Từ câu chuyện 'luồng xanh', cần đẩy nhanh số hóa và làm chủ công nghệ trong vận tải

Tuy vậy, vẫn còn tình trạng xe “luồng xanh”, xe vận chuyển hàng hóa bị ùn ứ tại một số khu vực, cửa ngõ ra vào các thành phố lớn. Giải pháp nào khắc phục tình trạng này?

Cần làm gì để tạo điều kiện lưu thông hàng hóa trong bối cảnh diễn biến dịch vẫn đang rất phức tạp? 

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Ngay khi Tổng cục Đường bộ VN công bố cấp thẻ nhận diện phương tiện vận tải luồng xanh để thuận tiện khi qua các chốt kiểm soát dịch COVID-19 tại các địa phương, tài xế Nguyễn Đức Tân (Hà Nội), lái xe chở cám chăn nuôi gia súc, gia cầm đã đăng ký cho phương tiện của mình, và được cấp thẻ luồng xanh chỉ sau 1 ngày:

"Đăng ký cũng nhanh, chỉ cần làm theo hướng dẫn, đăng ký xe, đăng kiểm xe, giấy xét nghiệm covid và bằng lái xe của người lái xe nữa, chụp các giấy tờ lên là sau họ sẽ trả kết quả cho mình tự đi in, tự dán lên xe".

Sau khi có thẻ nhận diện luồng xanh, việc lưu thông của các phương tiện tương đối thuận lợi. Tài xế Bùi Thanh Tùng (ở Việt Yên, Bắc Giang) cho biết, mỗi khi qua các chốt kiểm soát dịch, lực lượng chức năng chỉ sử dụng điện thoại thông minh quét mã QR code là cho phương tiện đi qua, giảm đáng kể thời gian phải chờ tại các chốt.

Tại 19 tỉnh, thành phố phía Nam áp dụng Chỉ thị 16, thẻ nhận diện luồng xanh đã nhanh chóng được lưu thông qua các khu vực kiểm soát dịch. Ngay cả các phương tiện từ các tỉnh, thành khác có lộ trình đi vào, đi ra và quá cảnh qua vùng thực hiện Chỉ thị số 16 đã có thẻ nhận diện luồng xanh thì thời gian kiểm tra cũng được rút ngắn.

Ông Nguyễn Xuân Thảo, Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Tiếp vận Gemadept (TP.HCM) cho biết, nhiều phương tiện của khách hàng về cảng TP.HCM nhanh chóng, dễ dàng:

"Ở TP.HCM thì khi xe tải có QR code đi qua chốt thuận tiện hơn trước rất nhiều. Ngay cả kho cũng thế, khi xe của đối tác đến mà có mã nhận diện thì kiểm tra cũng nhanh hơn".

Ông Bùi Văn Quản, Chủ tịch Hiệp hội vận tải hàng hóa TP.HCM cho biết, trước đó, rất nhiều doanh nghiệp đã bố trí công nhân ăn ngủ và làm việc tại chỗ, nhưng nhiều trường hợp thiếu nguyên liệu sản xuất. Sau khi TP.HCM và một số tỉnh khu vực phía Nam áp dụng thẻ nhận diện luồng xanh, tình trạng này đã hẳn:

"Nếu ách tắc, nếu không khơi thông việc cấp giấy này thì sẽ thiệt hại lớn đối với doanh nghiệp. 3 tại chỗ này người ta đã bài binh bố trận tốn kém chi phí rất nhiều, nếu không có xe đưa nguyên liệu, người ta phải chờ nguyên liệu thì thiệt hại từ nhà xe tới người sản xuất".

Tại phía Bắc, sau khi thực hiện Chỉ thị 6, Hà Nội cũng công bố 16 luồng xanh cho các phương tiện đi qua địa bàn. Đến nay, Tổng cục Đường bộ VN cấp thẻ nhận diện luồng xanh cho gần 71.000 xe.

