Nỗi lo xe khách vượt ẩu trên cao tốc

Khoảng 9 giờ 30, ngày 15/3, tại Km80 đường cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây (hướng Thành phố Hồ Chí Minh – Phan Thiết). Lái xe Võ Đoàn Đại Đồng (sinh ngày 8/8/1991, thường trú tại Đông Thịnh 8, Mỹ Phước, Long Xuyên, An Giang) điều khiển xe ô tô khách (loại 41 chỗ nằm) biển số 51B-234.52 lưu thông trên làn đường bên trái (sát dải phân cách) bám đuôi xe ô tô đầu kéo chạy phía trước cùng chiều, cùng làn.

Dù khoảng cách quá gần với xe đầu kéo, nhưng thay vì đi sau và chờ xin đường để vượt, lái xe này đã không giảm tốc độ mà bật đèn tín hiệu bên phải và ngay lập tức chuyển sang làn đường này để tránh xảy ra va chạm.

Việc chèn ép, chuyển làn đột ngột của xe khách 51B-234.52 khiến lái xe ô tô con đang lưu thông trên làn đường bên phải phải vội vàng đánh lái vào làn dừng xe khẩn cấp để tránh tai nạn đáng tiếc xảy ra. Vụ việc được đăng tải trên mạng xã hội ngay sau đó khiến dư luận vô cùng phẫn nộ.

Trước đó ngày 6/2/2025, Đội cảnh sát giao thông đường bộ cao tốc số 1 (Cục Cảnh sát giao thông) lập biên bản xử phạt đối với lái xe khách vượt ẩu, suýt gây va chạm trên đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai. Qua xác minh, cảnh sát xác định người thực hiện hành vi vượt ẩu trên là tài xế N.Đ.S. (sinh năm 1976, quê ở Yên Lạc, Vĩnh Phúc). Khoảng 13h50 cùng ngày, anh S. lái ô tô biển số 88F-003.XX đi trên đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai hướng đi Hà Nội. Khi ô tô tới Km223+100 thì gây ra sự việc. Được biết, nguyên nhân cho hành vi vượt ẩu được tài xế N.Đ.S đưa ra là “để kịp giao hàng”.

Đây chỉ là hai trong rất nhiều trường hợp “hung thần xe khách” thể hiện mình trên các tuyến cao tốc. Thường xuyên di chuyển trên các tuyến cao tốc miền Tây Nam Bộ, anh Mười bức xúc kể:

"Khi nói tới thì họ bảo cơm áo gạo tiền, chạy đua với thời gian, chủ thúc đi cho kịp giờ, nhưng mà họ chạy bất chấp lắm, không biết lương cao không mà lên cao tốc họ cứ bám đuôi thậm chí anh có lần gặp trường hợp xung quanh anh đều có xe, mà xe sau có đá đèn bóp kèn, đâu có chỗ nào mà nhường, rất bức xúc."

Chung nỗi bức xúc như anh Mười, anh Thành, một bác tài cũng có những e ngại khi nhắc đến xe khách liên tỉnh:

"Đi đêm xe khách chạy ghê lắm, ban đêm nhiều người đang chạy đúng tốc độ mà xe khác chạy qua cái vèo là người ta giật mình liền, ai học lái xe rồi sẽ biết, vô lăng tốc độ cao, nhích nhẹ cái là rất nguy hiểm."

Đoạn clip ghi lại cảnh một xe khách vượt ẩu trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai

Còn anh Nam, một bác tài hay di chuyển trên cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây, cho rằng, không thể đánh đồng tất cả các phương tiện xe khách, nhiều tài xế vẫn rất ý thức khi tham gia giao thông. Thêm nữa anh Nam cho rằng phía sau những chuyến xe chạy bất chấp là rất nhiều khổ tâm:

"Một số bác tài chạy theo kiểu ỷ mình xe lớn chèn ép xe nhỏ, số khác thì chạy rất đàng hoàng. Anh thấy mấy anh em chạy xe khách thì nói là vấn đề xuất xe tới bến thì bị ép, đường sá kẹt thì nhà xe không thông cảm, nên phải ráng mà chạy cho kịp. Ai cũng muốn mình an toàn về với gia đình mà".

