Xe cứu thương vi phạm, có bị xử phạt không?

Về thắc mắc của bạn Huy Minh, VOV Giao thông xin được trả lời như sau:

Theo khoản 1, điểm c khoản 2, khoản 4 Điều 27 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024, xe cứu thương đi làm nhiệm vụ cấp cứu được xem là xe ưu tiên, không bị hạn chế tốc độ, được quyền đi trước xe khác khi qua đường giao nhau từ bất kỳ hướng nào tới và được phép đi không phụ thuộc vào tín hiệu đèn giao thông (hay nói cách khác là được phép vượt đèn đỏ), nhưng phải tuân theo hiệu lệnh của người điều khiển giao thông và biển báo hiệu tạm thời.

Đồng thời, người điều khiển xe cứu thương có trách nhiệm: Bật còi và đèn ưu tiên khi đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu. Cụ thể, tại điểm a khoản 3 Điều 27 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 và điểm đ khoản 2 Điều 19 Nghị định 151/2024 có quy định: Xe cứu thương đi làm nhiệm vụ cấp cứu phải có tín hiệu ưu tiên theo quy định của pháp luật, bao gồm: tín hiệu đèn nhấp nháy màu đỏ, tín hiệu còi ưu tiên.

Khi không có nhiệm vụ cấp cứu, xe cứu thương phải tuân thủ quy định giao thông như các phương tiện khác. Việc sử dụng quyền của xe ưu tiên khi không thực hiện nhiệm vụ là hành vi bị nghiêm cấm tại khoản 24 Điều 9 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024.

Dù được quyền ưu tiên, người điều khiển xe cứu thương vẫn cần quan sát và di chuyển thận trọng, đảm bảo an toàn cho người tham gia giao thông khác (nguyên tắc tại khoản 4 Điều 3 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024).

Ngoài ra, Điều 30 Nghị định số 168/2024/NĐ-CP quy định về xử phạt, trừ điểm giấy phép lái xe của người điều khiển xe cứu thương nêu rõ, xe ô tô cứu thương không lắp thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe hoặc có lắp thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe nhưng không có tác dụng trong quá trình xe tham gia giao thông theo quy định hoặc làm sai lệch dữ liệu của thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái xe lắp trên xe ô tô sẽ bị phạt tiền từ 01 - 02 triệu đồng.

Trường hợp xe ô tô cứu thương không lắp thiết bị giám sát hành trình hoặc có lắp thiết bị giám sát hành trình nhưng không có tác dụng trong quá trình xe tham gia giao thông theo quy định hoặc làm sai lệch dữ liệu của thiết bị giám sát hành trình lắp trên xe ô tô, người điều khiển phương tiện sẽ bị phạt tiền từ 03 - 05 triệu đồng.

Ngoài việc bị áp dụng hình thức phạt tiền, người điều khiển phương tiện thực hiện hành vi quy định trên còn bị trừ 02 điểm giấy phép lái xe.

Bên cạnh đó, trong trường hợp xe cứu thương xảy ra va chạm giao thông với phương tiện khác, câu hỏi là xe cứu thương có phải chịu trách nhiệm hay không?

Liên quan đến vấn đề này, cần làm rõ hai trường hợp:

Thứ nhất, nếu xe cứu thương đang đi làm nhiệm vụ cấp cứu, có bật đủ và đúng loại tín hiệu đèn, tín hiệu còi ưu tiên, tài xế có giấy phép lái xe phù hợp và không vi phạm nồng độ cồn,... thì không vi phạm quy định về giao thông đường bộ và không phải chịu trách nhiệm.

Bởi lẽ, khi có tín hiệu của xe ưu tiên, người điều khiển xe máy phải nhường đường trong mọi tình huống và không được gây cản trở. Nếu không nhường đường cho xe ưu tiên, người điều khiển xe máy có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý và các thiệt hại phát sinh.

Thứ hai, nếu xe cứu thương không đáp ứng một trong các yếu tố trên, tùy theo tình tiết vụ việc, tính chất và mức độ của hành vi, tài xế xe cứu thương có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý như sau:

Đối với hành vi vượt đèn đỏ (không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông) mà gây tai nạn giao thông: Có thể bị phạt tiền từ 20 - 22 triệu đồng, trừ điểm Giấy phép lái xe 10 điểm (điểm b khoản 9, điểm b khoản 10, điểm d khoản 16 Điều 6 Nghị định 168/2024).

Trường hợp sử dụng thiết bị phát tín hiệu ưu tiên không đúng quy định: Có thể bị phạt tiền từ 2 - 3 triệu đồng (điểm h khoản 4 Điều 6 Nghị định 168/2024).

Ngoài ra, tài xế có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo Điều 260 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), với mức phạt tiền từ 30 - 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 15 năm, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Về trách nhiệm dân sự, tài xế có thể phải bồi thường thiệt hại về tài sản, sức khỏe, tổn thất về tinh thần cho nạn nhân theo quy định tại Bộ luật Dân sự năm 2015 và Nghị quyết số 02/2022/NQ-HĐTP ngày 6-9-2022 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao.