Nhiều rào cản tại các dự án giao thông trọng điểm phía Nam Thủ đô

Thế nhưng, cuộc đua về đích đang trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết, khi nhà thầu phải đối diện với vô vàn rào cản, từ vướng mắc pháp lý hồ sơ cho đến thách thức về giải phóng mặt bằng và di dời hạ tầng kỹ thuật ngầm nổi.

Dự án Vành đai 2.5 đoạn Đầm Hồng đến Quốc lộ 1A đã có một lịch sử đầy thăng trầm. Dự án này chỉ mới tái khởi động vào cuối tháng 5 năm 2025 sau một thời gian dài đình trệ, nguyên nhân là phải chờ thành phố Hà Nội gia hạn hợp đồng BT. Điều đáng nói hơn, việc điều chỉnh tổng mức đầu tư đã kéo theo việc doanh nghiệp dự án phải điều chỉnh lại toàn bộ hồ sơ thiết kế thi công.

Dù vậy, nhưng với với sự quyết tâm cao độ, doanh nghiệp dự án và nhà thầu đã huy động tối đa nhân lực, thiết bị và đôn đốc thi công ngày đêm. Hiện tại, trong khi chờ Sở Tài chính và UBND TP Hà Nội phê duyệt các nhà thầu vẫn đang triển khai những phần việc theo bản vẽ thiết kế cũ từ năm 2014 như bó ống kỹ thuật và cáp điện lực tại một số hạng mục không điều chỉnh.

Điểm sáng trên công trường hiện nay là Cầu L3 qua sông Lừ, vốn đã tạm dừng thi công từ năm 2020, nay đã được Sở Xây dựng Hà Nội cấp phép phân luồng vào ngày 28/10, cho phép rào chắn và tổ chức giao thông trên đường Trịnh Đình Cửu và Hà Kế Tấn để tiếp tục thi công. Tuy nhiên, việc thi công Cầu L3 cũng là một thách thức lớn về mặt quản lý giao thông đô thị.

Ông Hoàng Xuân Biên, Phó Giám đốc Công ty xây dựng Hoàng Mai cam kết về các giải pháp quyết liệt: "Về phía đơn vị đã liên hệ với các phường sở tại để dung kết hợp với các anh bên cảnh sát khu vực cảnh sát trật tự và kể cảnh sát giao thông. Đồng thời doanh nghiệp cũng đã thành lập một một tổ công tác chuyên trách... sẽ phối hợp với chính quyền địa phương sẽ phân luồng giao thông để cam kết... sẽ không để để tình trạng ách tắc nghiêm trọng".

Để đảm bảo cam kết này, đơn vị thi công phải tuân thủ quy định nghiêm ngặt: các phương tiện máy móc chỉ được phép lưu thông trong phạm vi thi công từ 22 giờ tối đến 5 giờ sáng. Đơn vị cũng đã bố trí đầy đủ hàng rào chắn, dây phản quang, hệ thống biển báo hiệu và đèn cảnh báo ban đêm. Thậm chí, một tổ bảo vệ chuyên trách 6 người đã được thành lập chỉ để hỗ trợ phân luồng giao thông tại khu vực thường xuyên xảy ra ùn tắc cục bộ, đặc biệt là cầu Định Công, vào giờ cao điểm.

Tuy nhiên, nỗ lực của nhà thầu đang bị kéo chậm bởi những vướng mắc dai dẳng về mặt bằng. Tại hai phường Phương Liệt và Định Công, nhiều vị trí đã được giải phóng mặt bằng (GPMB) ở giai đoạn trước, nhưng nay đang phải đối mặt với tình trạng tái lấn chiếm của hàng chục hộ dân. Điển hình là tại phường Định Công, nơi lực lượng chức năng gặp phải sự chống đối quyết liệt từ một hộ dân đang kinh doanh quán bia tại khu vực giáp ranh, do bà Sợi sử dụng.

Ông Cao Xuân Hùng, Phó Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng - Đô thị, Phường Định Công chia sẻ về sự bế tắc trong công tác GPMB: "Hộ này chống đối quyết liệt, không chịu di dời dù đất đã được thu hồi và người đứng tên nhận bồi thường là bà Lê Thị Hường (chị dâu bà Sợi), chúng tôi vào để đo đạc họ không cho. Để xử lý cưỡng chế bảo vệ thi công, cần phải xác định được mốc giới thực tế lấn chiếm và có hồ sơ gốc giải phóng mặt bằng, nhưng những bước này đang bị cản trở.

Nhưng ngày 24/10, chúng tôi vào kiểm tra thực tế nhưng họ không cho vào mà chỉ cho vào xem thôi. Tới đây phường cũng sẽ tập trung phối hợp cùng các đơn vị xác định lại vị trí này và thực hiện các bước giải tỏa. Vị trí này chắc chắn sẽ phải cưỡng chế, thậm chí là làm quyết liệt vì nhà này chống đối kinh khủng luôn".

Đây là một thách thức cực kỳ nghiêm trọng, nếu tình trạng tái lấn chiếm này không được các cấp chính quyền giải quyết dứt điểm, quyết liệt, mục tiêu hoàn thành Vành đai 2.5 vào Quý 1 năm 2026 để khớp nối với hầm chui Giải Phóng – Kim Đồng, giải quyết ùn tắc, sẽ khó đạt được. Dự án đang đứng trước thời điểm then chốt.

Còn tại Dự án mở rộng đường Tam Trinh, tình hình không khá hơn là bao. Sau hơn một năm khởi công, nhà thầu mới được bàn giao khoảng 48% mặt bằng. Tuy nhiên, do mặt bằng bàn giao là các vị trí "xôi đỗ" (rời rạc), nên công địa thực tế có thể thi công chỉ chiếm khoảng 30%. Vấn đề cốt lõi ở đây là hạ tầng kỹ thuật ngầm nổi chưa được di dời.

Trong suốt một năm qua, nhà thầu hầu như không nhận thêm được mặt bằng nào. Việc thiếu mặt bằng đang ảnh hưởng lớn đến tiến độ hợp đồng, dự kiến kết thúc vào tháng 6/2026.

Ông Nguyễn Đắc Đoàn, Chỉ huy phó công trường, Tổng Công ty Trường Sơn, đã chỉ ra nút thắt: "Về mặt bằng vướng mắc rất nhiều, giải phóng được rất ít và xôi đỗ đơn vị không thi công được. Cụ thể một đoạn đường khoảng 1,2 cây số vẫn chưa được giải phóng mặt bằng do vướng việc thu hồi của đường điện trung thế. Đường điện trung thế có nhiều vị trí nằm ở giữa đường cũ nên công tác thu hồi rất khó khăn, việc thu hồi cái này rất chậm, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ công trình. Kế hoạch bàn giao mặt bằng này cho đơn vị thi công vào 15/10 nhưng hiện tại vẫn chưa đả động gì".

Các nhà thầu và doanh nghiệp dự án đang gồng mình trong cuộc đua cam go với thời gian và những rào cản. Họ đã thể hiện nỗ lực lớn qua việc tái khởi động Cầu L3 và đẩy nhanh tiến độ ở các gói thầu khác.

Tuy nhiên, sự quyết tâm đơn lẻ từ phía nhà thầu là chưa đủ, cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cơ quan chức năng nhằm tháo gỡ những rào cản về hạ tầng ngầm nổi, giải tỏa triệt để các vi phạm tái lấn chiếm và giải phóng mặt bằng. Nếu những "trụ điện" trên đường Tam Trinh và sự chống đối dai dẳng tại Vành đai 2.5 không được các cấp chính quyền xử lý dứt điểm, chúng ta e rằng sẽ phải chứng kiến thêm một lần lỡ hẹn nữa với mục tiêu giảm ùn tắc tại cửa ngõ phía Nam Thủ đô./.