Xây dựng chiến lược về an ninh quốc gia, an ninh mạng trước mối nguy từ an ninh phi truyền thống

Các mối đe dọa an ninh phi truyền thống, trong đó có hiểm họa an ninh mạng, đã và đang thách thức trực tiếp sự tồn tại, phát triển của mỗi cá nhân, mỗi cộng đồng, từng quốc gia và toàn nhân loại.

Ứng phó, giải quyết có hiệu quả những vấn đề của an ninh phi truyền thống, trọng tâm là an ninh mạng, đang đòi hỏi trách nhiệm của từng quốc gia, dân tộc và sự chung tay, hợp tác rộng rãi của cộng đồng quốc tế, trong đó có Việt Nam.

Hội thảo được tổ chức nhằm tạo diễn đàn để các chuyên gia, các nhà khoa học đầu ngành cùng trao đổi, thảo luận, làm rõ, bổ sung và hoàn thiện những vấn đề lý luận, thực tiễn cũng như cách tiếp cận và các phương pháp nghiên cứu về vấn đề này.

Báo cáo đề dẫn Hội thảo, PGS,TS. Nguyễn Thị Trường Giang, Phó Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Chủ nhiệm đề tài cho biết: an ninh phi truyền thống là một vấn đề của thế giới đương đại và là thách thức đặt ra đối với toàn thế giới, trong đó có Việt Nam, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế, toàn cầu hóa và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Sự xuất hiện ngày càng nhiều những vấn đề có tính toàn cầu, xuyên biên giới đe dọa các quốc gia và cộng đồng quốc tế, từ ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, dịch bệnh..., đến vấn đề tội phạm xuyên quốc gia, khủng bố mạng…

PGS,TS.Nguyễn Thị Trường Giang nhấn mạnh, trong cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và trong môi trường truyền thông số, vấn đề an ninh phi truyền thống đặc biệt diễn ra tập trung trên môi trường mạng, do đó vấn đề an ninh mạng và quản trị mạng càng trở nên phức tạp, tội phạm công nghệ cao, an ninh tư tưởng, an ninh văn hóa, an ninh chính trị, an ninh thông tin...,tất cả những vấn đề đó đang có nguy cơ tác động lớn đến an ninh quốc gia.

Đối mặt với những mối đe dọa này, các quốc gia không thể đơn phương giải quyết, mà cần có sự hợp tác, tham gia của nhiều đối tác khác nhau. Nhưng để giải quyết được những vấn đề nêu trên, cần phải có sự hiểu biết thấu đáo dựa trên những luận cứ khoa học vững chắc và thuyết phục.

Tham luận tại Hội thảo, ông Lê Nguyễn Trường Giang, Viện trưởng Viện Chiến lược Chuyển đổi số cho rằng, tiến trình chuyển đổi số đã đặt ra một bối cảnh mới cho an ninh quốc gia. Cụ thể là tiến trình chuyển đổi số đang làm thay đổi hình thái tổ chức xã hội, trong đó đặc trưng quan trọng là kết nối toàn thể các cấu phần quốc gia vào các mạng lưới kết nối và gắn kết chặt chẽ với toàn cầu. Điều này tạo ra những thách thức mới cho việc kiểm soát an ninh quốc gia, đòi hỏi phải thay đổi căn bản về tư duy chiến lược… 

Về vấn đề này, Thượng tướng, PGS,TS Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương đã đưa ra những giải pháp chủ động phòng ngừa, ứng phó các nguy cơ an ninh phi truyền thống, trọng tâm đảm bảo an ninh mạng như: nâng cao nhận thức, năng lực bảo đảm an toàn an ninh mạng cho toàn xã hội; Hệ thống mạng thông tin bảo đảm các tiêu chuẩn về bảo mật; Xây dựng lực lượng chuyên trách đủ năng lực, chủ động đối phó với mọi nguy cơ xảy ra trên không gian mạng; quan hệ hợp tác quốc tế trên lĩnh vực bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, an ninh mạng được mở rộng và tăng cường…

Tại Hội thảo, PGS,TS. Bùi Thu Lâm, Học viện Kỹ thuật Mật mã thuộc Ban Cơ yếu Chính phủ cho rằng, đa số các quốc gia hiện nay, mặc dù nhận thức tính chất phi truyền thống nhưng cách tiếp cận được mở rộng từ an ninh truyền thống với các chính sách/chiến lược gắn với an ninh quốc gia và bảo vệ nền kinh tế.

Trong khi đó, ông Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông đóng góp ý kiến, chúng ta cần nghiên cứu nhận diện về các yếu tố làm mất chủ quyền thông tin, thực tế các vụ tấn công mạng diễn ra trên toàn thế giới, các nhà nghiên cứu phương tây đã đưa ra nhận định là cuộc chiến tranh trên không gian mạng sẽ phá vỡ chủ quyền thông tin.

Tổng kết Hội thảo, PGS,TS. Nguyễn Thị Trường Giang, Phó Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Chủ nhiệm đề tài khẳng định, các nhà khoa học đã nêu lên nhiều luận điểm mới mà Ban chủ nhiệm đề tài cần tiến hành nghiên cứu, trao đổi thêm. Các ý kiến đều thống nhất về những thách thức, thời cơ, thành tựu đạt được của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, từ đó đặt ra mối quan hệ giữa an ninh phi truyền thống, an ninh mạng và an ninh quốc gia.

Chúng ta cần phải xây dựng chiến lược về an ninh quốc gia, an ninh mạng như thế nào để có thể phòng tránh được mối nguy hiểm, sự tàn phá của an ninh phi truyền thống, an ninh mạng đối với đời sống của con người hiện nay.