Lý giải về tình trạng ùn tắc tại một số chốt kiểm soát dịch Covid-19 trên địa bàn Hà Nội, ông Vũ Ngọc Lăng, Vụ trưởng Vụ An toàn giao thông, Tổng cục Đường bộ VN cho biết, nhiều tài xế, doanh nghiệp bị bất ngờ khi Hà Nội áp dụng Chỉ thị 16, không kịp chuẩn bị giấy xét nghiệm nên xảy ra tình trạng ùn tắc cục bộ:

"Hà Nội cũng đã tiến hành rồi, kể cả cơ quan nhà nước lẫn doanh nghiệp, nhưng mà người ta cũng chưa đăng ký. Cái khó khăn của những đầu mối giao thông như ở Hà Nội trong thời gian đầu thì chắc cũng phải hoàn thiện dần".

Ghi nhận sự nỗ lực của các cơ quan chức năng trong việc xây dựng luồng xanh cho xe vận tải hàng hóa, song ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô VN cho rằng, hiện tại, rất nhiều trường hợp đăng ký cấp thẻ nhận diện luồng xanh quá 24h, nhưng không có phản hồi, khiến nhiều tài xế hoang mang, công việc đình trệ.

Đặc biệt, việc tổ chức giao thông còn nhiều bất cập, chưa phân tách các dòng xe có mã nhận diện luồng xanh để tăng khả năng lưu thoát, dẫn đến xe luồng xanh vẫn phải chờ hàng chục tiếng đồng hồ. Từ thực tế này, ông Quyền đề xuất:

"Phải tách 2 dòng xe, những dòng xe nào đi qua tỉnh anh thì đẻ cho nó đi, còn dòng xe vào tỉnh anh lấy hàng hay nhận hàng thì lúc đó anh hẵng kiểm soát".

Các ý kiến cũng cho rằng, các Bộ, ngành trung ương đã đưa ra nhiều khuyến cáo, hướng dẫn về quy trình, điều kiện lưu thông cho người và phương tiện. Do vậy, các địa phương cần thống nhất áp dụng, tránh tình trạng mỗi nơi một kiểu, gây khó cho người và phương tiện tham gia giao thông. 

Với tinh thần thần tốc, “chống dịch như chống giặc”, Các Bộ, ngành Trung ương và các địa phương đã phối hợp để tạo “luồng xanh” trong lĩnh vực vận tải hàng hóa, bước đầu đã tạo thuận lợi cho các phương tiện được lưu thông nhanh chóng, tránh ùn tắc giao thông.

Từ những lúng túng bước đầu, những bất cập còn tồn tại khi luồng xanh bị “vướng” qua các địa phương, cho thấy, cần chủ động hơn nữa quá trình số hóa, làm chủ công nghệ trong hoạt động vận tải, chứ không riêng thời kỳ dịch bệnh.

Hãy đến với góc nhìn của VOVGT qua bình luận: Bài toán về công nghệ quản lý

Sau 5 ngày chính thức áp dụng việc cấp thẻ nhận diện QR code cho các phương tiện vận tải hàng hóa thiết yếu, đến thời điểm này, gần 71.000 xe đã được cấp thẻ nhận diện luồng xanh.

Việc đưa vào sử dụng thẻ nhận diện luồng xanh, cùng với việc các địa phương công bố luồng xanh kết nối với luồng xanh quốc gia đã góp phần không nhỏ trong việc giảm thiểu tình trạng ùn tắc tại các khu vực kiểm soát dịch Covid-19.

Kết quả này có được nhờ những nỗ lực không nhỏ của của các Bộ, ngành, địa phương. Trong đó, chỉ trong 3 ngày, tổng cục đường bộ VN đã hoàn thành việc xây dựng phần mềm để triển khai tới tất cả các tỉnh, thành phố phục vụ cấp thẻ nhận diện trực tuyến; ngành y tế kịp thời có hướng dẫn cụ thể, chi tiết về hình thức kiểm tra giấy xét nghiệm Covid nội vùng thực hiện Chỉ thị 16 để thống nhất áp dụng...

