Thu hẹp chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu, cơ chế nào cho cước vận tải ?

Nhiều năm công tác trong lĩnh vực vận tải hành khách, anh Lê Anh Dũng, Giám đốc điều hành Công ty Hà Sơn – Hải Vân – đơn vị chuyên vận tải hành khách tuyến cố định cho rằng, thông thường, giá cước vận tải sẽ được điều chỉnh theo giá xăng dầu.

Tuy vậy, với biên độ tăng hoặc giảm giá xăng dầu dưới mức 20% cũng rất ít khi giá cước vận tải được điều chỉnh ngay lập tức, bởi mỗi lần điều chỉnh giá cước phải qua nhiều khâu, tốn nhiều chi phí như: báo cáo cơ quan chức năng, in vé mới, niêm yết giá mới tại bến xe, tại doanh nghiệp…

Do vậy, với việc rút ngắn chu kỳ điều chỉnh giá xăng không tác động nhiều đến việc thay đổi giá cước vận tải:

"Trong trường hợp biên độ tăng lớn, giảm lớn thì đương nhiên doanh nghiệp sẽ có động thái điều chỉnh giá, còn nếu tăng ở biên độ tăng  như thời gian vừa rồi, cứ tăng một ít, tăng một ít, tăng khoảng 1.000 thì nó chưa đủ cơ sở, mặc dù nó tác động đến giá thành nhưng doanh nghiệp vẫn để mức giá như trước đây", anh Dũng nói.

Đối với doanh nghiệp taxi- một trong những loại hình vận tải chịu tác động nhanh nhất của giá xăng dầu, việc rút ngắn chu kỳ điều chỉnh giá xăng ít nhiều sẽ có tác động đến việc điều chỉnh giá cước taxi.

Dẫn chứng về điều này, ông Nguyễn Anh Quân, Tổng giám đốc G7 taxi cho hay, giá xăng chiếm khoảng 30-35% cấu thành giá cước, nên việc rút ngắn thời gian điều chỉnh giá xăng từ 10 ngày xuống 7 ngày, doanh nghiệp vận tải sẽ phải chủ động trong việc theo dõi diễn biến giá xăng dầu để phù hợp mỗi khi tăng, giảm giá cước.

"Trước thì chúng tôi để biên độ ví dụ tăng giảm 10% còn bây giờ chúng tôi sẽ đẩy biên độ tăng một chút để kéo giãn thời gian tăng giảm giá cước. Thay vì như trước 2 lần điều chình trong 1 tháng chẳng hạn, thì bây giờ 2 lần điều chỉnh trong nửa tháng thôi thì chúng tôi sẽ đẩy dự kiến dài ra một chút, nó còn đỡ hơn việc suốt ngày điều chỉnh giá cước theo giá xăng", ông Quân cho biết.

Ông Nguyễn Công Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam cũng cho rằng, giá cước vận tải dù không điều chỉnh ngay lập tức khi giá xăng thay đổi, song các doanh nghiệp vận tải cũng sẽ bám sát diễn biến giá xăng dầu thế giới, cùng với phân tích, dự báo của thị trường xăng dầu trong nước để điều chỉnh giá cước vận tải cho phù hợp.

"Nếu thu hẹp lại thì khi nhà cung cấp sẽ chủ động điều chỉnh theo giá xăng dầu thế giới, người ta sẽ có dự báo, từ đó các doanh nghiệp vận tải sẽ chủ động trong việc xây dựng giá cước cho phù hợp với tình hình thực tế. Bởi vì nếu xăng dầu điều chỉnh theo chu kỳ ngắn ngày, thì người ta sẽ tính ngay được cước vận tải", ông Hùng nói.

Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam cũng cho rằng, việc rút ngắn chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu là tín hiệu tích cực để giá xăng dầu trong nước bám sát giá xăng dầu thế giới, từ đó các doanh nghiệp vận tải tính toán về việc điều chỉnh giá cước.

Tuy vậy, theo ông Bùi Ngọc Bảo, việc điều chỉnh giá xăng dầu cần xác định rõ mục tiêu của việc điều chỉnh giá xăng dầu đó: "Có nghĩa là rút xuống 7 ngày hoặc ngắn lại thì việc điều chỉnh đấy nó phải phù hợp với những biến động rất lớn của thị trường hiện tại. Cái quan trọng nhất là phải đặt được mục tiêu của mình nó sát với thế giới. Nó sát nhưng rồi lại sử dụng Quỹ bình ổn để bình ổn nó thì sát để làm gì?".

Một số ý kiến cũng cho rằng, việc định giá 10 ngày 1 lần như thời gian qua càng khiến giá xăng dầu trong nước cách xa giá thực tế, từ đó dẫn đến những khó khăn cho doanh nghiệp xăng dầu khi giá xăng thế giới tăng quá nhanh. Do vậy, việc rút ngắn chu kỳ điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu cũng chỉ góp phần đưa giá xăng dầu trong nước tiến gần hơn với giá xăng dầu thế giới.

Việc điều chỉnh giá cước vận tải đều có độ trễ nhất định so với biến động của giá xăng dầu do các doanh nghiệp vận tải sẽ phải tính toán mức độ tác động, các yếu tố cấu thành giá cùng với các thủ tục và chi phí mỗi lần điều chỉnh giá cước vận tải. Do vậy, việc giá xăng dầu trong nước tiệm cận giá thế giới như mục tiêu đặt ra khi rút ngắn chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu, cùng với việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để linh hoạt hơn trong quản lý giá cước sẽ góp phần giúp doanh nghiệp vận tải chủ động hơn trong việc thay đổi tính giá cước vận tải.

Đây cũng góc nhìn của VOV Giao thông qua bài bình luận: "Linh hoạt trong quản lý để giá cước vận tải sát giá xăng dầu".

Lâu nay, sau mỗi lần giá xăng dầu được điều chỉnh tăng, hoặc giảm, người tiêu dùng lại thấp thỏm, trông ngóng giá cước vận tải được điều chỉnh theo, bởi giá cước tăng hoặc giảm, giá các mặt hàng tiêu dùng dù ít dù nhiều cũng sẽ thay đổi theo.

Tuy vậy, với quy trình điều chỉnh giá cước vận tải hiện nay, từ việc lập báo cáo gửi cơ quan chức năng, thông báo và niêm yết giá tại bến xe, tại doanh nghiệp (với doanh nghiệp vận tải tuyến cố định), hoặc điều chỉnh lại đồng hồ tính cước (nếu là doanh nghiệp taxi)… hầu hết doanh nghiệp vận tải đều chọn giải pháp nghe ngóng, và việc điều chỉnh giá cước vận tải đều có độ trễ nhất định so với nhịp độ điều chỉnh giá xăng dầu.

Bởi vậy, việc rút ngắn chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu từ 10 ngày xuống 7 ngày với mục tiêu giá xăng dầu trong nước tiệm cận giá thế giới được nhiều doanh nghiệp vận tải đồng tình. Bởi khi giá xăng dầu trong nước tiệm cận với giá xăng dầu thế giới, cùng với việc theo dõi diễn biến, dự báo xu hướng giá xăng dầu thế giới, doanh nghiệp vận tải sẽ chủ động hơn trong việc hoạch định kế hoạch tăng, giảm giá cước vận tải mà không lo bị “hớ”.

Tuy vậy, để giá cước vận tải được minh bạch, chủ động, đòi hỏi giá xăng dầu cũng cần được minh bạch. Bởi với công thức tính giá xăng dầu hiện nay, với nhiều loại thuế phí, mức trích nộp Quỹ bình ổn xăng dầu, ngay cả doanh nghiệp xăng dầu trong nước cũng không thể biết chính xác giá bán lẻ xăng dầu tăng, giảm như thế nào. Cùng với đó là chu kỳ tính giá theo quy định tại Nghị định 95 còn quá dài, không phản ánh sát được giá thị trường thế giới, lệch pha nên trong nước vẫn xuất hiện tình trạng một số cửa hàng xăng dầu đóng cửa, găm hàng “chờ giá”.

Đặc biệt, cùng với việc rút ngắn chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu như đề xuất, cần đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ trong việc quản lý, kê khai giá cước và quản lý hoạt động vận tải. Thay vì quy trình như hiện nay, từ việc báo cáo cơ quan chức năng về sự thay đối giá cước vận tải, phải niêm yết giá tại doanh nghiệp, tại bến xe, điều chỉnh đồng hồ tính cước… thì doanh nghiệp vận tải có thể kết nối với cơ quan quản lý để thông báo về sự thay đổi giá cước vận tải. Còn lại, việc niêm yết giá do doanh nghiệp tự thực hiện, có thể thực hiện thông báo trên website của doanh nghiệp.

Khi đó cơ quan quản lý sẽ kiểm tra việc kê khai giá, cách tính giá có minh bạch… để chấp thuận việc tăng giá cước cho doanh nghiệp, đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra xác suất các doanh nghiệp vận tải trong việc kê khai giá để kịp thời xử lý nếu có gian dối.

Khi quy trình thay đổi giá cước được rút ngắn, chi phí cho việc thay đổi giá cước được hạn chế, doanh nghiệp sẽ chủ động hơn trong việc thay đổi giá cước theo sự biến động của giá xăng dầu.

Chỉ khi những rào cản, vướng mắc trong việc tăng giảm giá cước được gỡ bỏ, cùng với việc rút ngắn chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu sẽ giúp doanh nghiệp vận tải hoạch định giá cước vận tải sát hơn với biến động của giá xăng dầu./.