Điều hành kinh doanh xăng dầu liệu đã “ngã ngũ”?

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Tin trong nước và thế giới

# Theo Bộ KH&ĐT, hiện vẫn còn hơn 117 nghìn tỷ đồng vốn đầu tư công năm 2023 chưa được phân bổ. 

Còn Bộ Công thương đang khẩn trương triển khai Đề án thúc đẩy doanh nghiệp tham gia trực tiếp các mạng phân phối nước ngoài giai đoạn đến năm 2030 theo hình thức trực tiếp và trực tuyến. 

# Xuất khẩu hàng hóa của cả nước từ đầu năm đến ngày 15/2 chỉ đạt 37 tỷ USD, giảm 9,2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đặc biệt, một số nhóm hàng chủ lực đang có dấu hiệu giảm mạnh như hàng dệt may; gỗ và sản phẩm gỗ; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện... 

# Trong khi đó, nhiều địa phương đang đưa ra những giải pháp để tháo gỡ khó khăn cũng như thúc đẩy thị trường BĐS, cụ thể:  

Sở TN&MT TPHCM vừa có tờ trình gửi UBND TP về việc tháo gỡ vướng mắc trong công tác xác định giá đất, dự kiến triển khai trong tháng 5/2023. 

Còn UBND TP.Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2025, sẽ tập trung hoàn thành 109 dự án và phát triển mới gần 20 triệu m2 nhà ở thương mại. 

# Giá xăng-dầu vừa đồng loạt giảm từ đầu tháng 3. Cụ thể, mỗi lít xăng giảm 120 đồng trong khi các mặt hàng dầu (trừ dầu mazut) cũng hạ 300-500 đồng, từ 15h hôm nay.

Sau khi giảm, giá mới của mỗi lít xăng E5 là 22.500 đồng, xăng RON95 là 23.400 đồng; dầu diesel là 20.300 đồng.

# Nhiều dự đoán cho thấy chi phí vay nợ tại Mỹ sẽ đạt đỉnh vào tháng 7 và FED sẽ cắt giảm lãi suất lần đầu vào năm 2024, sau khi lạm phát quay trở lại mức 2%. 

Còn theo Bloomberg, đồng USD có thể bước vào một chu kỳ giảm giá kéo dài nhiều năm khi Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) ngừng tăng lãi suất. 

# Moody’s vừa nâng mức dự báo tăng trưởng kinh tế của toàn cầu, như với Mỹ (tăng 0,9%), EU (0,5%) và Trung Quốc (5%). 

Ngược lại, Moody's dự báo, kinh tế Nga sẽ bị suy giảm 3% trong năm nay do ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt của phương Tây. 

Điều hành kinh doanh xăng dầu liệu đã “ngã ngũ”?

Chỉ sau 3 tuần Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ yêu cầu Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần chất vấn và tìm giải pháp cho các vấn đề nóng bức xúc; hôm qua, Ủy ban Kinh tế đã tổ chức phiên giải trình đầu tiên về vấn đề đã và đang rất "nóng" - đó là xăng dầu.

Tại Phiên giải trình, các đại biểu Quốc hội ghi nhận sự nỗ lực của các Bộ, ngành trong công tác quản lý kinh doanh xăng dầu thời gian qua, góp phần bảo đảm nguồn cung, ổn định giá cả, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, xăng dầu là nguồn đầu vào quan trọng bảo đảm cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Có đại biểu đề nghị cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và có chế tài nghiêm khắc để loại bỏ xăng dầu giả, kém chất lượng khỏi thị trường, ngăn ngừa các hành vi gian lận, đầu cơ, “găm hàng” trong kinh doanh xăng dầu:

- Xin hỏi bộ trưởng tỷ lệ xăng dầu buôn lậu chiếm bao nhiêu phần trăm so với tổng nhu cầu mà ảnh hưởng tới nguồn cung xăng dầu?

- Đó là có phải chăng kiểm soát xăng dầu nhập lậu và giả rất lớn? Bởi thời điểm đó công an đã triệt phá những vụ án rất lớn buôn lậu xăng dầu.

Trả lời những băn khoăn nguồn cung cũng như dự trữ quốc gia về xăng dầu, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho hay đang tích cực triển khai xây dựng phương án nâng mức dự trữ quốc gia về xăng dầu và đã 4 lần trình Thủ tướng phê duyệt. Tuy nhiên, sẽ phải cần bố trí tối thiểu 4.100 tỉ đồng/năm để mua xăng dầu dự trữ. Song theo báo cáo của Bộ Tài chính, mức kinh phí trên vượt quá khả năng cân đối ngân sách. Hiện ngân sách mới bố trí được khoảng 1.500 tỉ đồng/năm để mua hàng dự trữ quốc gia.

Bên cạnh câu chuyện an ninh năng lượng, các đại biểu Quốc hội cũng thẳng thắn chỉ ra những vướng mắc, bất cập trong các quy định hiện hành. Đó là doanh nghiệp sản xuất được hưởng cơ chế, chính sách đặc thù nhưng không có cam kết về mức sản lượng tối thiểu, dẫn đến sự bị động khi phải tìm nguồn thay thế.