Cũng thường xuyên di chuyển trên các tuyến cao tốc, đặc biệt là các tuyến cao tốc phía Bắc, Tiến sĩ Phan Lê Bình - Giảng viên Đại học Việt Nhật, chuyên gia của Cơ Quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) cũng có những trải nghiệm không tích cực liên quan đến việc di chuyển của các xe khách liên tỉnh:

"Bản thân tôi cũng có nhiều lần lưu thông trên đường cao tốc, phải thừa nhận là tôi quan sát thấy xe khách chạy tuyến cố định chạy rất nhanh và rất ẩu. Họ thường xuyên không giữ khoảng cách an toàn, vượt quá tốc độ, chạy vào làn khẩn cấp, chuyển làn đột ngột rất nhiều".

Phan Lê Bình nhận định thêm rằng dường như tài xế xe khách đường dài đã quá quen với cách tổ chức trên cao tốc, như vị trí thường có chốt CSGT, vị trí thường lắp camera phạt nguội, cộng thêm tài xế xe khách được liệt kê vào danh sách những tài xế lành nghề, do đó việc vượt ẩu của xe khách vẫn cứ tiếp diễn bấy lâu.

Tham gia giao thông trên đường bộ cao tốc đòi hỏi sự tập trung cao độ, chỉ cần một chút lơ là, chủ quan đã có thể dẫn đến những hậu quả đáng tiếc. Điều này đặc biệt được nhấn mạnh với các phương tiện xe khách, bởi đằng sau vô lăng là rất nhiều hành khách. Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ nhiệm Đoàn luật sư TP. Hồ Chí Minh chia sẻ về mức phạt với hành vi vượt ẩu trên cao tốc:

"Mức phạt là 5 triệu đồng, trừ 4 điểm GPLX, trường hợp gây tai nạn thì phải xử lí hình sự về tội vi phạm quy định ATGT đường bộ".

Thực tế, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến hành vi lái xe đáng lên án của các bác tài xe khách, như áp lực thời gian từ doanh nghiệp chủ quản, di chuyển đường dài nên muốn nhanh chóng được nghỉ ngơi, hay do ý thức còn kém. Riêng về áp lực từ doanh nghiệp chủ quản, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Hiếu – chuyên gia giao thông đưa ra quan điểm:

"Áp lực đúng giờ nên là khi có ùn tắc thì các xe bị lố giờ thì người ta lại tìm cách người ta cố chạy nhanh cho đúng giờ, chắc cần phải có thỏa thuận riêng giữa chủ hãng xe với tài xế để tìm cách giải tỏa bớt áp lực giờ giấc cho tài xế".

Tham gia giao thông, đặc biệt lưu thông trên các tuyến cao tốc, lí do cho các hành vi vượt ẩu là điều khó thể chấp nhận. Rất mong trong thời gian tới, lực lượng chức năng sẽ có những giải pháp căn cơ hơn, để xe khách không còn gắn với hai chữ "hung thần".

Tiến sĩ Phan Lê Bình - Giảng viên Đại học Việt Nhật, chuyên gia của Cơ Quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) đề cập đến những giải pháp khắc phục thực trạng xe khách vượt ẩu trên cao tốc:

"Để khắc phục tình trạng này, tôi nghĩ có một số giải pháp.Thứ nhất, các nước khác có bố trí CSGT ở các chốt và có CSGT lưu động dọc cao tốc, điều này giúp việc phát hiện vi phạm sẽ tăng lên rất nhiều, cũng là một sự răn đe để các tài xế tuân thủ tốt hơn

Thứ hai, người tham gia giao thông có thể trích xuất hình ảnh camera từ phương tiện của mình rồi gửi đến cơ quan chức năng, làm cơ sở xử lý vi phạm, nếu điều này được nghiêm túc thực hiện thì giúp ích rất nhiều trong việc phát hiện xử lý, hiện tại lực lượng chức năng còn mỏng trong khi số lượng đường cao tốc đang ngày một tăng".