Sáng tạo từ trái mận, lối đi mới cho nông sản địa phương

Mời các bạn cùng khám phá hành trình biến trái mận bình dị thành món quà Tết ngọt ngào và ý nghĩa của bà Huỳnh Thị Ngọc Hạnh trong Cảm hứng Mekong hôm nay.

HÀNH TRÌNH SÁNG TẠO TRÁI MẬN SÓC TRĂNG

PV: Từ đâu mà mình lại có nghĩ ra món mứt từ trái mận trắng vậy cô Hạnh?

Cô Hạnh: Tại vì trước kia nhà cô có trồng mận, cô có trồng thử để ăn, xong rồi làm quà biếu. Có nhiều người cũng góp ý ăn ngon vậy đó, rồi cô làm rồi từ từ nhiều người biết tới vậy đó. Năm 2019 mới có thương hiệu. Tiêu chí mần là mận trắng phải vừa đúng tuổi mần thì nó ngon hơn. Đúng tuổi là nó vừa chín tới vậy thôi.

PV: Mấy kg mận thì mới làm được 1 kg mứt vậy cô và các công đoạn như thế nào?

Cô Hạnh: 5 kg mận tươi làm ra 1kg mận khô. Mua mận tươi về, trước nhất là mình phải lựa kích cỡ cho nó đồng đều, xong mình phải rửa qua nước muối, xong rồi mình lấy hột. Lấy hột rồi ngâm nước muối khoảng nửa tiếng rồi mình sẽ phơi cho ráo xong rồi sên với đường rồi phơi.

Nếu mà nắng ngon thì cỡ 15 ngày. Bây giờ có nhiều vườn cũng rải vụ, có mấy vườn người ta làm trái vụ thì mình sẽ có mận làm, không phải là quanh năm nhưng mà cũng tương đối làm được.

PV: Dạ, vậy thì tính trung bình một tháng, cô làm cỡ bao nhiêu ký mận tươi vậy cô?

Cô Hạnh: Cái này mình cũng không biết tại vì nói thật lòng ra là cô mần theo thời vụ, cứ có mận thì cô cứ làm tới thôi. Tầm tầm như năm nay cô làm được có khoảng 2 tấn mận/năm.

PV: Một hộp mứt 250gram như vầy thì giá bán như thế nào cô?

Cô Hạnh: Năm nay lên 65 ngàn rồi tại vì nguyên liệu năm nay mắc hơn năm rồi nhiều. Bổ đồng một ký mận là 20 ngàn lận. Cũng hơi khó mua đó, nhờ năm nay xã nhà có đầu tư thêm được 1 vườn mận nữa nên cũng đỡ.

PV: Ngoài mứt mận, ô mai mận và ô mai chanh dây, sắp tới, cô Hạnh có đang ấp ủ ý tưởng làm món mứt gì nữa không cô?

Cô Hạnh: Bên đây cũng còn ý tưởng nữa là ô mai chanh muối, nó cũng giống giống như ô mai chanh dây. Ô mai chanh muối thì cũng giống như là trong đó là mận, chanh muối. Làm cho vòng vòng ở đây ăn thử rồi, chắc năm nay đưa ra thị trường coi sao.

PV: Cảm ơn cô Hạnh với những chia sẻ vừa rồi. Chúc cho những sản phẩm của cô sẽ ngày càng được nhiều người tiêu dùng biết đến và đón nhận hơn nữa.

MỨT MẬN THỦ CÔNG: TINH HOA TỪ SỰ TỈ MỈ VÀ TÂM HUYẾT

Cẩn thận xếp từng hộp mứt mận lên kệ, bà Huỳnh Thị Ngọc Hạnh không giấu được niềm tự hào khi kể về hành trình đầy thử thách để tạo nên món ăn được thị trường đón nhận. Bà Hạnh chia sẻ, bà đã thử nghiệm đến 3-4 lần, mỗi lần đều rút kinh nghiệm và hoàn thiện thêm.

May mắn là trên hành trình ấy, bà luôn nhận được sự đồng hành và động viên từ gia đình. Mỗi lần làm mẻ mứt mới, cả nhà lại cùng chung tay phụ giúp, từ khâu sơ chế đến thưởng thức để góp ý, từng chi tiết nhỏ nhất.

Theo bà Hạnh, làm mứt mận không quá phức tạp, nhưng cái khó nằm ở sự tỉ mỉ trong việc chọn mận đủ độ chín và kiên nhẫn để giữ trọn hương vị thơm ngon tự nhiên.

"Cũng tùy theo mùa vụ. Có đợt nhiều, đợt ít chứ không phải nó có đều đều hoài. Có ngày làm khoảng 100-200kg không chừng hoặc cũng có khi 5-10 ngày mình mới mần 1 ngày không chừng".

Mận để làm mứt là loại mận trắng hay có nơi còn gọi là mận mỡ vì có thịt dẻo khi sên sẽ không bị nát và có vị chua nhẹ độc đáo. Quy trình làm mứt hoàn toàn thủ công. Mận được làm sạch, ướp với đường theo tỉ lệ phù hợp sau đó để cách đêm cho đường thấm rồi bắt đầu sên. Quá trình sên mứt, phải trở đều tay, nhẹ nhàng, tránh mận bị dập nát. Sên xong mận được phơi khoảng 15 ngày trong nhà kín để đảm bảo chất lượng.

Bà Hạnh cho biết để cho ra miếng mứt ngon là mận phải được chọn lựa kỹ trước khi chế biến: "Cái công đoạn là mình phải lựa trái mận sao cho nó ngon thì miếng mứt nó mới ngon. Mận mà chín vừa tới thì miếng mứt nó mới ngon chứ mận mà nó không chín, còn hơi non hoặc chín quá thì nó cũng không ngon. Khâu lựa mận là cái khâu khó nhất tại vì bây giờ mình có nhà kín rồi, trong đó nóng nó đều rồi không cần phải chỉnh nóng nữa nhưng mà có cái khâu lựa mận, mận đẹp, mận ngon thì mình mới mần ra được miếng mứt ngon".

CÂU CHUYỆN NÂNG CAO GIÁ TRỊ NÔNG SẢN VIỆT

Theo lời bà Hạnh, mứt mận có thể làm theo mùa hoặc quanh năm nhưng cao điểm là mùa vụ tết. Bên cạnh mứt mận, bà còn sáng tạo thêm món ô mai mận cũng được sản xuất hoàn toàn theo phương thức thủ công truyền thống. Cả 2 sản phẩm này đều không sử dụng hóa chất, phẩm màu nên sử dụng tốt trong thời gian dài lên tới 12 tháng.

Hiện sản phẩm đã đạt OCOP 3 sao cấp tỉnh của Sóc Trăng. Từ năm 2020, được địa phương hỗ trợ nhà kính nên việc sản xuất của bà Hạnh gặp nhiều thuận lợi, rút ngắn thời gian phơi mứt lại không sợ mưa gió nên sản phẩm làm ra nhiều hơn trước.

"Ở chỗ khuyến công hỗ trợ cho mình được cái máy hàn miệng túi. Có máy hơi lớn, chạy sức ép của mình cao hơn. Cũng như hồi xưa máy nhỏ, sức ép nó ít khoảng 20-30 kg, mình ép cái này mỗi ngày khoảng 100kg", bà Hạnh chia sẻ.

Ngoài mứt mận, ô mai mận bà con làm thêm ô mai chanh dây, cũng được thị trường ưa chuộng. Hiện sản phẩm mứt mận, ô mai mận được tiêu thụ trong tỉnh, Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Cần Thơ,….với mức giá 65.000 đồng/hộp 250 gram.

"Mứt mận này lần đầu tiên tôi ăn, thấy nó cũng ngon, ngọt cũng không có gắt hung. Nó cũng thơm, ngon".

"Bây giờ thì cũng theo mấy hội chợ để quảng bá, kiếm đầu ra, khách hàng, nếu kiếm được nhiều thì làm lớn hơn".

Ngoài nâng cao thu nhập, đảm bảo kinh tế gia đình, bà Hạnh còn tạo việc làm cho nhiều lao động thời vụ tại địa phương. Đặc biệt là liên kết với nhiều nhà vườn trồng mận tại địa phương thu mua với giá luôn có lợi cho người trồng. Từ loại trái bình dân, sau khi được chế biến thành mứt, giá trị của trái mận đã tăng lên hơn gấp nhiều lần. Tết năm nay, bà cũng tích cực chuẩn bị nguồn hàng để phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng.

Mứt mận ra đời không chỉ là câu chuyện nâng cao giá trị của trái mận, mà còn mang đến một làn gió mới cho bàn tiệc ngày Tết. Những trái mận trắng bình dị, quen thuộc trong đời sống hàng ngày, giờ đây được khoác lên mình một diện mạo hoàn toàn mới, trở thành một món ăn đặc sản, góp phần làm rạng danh quê hương Sóc Trăng.

Quan trọng hơn, mứt mận Sóc Trăng của bà Huỳnh Thị Ngọc Hạnh còn góp thêm câu chuyện vào tiềm năng lớn của nông sản Việt Nam. Nếu biết tận dụng sự sáng tạo và áp dụng công nghệ phù hợp, những sản phẩm tưởng chừng đơn giản vẫn có thể vươn xa, chinh phục thị trường, giúp nhiều gia đình có thêm thu nhập để đón năm mới ấm no hơn.