Ý kiến của đại biểu Đinh Ngọc Minh – Uỷ viên Uỷ ban kinh tế Quốc hội: "Bộ trưởng Bộ Công thương có hướng đẩy mạnh sản lượng của doanh nghiệp ngoài nhà nước lên không để cho nó cân bằng với sản lượng của thương nhân là doanh nghiệp nhà nước nhập khẩu".

Vị đứng đầu ngành Công thương trả lời: "Báo cáo với đại biểu Minh là chúng tôi sẵn sàng nếu bất kể doanh nghiệp đầu mối tư nhân nào đăng ký năm nay tôi xin được nhập nhiều hơn gấp 3-4 lần năm ngoái. Điều đó chứng tỏ năng lực kinh doanh của anh tốt. Thực ra cái bánh chỉ có từng đấy thôi, anh này nhận phần lớn thì anh kia nhận phần nhỏ thôi".

Nhưng để có thể “chen” vào miếng bánh đó, thì chắc hẳn sẽ cần nhiều cơ chế “cởi trói” hơn cho doanh nghiệp tư nhân được cạnh tranh công bằng. Chẳng hạn, vẫn còn tồn tại nghịch lý chiết khấu 0 đồng nhưng không được phép nghỉ bán. Mà “tắc” lại ở chỗ phương pháp tính giá có nhiều hạn chế, chưa bảo đảm tính cạnh tranh, chưa tuân thủ các quy luật của thị trường.

Ông Đậu Anh Tuấn – Phó Tổng thư ký liên đoàn thương mại và công nghiệp Việt Nam VCCI cho rằng khi nhà nước định giá thì cần định giá sát với thị trường, tránh tình trạng thời gian qua các chi phí đầu vào tăng cao nhưng lại chưa được phản ánh đủ trong giá cơ sở xăng dầu: "Việc định mức như thế nào về chi phí, lãi phù hợp của các chủ thể trong chuỗi kinh doanh xăng dầu này cần tính toán. Cho nên giá thành xăng dầu cần tính toán đủ. Chúng tôi cho rằng 1 trong những giải pháp mà nhiều DN cũng kiến nghị đó là giảm đầu mối, tầng lớp trung gian và tăng tính linh hoạt của cửa hàng bán lẻ. Tránh tình trạng cửa hàng bán lẻ nhập 1 thương nhân phân phối thì có thể nhập được nhiều nguồn"

Thêm vào đó, quản lý nhà nước về xăng dầu giao thoa nhiệm vụ giữa nhiều bộ nên có tình trạng “cha chung không ai khóc”. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc trong lĩnh vực này giao Bộ Công Thương quản lý để bảo đảm chủ động, linh hoạt trong công tác điều hành như phân tích của PGS.

TS Đinh Trọng Thịnh - Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính: "Bộ Công Thương là bộ quản lý chuyên ngành về kinh doanh xăng dầu, cho nên Bộ Công Thương phải là người giúp cho các doanh nghiệp đầu mối, doanh nghiệp trung gian và các doanh nghiệp bán lẻ xây dựng nên hệ thống tổ chức sản xuất - kinh doanh của mình sao cho đơn giản nhất, phù hợp nhất và đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị đề ra. Túc đó việc điều phối của Bộ Công Thương với các doanh nghiệp mới phù hợp và đi sát vào thị trường"

Với tầm quan trọng của mặt hàng xăng dầu và trong bối cảnh còn nhiều ý kiến khác nhau khi sửa đổi Nghị định số 95/2021/NĐ-CP, việc Ủy ban Kinh tế tổ chức giải trình về tình hình xăng dầu và kết quả quản lý nhà nước về mặt hàng này là sự lựa chọn xác đáng. Sự có mặt của những người có trách nhiệm giải trình (lãnh đạo Bộ Công thương, Bộ Tài chính), các chuyên gia, và đặc biệt là những nhân vật chủ chốt của thị trường xăng dầu - trong đó có đại diện doanh nghiệp bán lẻ, sẽ giúp tìm ra tiếng nói chung và giải pháp cho những vấn đề then chốt của thị trường này. Và chúng ta cũng có quyền kỳ vọng vào sự “ngã ngũ” của điệp khúc điều hành xăng dầu bao năm qua.

Tin chứng khoán

# Thị trường chứng khoán Việt Nam duy trì nỗ lực hồi phục trong phiên hôm nay. Theo đó, chỉ số VNIndex kết phiên tại 1.040,55 điểm, tăng 1,55%.

# Độ rộng thị trường tiếp tục được cải thiện với 290 mã thuộc sàn HOSE đóng cửa trong sắc xanh. Với 25 mã đi lên, nhóm vốn hóa lớn diễn biến tích cực hơn bình diện chung khi chỉ số VN30 tăng 1,92%. Các mã nổi bật nhất trong rổ là STB kịch trần, HPG, HDB, BID, SSI…

# Theo SSI Reseach, thanh khoản khớp lệnh sàn HOSE tăng 35% so với phiên trước, lên 7,1 nghìn tỷ đồng nhưng vẫn ở mức thấp kể từ đầu năm. Dù vậy, tâm lý của NĐTNN vẫn còn thận trọng khi bán ròng 315 tỷ đồng.