Thị trường bảo trì động cơ máy bay, ‘miếng bánh’ béo bở nhưng… khó xơi

Động cơ là bộ phận quan trọng nhất đối với một chiếc máy bay thương mại. Chính vì vậy, công việc sửa chữa, bảo dưỡng chúng đang trở thành ngành kinh doanh có trị giá lên tới gần 60 tỷ USD mỗi năm. 

Ông Kevin Michaels, Giám đốc điều hành công ty tư vấn hàng không vũ trụ AeroDynamic Advisory cho biết: “Một cuộc đại tu động cơ máy bay trung bình thường tốn từ 4-5 triệu USD, ở mức cao hơn có thể lên tới 10 hay 15 triệu USD”.

Theo các chuyên gia, động cơ máy bay là cỗ máy phức tạp, đắt tiền và được cấu thành từ hàng nghìn bộ phận khác nhau. Quá trình đại tu có nghĩa là tháo rời động cơ ra khỏi máy bay để thay thế tất cả các bộ phận bị hao mòn hoặc hư hỏng.

Bà Emily Applegate, Giám đốc công ty Engine Repair, thuộc American Airline chia sẻ: “Hàng nghìn bộ phận phải được làm sạch và kiểm tra. Hoạt động này cần thực hiện cẩn thận, tỉ mỉ như một chuyến thăm bệnh của các bác sĩ bằng những biện pháp như siêu âm, chụp X-quang, kiểm tra từ tính hay thẩm thấu huỳnh quang để phát hiện bất kỳ khiếm khuyết nào trên mỗi chi tiết động cơ”.

Khác với các thiết bị thông thường, mỗi chi tiết động cơ máy bay đều đòi hỏi độ chính xác, hoàn hảo và phức tạp cực cao, đi kèm với đó cũng là mức giá ‘trên trời’. Đơn cử như một lưỡi thép trong động cơ cánh quạt máy bay, tưởng chừng rất đơn giản, nhưng có thể tiêu tốn tới 30.000 USD mỗi chiếc.

Ông David Seymour, Giám đốc vận hành hãng American Airlines chia sẻ: “Mỗi động cơ máy bay có thể chứa từ 50-60 lưỡi thép cánh quạt dạng này, vì vậy đây là bộ phận rất đắt tiền”

Nghiên cứu cho thấy, tuổi đời trung bình của một chiếc máy bay thương mại là khoảng 30 năm, nhưng cứ sau 5 hay 8 năm nó cần đại tu một lần. Những năm gần đây, sự chậm trễ giao máy bay mới của Airbus và Boeing khiến nhiều hãng hàng không buộc phải tiếp tục sử dụng máy bay cũ nhằm đáp ứng nhu cầu đi lại ngày càng cao của hành khách.

Ông Kevin Michaels, Giám đốc điều hành công ty tư vấn hàng không vũ trụ AeroDynamic Advisory nhận định: “Các hãng hàng không đang giữ những chiếc máy bay cũ hoạt động lâu hơn dẫn đến chi phí bảo trì động cơ máy bay có xu hướng tăng đáng kể, đặc biệt với các máy bay có tuổi đời từ 20 năm trở lên. Điều này cũng khiến thị trường phụ tùng thay thế cho động cơ máy bay đang phát triển bùng nổ”.

Trước đây, đại tu động cơ một máy bay thân hẹp thường mất từ 60-70 ngày. Tuy nhiên, thời gian gần đây, do nhu cầu cao cộng với việc thiếu phụ tùng thay thế dẫn tới sự chậm trễ trong công tác bảo trì. Một số trường hợp, thời gian bảo trì động cơ máy bay có thể lên tới 200 ngày.

Ông Martin Gauss, Giám đốc điều hành hãng hàng không AirBaltic cho biết: “Họ không đủ phụ tùng cũng như nhân công để thực hiện công việc theo kế hoạch. Vì vậy khi mang máy bay đi đại tu bạn sẽ không biết trước ngày nào nó có thể hoạt động trở lại”

Nhu cầu thị trường lớn, mới đây, GE Aerospace, một trong những nhà sản xuất động cơ máy bay hàng đầu của Mỹ cho biết, đã đầu tư hơn 1 tỷ USD trong 2 quý đầu năm 2024 để nâng cấp trang thiết bị cho các đại lý sửa chữa. Doanh nghiệp này cũng báo cáo doanh thu hơn 15 tỷ USD phí sửa chữa, bảo dưỡng động cơ máy bay cũ, hơn gấp đôi so với 8 tỷ USD bán động cơ máy bay mới.

Ông Michael Schreyogg, Giám đốc dự án tại Công ty động cơ hàng không MTU Aero Engines cho biết: “Các cửa hàng sửa chữa động cơ máy bay thực sự rất đông khách, mọi người đều đang hối thúc họ gia tăng năng lực sửa chữa. Chúng tôi thấy tốc độ tăng trưởng trong ngành kinh doanh dịch vụ này cao hơn khoảng 3% so với cùng kỳ năm ngoái”.

Chỉ tính riêng tại Mỹ, số đại lý sửa chữa động cơ máy bay đã lên tới 3.000, tăng gần 3% so với năm ngoái. Một số hãng hàng không lớn như American Airline phải tự giải quyết vấn đề bằng cách thành lập doanh nghiệp sửa chữa, đại tu động cơ máy bay của riêng mình. Được biết, American Airline hiện có 950 máy bay và 400 chiếc trong số này đang đến hạn bảo trì động cơ.

Theo các chuyên gia, ngay cả khi các nhà sản xuất đưa thêm nhiều động cơ máy bay mới vào thị trường để thay thế cho những động cơ cũ, thì chi phí bảo trì, sửa chữa vẫn sẽ tiếp tục tăng. Ông Kevin Michaels, Giám đốc điều hành công ty tư vấn hàng không vũ trụ AeroDynamic Advisory nêu quan điểm “Muốn đạt được hiệu suất sử dụng nhiên liệu tốt hơn, giúp tiết kiệm chi phí, các hãng bay cũng phải chi nhiều tiền hơn cho công tác bảo trì. Đặc biệt, động cơ thế hệ mới có công xuất cao, dẫn đến hao mòn nhanh đòi hỏi cần đại tu thường xuyên và chi phí cũng cao hơn so với động cơ thế hệ cũ”.

Theo các chuyên gia, với nỗ lực nắm bắt công nghệ mới, phát triển năng lực và hạ tầng sửa chữa, bảo dưỡng, Việt Nam có thể sớm trở thành trung tâm bảo dưỡng máy bay trong khu vực châu Á. Nhiều chuyên gia hàng không quốc tế cũng đánh giá cao về năng lực bảo dưỡng, kỹ thuật của ngành hàng không Việt Nam, đồng thời kỳ vọng Việt Nam sớm trở thành trung tâm sửa chữa, bảo dưỡng máy bay của khu vực, nhất là trong bối cảnh Cảng hàng không Quốc tế Long Thành đang được triển khai sẽ là điểm trung chuyển của hàng không thế giới.

Được biết, hiện VAECO, đơn vị thành viên của Vietnam Airlines, đã đáp ứng tốt các tiêu chuẩn và quy định của Cục Hàng không Việt Nam, Cục Hàng không liên bang Mỹ, Cơ quan An toàn hàng không châu Âu, Tổ chức Hàng không dân dụng Quốc tế và các nhà chức trách hàng không các nước. Đây là cơ sở để đơn vị này cung cấp dịch vụ bảo dưỡng, sửa chữa, đại tu cho đội bay của Vietnam Airlines và các hãng hàng không dân dụng khác trên thế giới.