Bài toán nào để tăng giá trị xuất khẩu năm nay? (Phần 2)

 Thông tin trong nước và quốc tế

# Theo báo cáo cập nhật kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 5 của Ngân hàng thế giới (WB), chỉ số sản xuất công nghiệp đã tăng nhẹ 0,5% so với cùng kỳ. 

# Theo Tổng cục Thuế, sau 6 tháng triển khai, số lượng HĐĐT từ máy tính tiền đã tiếp nhận là hơn 3,2 triệu; và đã có có 27 cục thuế hoàn thành 100% việc triển khai tiếp nhận hóa đơn bằng hình thức này. 

# Tính đến 15/5, do đơn hàng ít, XK điện thoại, mặt hàng dẫn đầu về kim ngạch xuất khẩu của cả nước giảm gần 20% so với cùng kỳ, tương ứng giảm gần 4,5 tỷ USD. 

Đáng chú ý, từ đầu năm, Mỹ không còn là thị trường XK thủy sản số 1 của Việt Nam, mà thay vào đó là Nhật Bản, với giá trị hơn 440 triệu USD. 

# Từ đầu năm, sức mua smartphone tại Việt Nam giảm mạnh nhất khu vực ĐNÁ, lên tới 30%.

Và trong bối cảnh người dân đang thắt chặt chi tiêu, lượng xe tiêu thụ trong tháng 4 chỉ đạt hơn 22.400 chiếc, giảm 25% so với tháng trước.

# Vì sức mua giảm sâu, các hãng xe đang tích cực đưa ra các chính sách giảm giá 'khủng' để kích cầu mua sắm. 

# Mới đây, các cơ quan chức năng vừa lưu ý người dân cảnh giác hoạt động bán thẻ du lịch núp bóng tặng quà miễn phí.

Thậm chí đã có trường hợp bỏ số tiền từ vài chục triệu đến vài trăm triệu để mua những tấm thẻ du lịch mà chưa có gì đảm bảo chắc chắn về chất lượng. 

# Theo thống kê, Chính phủ Mỹ chỉ còn hơn 50 tỷ USD, mức thấp nhất kể từ cuối 2021, trong khi đàm phán giữa Nhà Trắng và đảng Cộng hòa về trần nợ công vẫn không tiến triển. 

# Thống kê từ Ruters cho thấy, trong lịch sử, chính phủ Mỹ từng vỡ nợ tới 5 lần. Hậu quả thực tế lại không quá trầm trọng, thậm chí còn tạo ra cú hích cho nền kinh tế Mỹ trong những năm sau đó. 

# Hàn Quốc và Chile vừa khởi động vòng đàm phán mới nhằm nâng cấp Hiệp định FTA phù hợp với bối cảnh thương mại toàn cầu đang thay đổi.

# Indonesia vừa đề xuất lập tổ chức nước xuất khẩu nickel theo mô hình của nhóm OPEC, nhằm nâng giá trị gia tăng cho các sản phẩm xuất khẩu.

Bài toán nào để tăng giá trị xuất khẩu?

Trong bối cảnh xuất khẩu những tháng qua “giảm tốc”, giải pháp ngắn hạn và dài hạn sẽ là gì để các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh xuất nhập khẩu cũng như các hiệp hội ngành hàng có thể giữ đơn hàng và cùng nhau tồn tại?

Xuất khẩu tiếp tục gặp khó trong quý 2 (Phần 1): Làm gì để giữ thị trường và tăng giá trị?

Dự báo xuất khẩu thủy sản tiếp tục đối mặt nhiều khó khăn trong năm nay, bởi đơn hàng từ các thị trường xuất khẩu chính như: Mỹ, châu Âu, Nhật Bản đều giảm mạnh ngay trước thềm cao điểm đánh bắt, khai thác các loại thủy hải sản vào tháng này.

Do đó, DN xuất khẩu mong được giảm lãi suất cho vay ngoại tệ. Vì các ngân hàng cho vay lãi suất ngoại tệ rất cao so với trước đây.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam kiến nghị: "Chúng tôi đề xuất xem chủ yếu là lãi suất cho vay ngoại tệ USD đối với DN xuất khẩu , trong đó các DN xuất khẩu thủy sản vay USD là chủ yếu. Hiện lãi suất cho vay là hơn 4%, thậm chí là gần 5%. Chúng tôi đề nghị giảm xuống dưới 3,5% như trước đây".

Trước thực trạng DN nông nghiệp gặp khó khi vay vốn, Chuyên gia kinh tế TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng: cần có những đột phá mới về chính sách tín dụng cho nông nghiệp. Nhà nước cần có các chính sách mới khuyến khích và tạo điều kiện cho DN, các HTX hoạt động trong nông nghiệp vay vốn để duy trì và phát triển sản xuất: 

"Chính phủ phải có những nguồn vốn để hỗ trợ nông nghiệp và nông dân với lãi xuất thấp hơn. NHNN cần phải có phương thức cho vay không thế chấp nhưng dựa vào dòng tiền để các ngân hàng kiểm soát được dòng tiền; đồng thời NHNN cần hỗ trợ cấp nhiều giấy phép hơn cho những địa chỉ cho vay nông nghiệp mạnh mẽ". 

Dệt may, da giày - những ngành hàng xuất khẩu “tỷ đô” của VN cũng đang chịu tác động kép từ các tác động của lạm phát khiến đơn hàng giảm, cộng với cuộc cạnh tranh gay gắt với nhiều thị trường sản xuất hàng dệt may xuất khẩu có nhiều ưu thế hơn về nguồn cung nguyên liệu cũng như coi trọng đầu tư, giảm giá thành sản xuất…

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm TTK Hiệp hội Da Giày Túi xách VN nhấn mạnh yêu cầu về sản xuất xanh đối với chuỗi cung ứng của EU đòi hỏi các DN trong ngành phải cập nhật thông tin để có biện pháp thích ứng phù hợp:

"Cụ thể như về phía EU chúng ta thấy là đạo luật liên quan đến vấn đề tuân thủ tiêu chuẩn hàng hóa an toàn khi sản xuất XK vào thị trường EU thì đạo luật này được cập nhật hằng năm. Thứ hai nữa là thị trường Đức cũng đưa ra một đạo luật mới về tăng cường tham vấn trong chuỗi cung ứng đối với bên thứ ba. Đây cũng là một trong những điều kiện các DN phải đáp ứng tuân thủ. Nếu không đáp ứng thì sẽ thất bại khi xuất khẩu vào".

Còn ngành dệt may có đến hơn 3 triệu LĐ nên để duy trì ổn định hoạt động sản xuất chờ đơn hàng mới là một áp lực lớn. Nhiều DN đã lên kế hoạch mở thị trường mới nhưng nay phải chuyển hướng, phải nỗ lực bằng mọi cách để giữ thị trường truyền thống.

Chính vì vậy, theo ông Trần Như Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may VN, ngoài giải pháp giãn nợ, giãn thuế, có gói vay ưu đãi dành cho DN thì vai trò kết nối thị trường của các đơn vị nhà nước cũng rất cần thiết:    

"Mong Bộ Công thương thông qua tham tán thương mại ở các quốc gia trên toàn cầu, đặc biệt là trong khối CPTPP và EVFTA thì kết nối các nhãn hàng, các nhà mua hàng ở các quốc gia đó, với nhà sản xuất tại VN thông qua chương trình xúc tiến thương mại để hai bên gặp nhau giúp cung cấp chia sẻ nhiều thông tin. Đó cũng là cách để giúp cho đơn hàng sẽ nhiều hơn trong ngắn hạn".

Trong bối cảnh nhiều ngành xuất khẩu chủ lực gặp khó, xuất khẩu còn phụ thuộc lớn vào DN FDI, theo các chuyên gia, cần phải tính đến xuất khẩu bền vững, trên cơ sở phát huy nội lực, có giải pháp hỗ trợ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tìm kiếm thị trường, sản phẩm xuất khẩu cho giá trị gia tăng cao.

TS Nguyễn Văn Hội,Viện trưởng Viện nghiên cứu chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) khuyến nghị: "Tập trung khuyến khích, có cơ chế, chính sách thúc đẩy được các mặt hàng có giá trị tăng cao, mặt hàng về hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa tích cực hơn tham gia vào chuỗi cung ứng, chuỗi phân phối toàn cầu cũng như thị trường nội địa. Và quan trọng nữa là có khả năng xuất khẩu, có thể XK giá trị thấp nhưng giá trị gia tăng cao".

Ngành Công thương cũng đang tiếp tục theo sát diễn biến kinh tế thế giới để kịp thời đưa ra cảnh báo cho DN và tham mưu cho Chính phủ. Cùng với đó, Bộ sẽ tiếp tục đề xuất, kiến nghị hỗ trợ các giải pháp về chính sách, nhất là vốn vay, giãn thuế, giãn nợ để DN duy trì ổn định sản xuất phục vụ xuất khẩu ./.

Thông tin thị trường chứng khoán

# VNIndex kết phiên tăng 2,8 điểm (0,27%), đạt 1.064,6 điểm.

# Đóng góp nhiều nhất lên mức tăng của chỉ số chung là nỗ lực của một số cổ phiếu vốn hóa lớn, gồm GAS, GVR, VHM, FPT, VNM…

# Theo SSI Reseach, thanh khoản sàn HOSE thấp hơn 18%, đạt 11,7 nghìn tỷ đồng. Bên cạnh đó, khối ngoại bán ròng với giá trị gần 400 tỷ đồng./.