Sức ép rác thải từ ngành du lịch

Là một “tín đồ” du lịch, bạn Nguyễn Thị Quỳnh Đông (ngụ ở TP. Thủ Đức, TP.HCM) thường đi tham quan rất nhiều nơi trên đất nước. Bên cạnh việc thích thú với những trải nghiệm ẩm thực, văn hóa của từng địa điểm du lịch thì điều làm bạn cảm thấy trăn trở nhất đó tình trạng rác th ải rất nhiều phát sinh ở các khu du lịch.

Bạn Đông chia sẻ: "Nhà Đông hay đi du lịch thì cảm nhận chung của mình là xả rác rất nhiều á. Những lúc như mình đi tới những nơi như chợ Đà Lạt chẳng hạn. Mình háo hức đi tới để thưởng thức không khí thơ mộng thì khi tới mình chỉ còn sợ là coi chừng trúng bịt nước mía nè, trúng hột gà nướng nè. Mất hết cảm giác thơ phần nào.

Rồi trên đường đi tới các khu du lịch ở miền Tây á, mình cũng thấy ngập lối luôn. Mặc dù không thấy người ở đâu và không biết họ xả rác lúc nào mà ngập lối luôn. Sọt rác vẫn đặt dọc khắp các khu mình tới nhưng không hiểu sao luôn. Đó là cảm giác buồn". 

Tính toán của Viện nghiên cứu Phát triển Du lịch cho thấy, năm 2019, với 18 triệu khách quốc tế và 43 triệu khách nội địa đã thải ra môi trường tổng cộng hơn 116.000 tấn rác thải nhựa. Do đó, nếu không có các biện pháp giảm thiểu, lượng phát sinh rác thải nhựa từ hoạt động du lịch năm 2030 sẽ cao gấp khoảng 3 lần so với năm 2019 (tương đương 340.000 tấn).

Ông Trần Quốc Khánh – Chủ tịch Hiệp hội du lịch tỉnh Kiên Giang cho rằng nguyên nhân rác thải du lịch phát sinh nhiều là một phần xuất phát từ ý thức của mỗi du khách: "Chẳng hạn trong thời gian vừa qua chúng ta thấy rất là nhiều cái chuyện mà các tàu bè, nhất là tàu bè du lịch, thì người khách người ta ăn, người ta uống rồi giục xuống biển. Bởi vì ta nghĩ rằng là người ta giục xuống một cái là bao nhiêu nhưng đâu có biết rằng là hàng năm chúng ta có bao nhiêu triệu hành khách đi trên đó và ai cũng có hành xử như vậy hết thì cái lượng đó là một cái lượng rất là khủng khiếp.

Mà trong thời gian vừa qua chúng ta cũng thấy rằng những cái bộ phim, những cái cái phim tư liệu mà người ta nói về cứu những cái sinh vật mà nó bị vươn ra, những cái bọc xốp hoặc là những cái chai lọ mà trôi nổi trên biển thì chúng ta thấy rằng đó là thế giới họ cũng cũng cảnh báo và người ta cũng chiếu cho mình xem những đoạn clip để mình làm mình có cái cảm xúc'.

Vấn đề ô nhiễm do rác thải nhựa nếu không được giải quyết sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển bền vững du lịch, tới sự bảo tồn và đa dạng sinh học, vẻ đẹp cảnh quan môi trường, từ đó ảnh hưởng tới sức hấp dẫn, khả năng cạnh tranh của du lịch Việt Nam.

Ông Trần Quốc Khánh cũng cho rằng phát triển du lịch gắn với bảo vệ môi trường là một nhu cầu cấp thiết hiện nay đối với ngành du lịch cả nước nói chung. Trong đó, mỗi cá nhân, tổ chức và chính quyền cần chung tay để hành động bảo vệ môi trường: "Hiện nay tụi anh đang vận động và trong khối khách sạn 4,5 sao thì anh tụi anh sẽ tiến hành không có bán những cái chai nước thức uống mà bằng cái cái nhựa PE nữa, và không sử dụng các cái bọc ni lông nữa. Xài bằng bọc giấy, bằng những cái túi vải và cung cấp nước bằng cái hệ thống tự động để cho khách họ đựng vào cái bình của họ, cái bình mà họ có thể xài cá nhân. Và anh nghĩ rằng cái đó nó cũng không đủ. Nó chỉ là hình ảnh vận động thôi.

Làm sao Chính phủ và chính quyền địa phương là phải vận động mạnh hơn nữa để thấy rằng việc đó là việc tất yếu. Việc đó là việc chúng ta đang xây dựng một đất nước văn minh, cùng tiến với xã hội, cùng bảo vệ cái môi trường sống, bảo vệ trái đất này".

Thời gian qua, ngành du lịch cả nước nói chung và từng địa phương nói riêng cũng đã triển khai nhiều chương trình, hành động cụ thể để góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên thiên nhiên, từng bước cải thiện chỉ số xếp hạng năng lực cạnh tranh về môi trường.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Dung - Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bến Tre cho biết, dưới góc độ quản lý, Sở thường xuyên tuyên truyền Bộ quy tắc ứng xử văn minh du lịch do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành về các giải pháp nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của các tổ chức/cá nhân hoạt động kinh doanh du lịch, du khách và quần chúng nhân dân.

Bà Dung thông tin thêm: "Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Sở Tài nguyên và Môi trường vừa mới ký kết chương trình phối hợp về đẩy mạnh công tác bảo vệ môi trường trong phát triển du lịch tỉnh Bến Tre giai đoạn năm 2023-2025.

Đặc biệt, trong năm 2023, dự kiến sẽ tổ chức 02 lớp tập huấn bồi dưỡng nâng cao nhận thức về phân loại rác thải và bảo vệ môi trường trong du lịch cho các địa phương trong tỉnh, đồng thời phát động chương trình nhặt rác nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm bảo vệ môi trường, "giảm thiểu tình trạng rác thải du lịch của người dân & du khách.

Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này, Dự án giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch Việt Nam được Hiệp hội du lịch Việt Nam triển khai từ 1/1/2023 đến 30/6/2024 nhằm hướng tới mục tiêu thúc đẩy các hoạt động giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch, bảo vệ môi trường và phát triển du lịch, góp phần vào mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của quốc gia.

Ông Vũ Thế Bình – Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam nhận định: "Dự án đã được UNDP phê duyệt để thực hiện việc giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch, do Hiệp hội Du lịch phối hợp với Tổng cục Du lịch và các đơn vị có liên quan triển khai dự án là một bước ngoặt trong hoạt động lĩnh vực môi trường của ngành du lịch. Chúng ta sẽ đưa ra những tiêu chuẩn sau này để ban hành những qui chế để làm thế nào có thể đảm bảo giảm thiểu được thực tiễn rác thải nhựa trong tất cả các hoạt động du lịch và vấn đề tiên phong là giảm thải trong hoạt động du lịch của các doanh nghiệp du lịch.

Chúng tôi hy vọng kết thúc dự án, chúng ta sẽ ban hành được những qui định, tiêu chí để đo đếm được mức độ giảm thải rác thải nhựa. Sẽ tiến tới nhiều địa phương, nhiều vùng, nhiều doanh nghiệp có được danh hiệu: Đây là cơ sở nói không với rác thải nhựa'.

Hy vọng sự vào cuộc của các ngành chức năng cùng với sự chung tay của cả cộng đồng thì thời gian tới rác thải nhựa phát sinh trong du lịch sẽ được giảm thiểu, góp phần bảo vệ môi trường, phát triển du lịch bền vững.