Tuy vậy, từ việc áp dụng luồng xanh cho thấy nhiều vấn đề cần khắc phục. 

Thứ nhất, dù dịch Covid-19 xảy ra hơn 2 năm và đã là đợt Covid thứ 4, song khi tình trạng ùn tắc tại các chốt kiểm soát dịch xảy ra nghiêm trọng, việc xây dựng một phần mềm quản lý thống nhất cấp quốc gia mới được tính đến.

Dù cơ quan quản lý khẳng định việc tiếp nhận thông tin, giải quyết và trả kết quả tối đa không quá 24 giờ, song hiện tại rất nhiều trường hợp tài xế, doanh nghiệp không truy cập được vào địa chỉ để đăng ký luồng xanh, hoặc đăng ý được nhưng phải đợi đến 48 giờ vẫn chưa nhận được phản hồi.

Nhiều ý kiến băn khoăn về khả năng xử lý thông tin để cấp mã QR code; về danh mục hàng thiết yếu, khiến tài xế gặp khó trong việc đăng ký cấp mã QR code, trong khi không có một đường dây nóng, một đầu mối để kịp thời giải đáp những thắc mắc này khiến những tranh cãi không đáng có giữa tài xế và lực lượng chức năng liên tục xảy ra.

Thứ hai, nhiều trường hợp phương tiện được cấp thẻ luồng xanh, nhưng vẫn bị ùn tắc do việc tổ chức giao thông tại nhiều địa phương chưa thực sự khoa học. 

Điều này thể hiện rõ nhất khi Hà Nội thực hiện Chỉ thị 16, nhiều phương tiện dù được cấp thẻ luồng xanh, nhưng vẫn phải chờ hàng chục tiếng đồng hồ. Trong khi nếu phân luồng hợp lý, số lượng phương tiện cần kiểm tra cũng sẽ giảm đáng kể. 

Có ý kiến cho rằng, nếu không kiểm tra, phương tiện được cấp thẻ luồng xanh không đi theo lộ trình đã đăng ký. Điều này hoàn toàn có thể khắc phục, hạn chế và hành vi vi phạm bị xử lý thông qua dữ liệu thiết bị giám sát hành trình.

Khi những tiện ích từ thiết bị giám sát hành trình được khai thác và sử dụng hiệu quả, hiện tượng trục lợi, góp xe cổ phần vào siêu thị rồi chở hàng khác, hoặc không thuộc danh mục phương tiện chở hàng thiết yếu vẫn xin cấp thẻ luồng xanh cũng sẽ được hạn chế, khắc phục, do các phương tiện kinh doanh vận tải đã đăng ký ngành nghề kinh doanh cũng như lộ trình xe chạy để qua đó hậu kiểm và xử lý vi phạm kịp thời.

Dịch chưa thể chấm dứt trong ngắn hạn và hoàn toàn có thể quay trở lại. những hạn chế này cần sớm được nghiên cứu, khắc phục, trong đó quan trọng nhất là việc kiểm soát vận tải bằng công nghệ, thống nhất áp dụng giữa các địa phương một cách chủ động, như đòi hỏi bắt buộc của tiến trình hiện đại hóa hoạt động quản lý vận tải, chứ không chờ đến khi dịch bệnh mới làm.

Chỉ khi tháo gỡ được những vướng mắc nảy sinh từ thực tế triển khai thời gian qua, bịt được những lỗ hổng bằng công nghệ quản lý mới có thể vừa giúp chuỗi cung ứng hàng hóa không bị đứt gãy và vẫn đảm bảo nguyên tắc phòng chống dịch đặt lên hàng đầu.

---

Nghe thêm Sự việc & Góc nhìn trên Appler Podcast: