông và không đảm bảo hiệu quả của thu phí tự động không dừng.

Về vấn đề này, dư luận cho rằng, đã có chế tài xử phạt đối với các lái xe cố tình vi phạm thì tại sao phải quy định số dư, ông Nhi cho rằng, thời gian đầu triển khai thu phí hoàn toàn tự động trên cao tốc là quãng thời gian để tất cả người tham gia giao thông thay đổi nhận thức và thói quen sử dụng dịch vụ nên việc áp dụng các hình thức xử phạt theo luật định không phải là phương án tối ưu.

Đối với vấn đề nạp tiền vào tài khoản phải mất phí, đại diện hai nhà cung cấp dịch vụ là VETC và VDTC cho biết hai đơn vị này không hề thu bất cứ loại phí nạp tiền nào của người dân, phí này là do phía Ngân hàng hoặc đơn vị trung gian thanh toán quy định.

“Hiện nay, có khoảng 10 kênh để nạp tiền vào tài khoản giao thông, chúng tôi đang tiếp tục đàm phán với các tổ chức tín dụng để xem xét liên kết dịch vụ và miễn phí khi nạp tiền vào tài khoản giao thông. Chúng tôi đã thông báo và khuyến nghị cho người dân nên sử dụng dịch vụ chuyển khoản MIỄN PHÍ vào TK ngân hàng của VETC hoặc VDTC bằng hình thức internet banking để nạp tiền”.

Nhiều ý kiến cho rằng, việc hình thức trả sau sẽ giải quyết được hết tất cả tình huống trên, tuy nhiên cơ quan quản lý nhà nước sẽ xây dựng hành lanh pháp lý để áp dụng trong giai đoạn 2 của lộ trình thu phí không dừng. Việc này cũng cần có quy định pháp lý thống nhất, đặc biệt là phải phân tích rất nhiều tình huống xử lý như xe không chính chủ, phương thức thu hồi nợ, phát sinh nợ xấu và vấn đề đánh giá tín chấp của người sử dụng…