Theo dõi cá nhân bằng thiết bị định vị có vi phạm pháp luật?

Chỉ cần gõ cụm từ “thiết bị theo dõi” trên công cụ tìm kiếm trực tuyến Google, các bạn sẽ tìm thấy gần 153 triệu kết quả chỉ trong… 0,49 giây. Mua bán dễ dàng, nhanh gọn, lắp đặn tận nơi, kín đáo và bí mật, các loại thiết bị theo dõi chồng đang là lựa chọn của nhiều chị em.

Tìm hiểu thông tin tại các trang web bán hàng trực tuyến, ai cũng có thể dễ dàng tìm kiếm đủ loại thiết bị theo dõi, với mức giá chỉ từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng, hầu hết có nguồn gốc từ Trung Quốc. Nhân viên bán hàng sẽ nhiệt tình giới thiệu, so sánh kích thước, tính năng, cách sử dụng và giá bán của từng loại sản phẩm để khách hàng dễ dàng lựa chọn loại thiết bị phù hợp với nhu cầu.

Loại thiết bị này có kích thước siêu nhỏ, từ cỡ bao diêm đến bằng đầu ngón tay, nhiều chủng loại khác nhau nên rất khó bị phát hiện khi sử dụng. Thiết bị ứng dụng công nghệ sóng điện thoại di động nên có chức năng như một máy thu âm và truyền thông tin đến điện thoại. Ngoài ra còn có loại camera “siêu thông minh”, có thể xem được hình ảnh, âm thanh tại địa điểm có đối tượng mình quan tâm.

Ông Võ Đỗ Thắng - Giám đốc Trung tâm đào tạo quản trị và an ninh mạng ATHENA cho biết: Những thiết bị đó kích thước rất nhỏ, được ngụy trang giống dụng cụ thông thường như: cây viết, nút áo, hộp quẹt ga,… thành ra đưa vào sử dụng rất khó phát hiện; khả năng tiếp cận, quay lén rất cao. về phía người dân không có công cụ nào để phát hiện được cả, rất là khó. Giả sử như đối tượng không nói thì không thể phát hiện được.Để phát hiện cần những mà rà quét, phát hiện những sóng lạ, nơi phát sóng, thu sóng, thu âm lạ,…

Lý giải về việc các thiết bị theo dõi được rao bán tràn lan hiện nay, các luật sư cho rằng, nguyên nhân là do việc kinh doanh thiết bị nghe nhìn, ghi âm không phải việc sai trái nếu mặt hàng đó được cho phép (ngoại trừ hàng lậu, hàng nhái).

Việc sử dụng thiết bị nghe nhìn, ghi âm cũng không phải là việc vi phạm pháp luật (ngoại trừ việc không được sử dụng ở những khu vực bị cấm theo quy định).

Bên cạnh đó, do đây là mặt hàng kỹ thuật cao, nên nếu lực lượng quản lý thị trường muốn kiểm tra thì cần phải có sự phối hợp với cơ quan chuyên môn, đặc biệt là cơ quan an ninh.

Theo quy định của pháp luật, quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm. Việc định vị, nghe lén, khai thác, kiểm soát thông tin của người khác chỉ được thực hiện trong trường hợp pháp luật quy định. Do đó, hành vi định vị, nghe lén là xâm phạm đến quyền nhân thân người khác.

Luật sư Phạm Thành Tài - Giám đốc công ty luật Phạm Danh nói: Điều 32 của Bộ luật dân sự năm 2015 có quy định về quyền của cá nhân đối với hình ảnh. Theo đó, cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình và việc sử dụng hình ảnh cá nhân phải được sự đồng ý của người đó. Luật Công nghệ thông tin cũng đã nghiêm cấm cung cấp, trao đổi, truyền đưa, lưu trữ hoặc là sử dụng thông tin số nhằm mục đích xúc phạm uy tín, danh dự của tổ chức và nhân phẩm, uy tín của cá nhân.

Hiện các thiết bị nghe lén, quay lén nằm trong danh mục hàng hóa hạn chế nhập khẩu hoặc cấm nhập khẩu, có sự kiểm soát của các cơ quan quản lý Nhà nước. Do vậy, để hạn chế việc rao bán tràn lan các thiết bị theo dõi, rất cần sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan hữu quan.

Bên cạnh đó, theo ông Võ Đỗ Thắng - Giám đốc Trung tâm đào tạo quản trị và an ninh mạng ATHENA - mỗi người cần đề cao cảnh giác khi thực hiện các công việc quan trọng: Cơ quan Nhà nước cần kiểm soát chặt chẽ các thiết bị chuyên dụng này, giám sát nơi kinh doanh, buôn bán, nhập khẩu. Hoặc ai sử dụng phải có giấy phép đăng ký. Nghĩa là muốn sử dụng thì phải có điều kiện nhất định. Còn về phía người dân, khi trao đổi vấn đề riêng tư, nên chủ động ở một nơi nào đó an toàn. Hoặc là trước khi trao đổi, chúng ta cần nói thẳng với nhau là không nên ghi âm, ghi hình, để người nói chuyện với mình có tâm lý bất an, họ sẽ hạn chế việc ghi âm, ghi hình mình.

Thiết bị định vị, theo dõi không chỉ xâm phạm đến quyền riêng tư cá nhân, mà có thể ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự xã hội. Thời gian qua, lực lượng công an cũng đã triệt phá nhiều công ty “thám tử”, kinh doanh cài đặt phần mềm định vị, nghe lén. Trong đó, đa phần khách hàng đến yêu cầu theo dõi vợ, chồng hoặc đối thủ kinh doanh.

Trước thực trạng này, các cơ quan chức năng cần cùng nhau vào cuộc, tăng cường kiểm tra xử lý nghiêm để tránh ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội.