Bộ GTVT yêu cầu: Quản lý Grab và Uber như taxi truyền thống

Bộ trưởng Bộ GTVT đưa ra những thông điệp khá cứng rắn tại hội nghị về loại hình Uber, Grab - Ảnh: PLO

Việc Bộ trưởng Bộ GT-VT Nguyễn Văn Thể yêu cầu đưa Grab và Uber về quản lý như taxi truyền thống đang gây nhiều tranh cãi trong dư luận. Nhiều ý kiến cho rằng, không thể áp đặt tất cả các quy chế đã dùng đối với taxi truyền thống cho taxi công nghệ.

Thậm chí, đại diện của một hãng taxi công nghệ còn đưa ra lập luận rằng: nếu quản lý taxi công nghệ như taxi truyền thống thì sẽ không thể tận dụng và phát triển công nghệ và người tiêu dùng sẽ chịu thiệt thòi. Vậy cần quản lý loại hình kinh doanh mới mẻ này ra sao? Cần tiến hành các bước theo lộ trình nào để đảm bảo quản lý hiệu quả đồng thời với phát triển?

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Tại cuộc họp bàn dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 86 về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô do Bộ Giao thông Vận tải tổ chức mới đây, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho rằng, dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 86 phải làm thật chặt chẽ, đặc biệt là những quy định liên quan tới quản lý Uber, Grab.

Nếu xây dựng Nghị định không tốt sẽ gây hậu quả nghiêm trọng. Yêu cầu các bộ phận xây dựng dự thảo lần này phải có những điều khoản quản lý được Uber, Grab và các hình thức vận tải hành khách khác, không chấp nhận những quy định thiếu rõ ràng:

“Cần rà soát xem hiện nay các điều khoản mình nêu ra cho hoạt động kinh doanh vận tải, liên hệ với hoạt động hiện nay của Uber, Grab. Nếu nó đáp ứng toàn bộ các yêu cầu thì thôi. Còn không thì phải bổ sung các điều khoản để quản lý. Chúng ta mong muốn Uber, Grab phát triển ở Việt Nam, tuy nhiên phải đảm bảo an toàn cho người dân, quyền lợi của người lao động là người lái xe, thuế, chính sách đúng theo pháp luật của Việt Nam”.

Theo Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 86, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất xếp vận tải Uber, Grab như taxi truyền thống. Đặc biệt, các hãng ứng dụng công nghệ phải có văn phòng đại diện tại Việt Nam, đăng ký hoạt động kinh doanh tại Việt Nam… Nếu các hãng không đáp ứng được theo điều kiện kinh doanh vận tải thì không được phép hoạt động.

Grab, Uber và taxi truyền thống không thể chung một "rọ"

Mới đây, Hiệp hội Taxi Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM cũng đã gửi một bản kiến nghị lên Thủ tướng về chủ trương của Bộ Giao thông vận tải cho phép tiếp tục thí điểm xe hợp đồng điện tử. Hiệp hội taxi 3 miền không đồng tình với báo cáo đánh giá sau 2 năm thí điểm xe hợp đồng điện tử và việc Bộ Giao thông vận tải đề xuất tiếp tục gia hạn hoạt động mà không có biện pháp quản lý chặt chẽ, không sửa chữa những sai sót.

Hiệp hội lấy ví dụ về việc Grab vẫn ngang nhiên tiếp tục dịch vụ GrabShare bất chấp lệnh cấm của Bộ Giao thông vận tải. Trong quá trình hoạt động, các đơn vị trên đã tự quy định giá cước vận tải, tự điều động phương tiện và thu tiền của khách…

Ngoài ra, chỉ có 5 tỉnh thành cả nước được phép thực hiện thí điểm, trong khi đó thực tế Uber và Grab vẫn đang mở rộng không ngừng ở nhiều tình thành khác. Điều này không phù hợp với đề án thí điểm được Bộ GTVT phê duyệt.

Vấn đề thất thu thuế và doanh thu "chảy" ra nước ngoài của Uber, Grab cũng được nhấn mạnh. Các hiệp hội này kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải có quy định tạm thời thay quyết định 24, trong thời gian chờ đợi Nghị định mới.

Theo đó, đề xuất dừng gia tăng số lượng phương tiện đang hoạt động thí điểm vì đã quá nhiều. Không mở rộng các tỉnh, thành phố ngoài phạm vi hoạt động thí điểm. Uber, Grab phải ký hợp đồng với lái xe, không thông qua các hợp tác xã. Đại diện cho hiệp hội taxi 3 miền, ông Nguyễn Công Hùng, Chủ tịch Hiệp hội Taxi Hà Nội nêu ý kiến:

“Đề xuất dừng gia tăng số lượng phương tiện đang hoạt động thí điểm vì đã quá nhiều. Không mở rộng các tỉnh, thành phố ngoài phạm vi hoạt động thí điểm. Uber, Grab phải ký hợp đồng với lái xe, không thông qua các hợp tác xã, chịu trách nhiệm giải quyết các phát sinh với khách hàng, thực hiện đầy đủ.

Trong lúc chờ nghị định thay thế nghị định 86 thì đề nghị phải xây dựng bộ nhận diện thương hiệu cho hoạt động thí điểm này. Ngoài ra phải có chế độ báo cáo, thống kê, kết nối, kiểm tra, đặt máy chủ tại Việt Nam, có chế tài xử lý nghiêm các vi phạm. Vì hiện nay mới có 5 tình thành phố được thí điểm nhưng các tỉnh thành khác vẫn không ngừng mở rộng. Việc đầu tiên là thượng tôn pháp luật”.

"Cuộc chiến" giữa taxi truyền thống và taxi công nghệ đã diễn ra ở nhiều nước

Còn theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, nếu quản lý Grab và Uber như taxi truyền thống là rất bất hợp lý, không đảm bảo môi trường bình đẳng; không phát triển được loại hình vận tải áp dụng công nghệ mới. Xu hướng mới hiện nay là kinh tế chia sẻ - một phương thức trao đổi, chia sẻ tài sản, dịch vụ giữa các cá nhân với nhau thông qua một bên thứ ba là các công ty ứng dụng công nghệ thông tin. Mô hình kinh doanh này tận dụng tối đa nguồn lực dư thừa dựa trên việc cho thuê, trao đổi tài sản giữa người sở hữu với người có nhu cầu sử dụng.

Tuy nhiên, với mô hình gọi xe của Uber, Grab tại Việt Nam, hình thái kinh tế này đã mất đi bản chất chia sẻ thuần túy. Cụ thể, nhiều lái xe Uber, Grab đang hoạt động chuyên nghiệp, đầu tư phương tiện để kinh doanh kiếm lời thay vì khai thác tài sản dư thừa.

Đây mới là vấn đề cần tìm ra cách thức quản lý phù hợp. Và chỉ khi định danh được Grab và Uber là loại hình kinh doanh gì thì mới có biện pháp để quản lý. Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho biết:

“Hiện nay trong quản lý vận tải nói chung có taxi truyền thống và taxi công nghệ thì có những quản lý ràng buộc quá chặt với taxi truyền thống. Thì cái nào quá chặt phải gỡ bỏ đi. Đồng thời phải vận dụng công nghệ điện tử theo đúng sự phát triển của xã hội, tránh cho nó làm một. Ví dụ như taxi công nghệ phải đăng ký kê khai giá thì không đúng vì họ cạnh tranh thực sự. Nếu gộp 2 làm một thì hoàn toàn bất hợp lý, không đúng bản chất. Cho nên phải định danh cụ thể loại hình mới. Từ đó mới có cơ chế quản lý đúng, phù hợp”.

Qua đánh giá hoạt động thí điểm đưa ứng dụng KHCN vào quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng thời gian qua, có thể thấy còn nhiều bất cập đang nảy sinh, trong khi đó thiếu các biện pháp quản lý chặt chẽ dẫn tới xáo trộn thị trường vận tải.

Việc gỡ bỏ các rào cản đối với taxi truyền thống cũng như định danh đối với loại hình taxi công nghệ mới là yêu cầu bức thiết đặt ra để quản lý một cách hiệu quả các loại hình này. Tuy nhiên, nếu chỉ áp dụng phương thức quản lý truyền thống đơn thuần mà thiếu các giải pháp công nghệ hỗ trợ thì khó có thể tiến tới một thị trường cạnh tranh minh bạch, lành mạnh, đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng.