Trích lập dự phòng tăng ảnh hưởng thế nào tới lợi nhuận ngân hàng quý 4?

Trong 28 ngân hàng đã báo cáo tài chính quý III/2023 được thống kê, có tới 8 tổ chức có lợi nhuận chưa vượt qua mốc 50% kế hoạch năm. Nguồn thu từ lãi và ngoài lãi giảm, trong khi đó, ngân hàng ngày càng phải bỏ ra nhiều chi phí để dự phòng rủi ro tín dụng trong bối cảnh nợ xấu tăng lên. Những khoản chi phí này đã “ăn mòn” trực tiếp vào lợi nhuận của các nhà băng.

Theo chuyên gia kinh tế TS Nguyễn Minh Phong, chi phí dự phòng rủi ro tăng cao thể hiện hai điều: "Chi phí dự phòng nhất là dự phòng rủi ro là một trong những nguyên tắc đảm bảo an toàn cho các ngân hàng. Chi phí này tăng cao chứng tỏ 2 điều. Thứ nhất là tổng dư nợ tín dụng đã có sự tăng trưởng. Thứ 2 quan trọng hơn là một số khoản nợ, nhất là khoản nợ cho vay rủi ro cũng cao hơn. Do đó nó tăng tỷ lệ dự trữ thanh khoản này".

Cụ thể, kết thúc quý 3.2023, Techcombank đã dành ra gần 2.287 tỷ đồng để dự phòng rủi ro tín dụng, tăng gần 84% so với cùng kỳ năm 2022. Lợi nhuận ngân hàng do đó giảm 17,8% so với cùng kỳ. Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank) trong 9 tháng qua đã mạnh tay chi gần 2.000 tỷ đồng cho dự phòng rủi ro, tăng 14% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, chỉ riêng quý III/2023, TPBank trích lập tới 1.293 tỷ đồng, gấp 4 lần cùng kỳ năm 2022.

Việc chi phí trích lập dự phòng tăng cao trong những quý gần đây không nằm ngoài dự báo. Nguyên nhân xuất phát từ nợ xấu của các doanh nghiệp, nhất là trong lĩnh vực bất động sản và xuất khẩu, đang gia tăng mạnh mẽ.

TS Nguyễn Minh Phong phân tích thêm: "Trên thực tế bất động sản vẫn đang khó khăn, dòng tiền để trả nợ đang hạn chế, kể cả những khoản vay mới như đầu tư mới, lợi nhuận từ các chủ đầu tư để có dòng tiền trả nợ. Nói cách khác thì về tổng thể cả nền kinh tế thì dự trữ thanh khoản có thể giảm, nhưng riêng bất động sản có thể chưa giảm hoặc giảm rất chậm".

Các chuyên gia dự báo chi phí trích lập dự phòng của các ngân hàng thương mại sẽ tiếp tục tăng trong quý IV. Lí do là bởi các ngân hàng đang nỗ lực xóa nợ xấu và kéo giảm tỷ lệ nợ xấu xuống dưới 3% vào cuối năm 2023. Điều này sẽ tiếp tục gây áp lực lên lợi nhuận của các ngân hàng.

Nhận định về việc chi phí trích lập dự phòng “ăn mòn” lợi nhuận ngân hàng, chuyên gia kinh tế PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho biết: "Chúng ta thấy ngay tháng 9 trở đi cái nợ xấu tăng rất nhanh. Vì thế việc tăng trích lập quỹ dự phòng nợ xấu để đảm bảo xử lý các nợ trở thành 1 trong những đòi hỏi bắt buộc. Và từ nay cuối năm việc tăng dự phòng xử lý nợ tăng lên để đảm bảo xử lý các khoản nợ xấu. Lợi nhuận ngân hàng năm nay, đặc biệt là quý 4 sẽ có nhiều khó khăn".

Trước tình hình khó khăn của kinh tế nói chung trong năm nay và hoạt động của ngành ngân hàng cũng không thể tránh khỏi khi: tín dụng tăng chậm, thu ngoài lãi giảm, trong khi nợ xấu chiều hướng tăng và dự kiến đến cuối quý IV/2023 nợ xấu của ngành mới đạt đỉnh nên cần tăng dự phòng.

Dự báo lợi nhuận ngân hàng quý cuối năm, ông Trần Ngọc Báu, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Dữ liệu và Công nghệ Tài chính WiGroup cho rằng: "Những khoản thu nhập mà có thể ghi nhận được tốt từ tỷ giá này từ đầu tư tài chính đều đã được ghi nhận rồi còn chi phí để dành cho nên thành ra mà nói đến quý 4 này chưa kể chi phí dự phòng tăng lên thì chỉ hoạt động tăng lên cũng gây áp lực lên lợi nhuận ngân hàng rồi. Cho nên chúng ta chưa thể kỳ vọng vào ngành ngân hàng quý 4 Tích cực hơn quý 3 được và sẽ là một quý mà nhìn chung khá tiêu cực so với quý 3".

Việc tăng hay giảm chi phí dự phòng rủi ro phụ thuộc vào mức độ trả nợ của các doanh nghiệp. Với áp lực chi phí dự phòng rủi ro tăng trong quý cuối năm do tỷ lệ nợ xấu tăng cao, cùng với tăng trưởng tín dụng - một trong những yếu tố quan trọng tác động đến lợi nhuận các ngân hàng thì lợi nhuận của ngành ngân hàng dường như vẫn còn cách khá xa mục tiêu./.

Thông tin thị trường chứng khoán

# Kết phiên hôm nay, chỉ số VN-Index tăng 33,14 điểm, lên 1.113,43 điểm.

VN30 +3,41% cũng cho thấy sự đồng thuận với 29 mã tăng. Một vài cái tên đáng chú ý như SSI, GVR tăng trần, VJC, FPT tăng 4-6%.

Theo SSI Reseach, GTGD khớp lệnh sàn HOSE tăng 63% từ mức thấp ở phiên trước, đạt 17,2 nghìn tỷ đồng. Khối ngoại duy trì bán ròng 254 tỷ đồng./.

Thông tin trong nước và quốc tế

# Trong phiên chất vấn hôm nay, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh sẽ tăng thu, giảm chi, đẩy mạnh tiết kiệm để thực hiện cải cách tiền lương từ 1/7/2024 đết hết năm 2026.

Và dự kiến, sau ngày 30/6/2024, trên cơ sở đề xuất của Chính phủ, sẽ quyết định áp dụng giảm thuế GTGT nếu tình hình kinh tế và DN, người dân vẫn còn khó khăn và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

# Và mới đây, Bộ Tài chính Mỹ cho biết, không tìm thấy bất kỳ đối tác thương mại lớn nào đang thao túng tiền tệ của họ. Tuy nhiên, nước này đã đưa VN vào danh sách giám sát ngoại hối.

Trong khi đó, NHNN khẳng định, Bộ Tài chính Mỹ nhận xét tích cực về điều hành tỷ giá VN, do đã thể hiện sự nghiêm túc trong việc giải quyết các quan ngại của phía Hoa Kỳ và duy trì sự ổn định thị trường tài chính, tiền tệ. 

# Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS (Bộ Xây dựng) cho rằng, những tín hiệu tích cực về sức cầu cho thấy, đến cuối năm, sẽ có những mảng tươi sáng giúp thị trường dần tan băng.

# Còn theo Hội Môi giới BĐS Việt Nam (VARS), từ quý IV, thị trường bất động sản đang bước vào chu kỳ tăng trưởng mới sẽ không phát triển nóng, chộp giật như trước. 

# Tính từ đầu năm, TP.HCM có 18 dự án trong các khu công nghiệp chấm dứt hoạt động do thiếu đơn hàng, kéo theo lực lượng lao động giảm 16.000 người so với thời điểm cuối năm ngoái. 

# Còn tại Hà Nội, theo thống kê của cơ quan BHXH, Đến nay, 51,5% dân số sau độ tuổi nghỉ hưu trên địa bàn đã được hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hưu trí, vượt chỉ tiêu năm 2023. 

# Bộ trưởng Tài chính Liên bang Nga nhận định, năm nay nền kinh tế Nga sẽ đạt mức tăng trưởng kinh tế gần 3% sau khi đã bù đắp đầy đủ cho việc giảm tốc độ tăng trưởng vào năm ngoái. 

# Còn theo Bộ Ngoại giao Nga, các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã thiệt hại khoảng 1.500 tỷ USD do các lệnh trừng phạt sâu rộng chống lại Moskva. 

# Cho rằng kinh tế Trung Quốc đã phục hồi “mạnh mẽ” trong giai đoạn hậu COVID-19, IMF vừa nâng dự báo tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong năm 2023 của Trung Quốc lên 5,4%, từ mức 5% trước đó.

# Còn dữ liệu do S&P Global công bố cho thấy Eurozone bước vào quý cuối cùng của năm 2023 với chỉ số Nhà quản trị Mua hàng (PMI) thấp nhất kể từ cuối năm 2020.