Vỉa hè cho ai, khi người đi bộ bị đẩy xuống lòng đường?

Ghi nhận của PV VOV Giao thông tại khu vực đường Kim Ngưu thuộc địa bàn quận Hai Bà Trưng và quận Hoàng Mai (TP. Hà Nội). Hàng ngày, không khó để bắt gặp tình trạng ô tô dừng đỗ, lấn chiếm vỉa hè.

Có chỗ bị xe khách, xe tải, xe 4 chỗ, 7 chỗ chiếm cứ làm garage, có nơi lại bị đặt barie phục vụ hàng quán, đẩy người đi bộ khỏi vỉa hè.

Dọc bờ sông Kim Ngưu, nơi từng có vỉa hè được lát đá chỉnh trang năm 2019, tình trạng lấn chiếm vẫn diễn ra phổ biến. Từ đoạn cầu Mai Động tới ngã tư Lạc Trung, vỉa hè liên tục bị bày hàng quán ăn sáng, xe đạp điện, thậm chí cả vật liệu xây dựng.

Là một cư dân sinh sống dọc theo sông Kim Ngưu hơn 20 năm nay, anh Nguyễn Văn Nam (trú ở phường Mai Động, quận Hoàng Mai) cho biết, những “đặc sản” chỉ xuất hiện vào buổi tối ở vỉa hè cầu Mai Động và vỉa hè đường Tam Trinh bờ Đông Kim Ngưu. Đó là các xe đẩy bán đồ ăn nhanh tràn hết ra vỉa hè, lòng đường; hay là một chốt barie mọc lên như khu vực riêng tư, chiếm giữ một đoạn vỉa hè làm chỗ đỗ xe cho thực khách.

“Có những đoạn tôi thấy cực kỳ nguy hiểm như cầu Mai Động, hàng quán tràn ra vỉa hè, lòng đường lấn cả làn cho xe rẽ phải. Rồi dọc sông Kim Ngưu, hộ kinh doanh đồ nướng, hải sản, ốc, phở cũng tràn ra. Các hộ kinh doanh trong khu vực bán cát, vật liệu xây dựng thì mặc định từ trước tới nay, họ để vật liệu ở vỉa hè phía đối diện. Rất bức xúc, tôi cũng không biết phải nói với ai, giải quyết thế nào. Không hiểu người đi bộ thì đi vào đâu”.

Còn tại đường Nghiêm Xuân Yêm, đoạn qua chung cư Kim Văn - Kim Lũ (phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, Hà Nội), tình trạng ô tô đỗ thành hàng 3, hàng 4 diễn ra từ rất lâu thế nhưng vẫn chưa được giải quyết triệt để khiến nhiều người dân bức xúc. Những ngày hè tháng 6, có mặt tại tuyến đường này, chỉ cần nghe tiếng bấm còi inh ỏi của các phương tiện để xin nhường đường khi đi qua đi qua chung cư Kim Văn - Kim Lũ cũng có thể hiểu được sự bức xúc của các tài xế. Đó cũng là cách làm duy nhất của các tài xế khi đi qua đoạn đường này, bởi họ chẳng thể làm được gì vì mặt đường đã có 3 – 4 hàng ô tô dừng đỗ.

Sự bức xúc là có cơ sở, bởi ô tô đỗ tràn lan, chiếm dụng lòng đường, vỉa hè thì bày bán la liệt các loại mặt hàng, quán nước thì bành trướng bằng bàn ghế trước chung cư Kim Văn Kim Lũ đã nhiều năm nay.

“Bán hàng tràn lan trên vỉa hè cũng như là để xe cộ trên vỉa hè, nó làm ảnh hưởng đến lối đi của người dân và đặc biệt là tình trạng đỗ xe ở đây cũng giải quyết rất nhiều lần rồi nhưng không triệt để. Đỗ xe hàng 1 hàng 2 thì có thể hiểu được nhưng hàng 3 thì thực sự bất cập, mình cảm thấy mất hết cảnh quan mỹ quan cũng như là sinh hoạt của người dân”.

“Ai chẳng bức xúc, lối đi của bà con đi bộ mà cứ bày ra bán như thế, không có đường cho dân đi…”

“Xe cộ như thế, bán hàng ăn, quán nước lấn chiếm vỉa hè cũng diễn ra lâu rồi, em mong muốn dẹp được xe cộ và quán ăn để cho cư dân đi lại thoải mái và thuận tiện”.

Bên cạnh Kim Ngưu (Hai Bà Trưng) hay Nghiêm Xuân Yêm (Hoàng Mai) thì các tuyến đường ven Hồ Tây cũng được coi là 1 trong những điểm thường xuyên bị lấn chiếm vỉa hè.

Hồ Tây, một địa điểm không còn xa lạ với người dân thủ đô và khách du lịch mỗi khi đến với Hà Nội. Những cuộc “hẹn hò hóng gió hồ Tây” cũng được diễn ra thường xuyên hơn đối với các bạn trẻ nhất là vào thời điềm giao mùa, không khí mát mẻ như hiện tại. Thế nhưng, nếu muốn dừng chân ở ven hồ Tây để hóng mát thì phải mất tiền để “mua gió hồ”, một câu chuyện tưởng chừng phi lý nhưng lại đang diễn ra ở hồ Tây.

Dọc các tuyến đường ven hồ Tây như Nguyễn Đình Thi, Trích Sài, Vệ Hồ… không khó để bắt gặp cảnh lấn chiếm lòng đường vỉa hè. Các hàng quán kinh doanh café, ăn vặt hay quán bia… mặc dù đã có không gian trong nhà nhưng vẫn cố tăng thu nhập bằng cách chiếm luôn vỉa hè đối diện để làm nơi bán hàng hay để xe cho khách. Anh Nguyễn Đình Tùng, trú tại quận Đống Đa chia sẻ:

“Nói chung gần hồ nên không khí cũng trong lành, thỉnh thoảng mất vệ sinh 1 chút. Nhiều hàng quán quá cũng mất đi yên bình ở đây, trông nó chật chội và mất cảnh quan đi. Ngày xưa mình cũng thỉnh thoảng đi bộ ở hồ Tây thì nhìn thoáng đãng và thoải mái hơn. Bây giờ thì dần dần không còn chỗ để đi bộ, nhiều đoạn từ thanh niên đến đây… Tất nhiên nhìn thế rất xấu rồi, mình phải vòng xuống lòng đường để đi nên hơi khó chịu và nguy hiểm…”

Đã sống hàng chục năm tại quận Tây Hồ, đi dạo ven hồ Tây và tập thể dục là hoạt động gần như hàng ngày của ông Nguyễn Văn Hùng. Theo ông Hùng, nhiều năm trở lại đây, hồ Tây không còn giữ được vẻ phong quang vốn có mà thay vào đó là các hoạt động kinh doanh, dịch vụ làm xấu đi vẻ đẹp của hồ.

Nhiều hộ gia đình kinh doanh lấn chiếm hết vài chục mét vỉa hè 2 bên đường, nhạc bật ầm ĩ từ chiều đến đến tận đêm muộn. Thậm chí người dân đi đường muốn dừng lại để hóng mát, đón gió hồ Tây cũng chẳng còn chỗ mà đỗ xe… bởi vỉa hè đã nhường chỗ cho bàn ghế và thành nơi đỗ xe cho khách vào các hàng quán:

“Đây này, xe máy đỗ đây, có mỗi đường ven mà để xe lấn chiếm không còn ai đi nổi nữa. Đến đây mình phải tránh chứ giờ ai thắc mắc thì người ta cũng lắp máy điếc rồi lờ đi, chẳng có ai kiểm tra cả. Kể ra họ lấn chiếm thế thì người ta đi lại cũng khó đi với lại rất bất tiện”.

Đây không phải là lần đầu tiên VOV Giao thông phản ánh thực trạng lấn chiếm vỉa hè, đẩy người đi bộ xuống lòng đường. Thậm chí, nhiều năm qua, các chiến dịch “giành lại vỉa hè” từng được phát động rầm rộ. Thế nhưng đến nay kết quả ra sao?

Sau mỗi đợt ra quân là một khoảng lặng dài, các hàng quán rút lui tạm thời rồi lại bày bán, ô tô di chuyển vài ngày rồi tiếp tục chiếm chỗ của người đi bộ. Những tấm biển “cấm” cũng không ngăn nổi sự “vô tư” của người thiếu ý thức.

Rõ ràng, vỉa hè không bỗng dưng bị chiếm dụng, vỉa hè cũng không bỗng dưng bị mất đi. Vỉa hè bị chỉ chuyển từ mục đích sử dụng là dành cho người đi bộ sang dành cho các hoạt động cá nhân như đỗ xe, kinh doanh buôn bán. Sự tồn tại lâu dài và tràn lan của tình trạng này có thể là kết quả của một chuỗi buông lỏng quản lý. Nó cũng có thể là kết quả của thói quen và tâm lý sai lệch khi xem vỉa hè là của chung, mà đã là của chung thì ai cũng có quyền được sử dụng. Cùng với thiếu ý thức cộng đồng đã khiến việc trả lại vỉa hè càng trở nên khó khăn.