Nguyên nhân khiến đá vỉa hè "có độ bền 70 năm" xuống cấp

Sở Xây dựng Hà Nội vừa báo cáo UBND thành phố kết quả việc chấn chỉnh công tác đầu tư và quản lý sau đầu tư hè đường các tuyến phố, trong đó nêu một số nguyên nhân khiến đá lát hè phố bị bong bật, lún nứt, vỡ…

Theo đó, trên cơ sở kiểm tra, Sở Xây dựng Hà Nội cho rằng, nguyên nhân đầu tiên là việc khảo sát, thiết kế các dự án lát đá chưa đầy đủ thông tin như số lượng, vị trí công trình ngầm, các khớp nối hạ tầng kỹ thuật, nơi quy hoạch bãi đỗ xe, số liệu địa chất, hiện trạng sử dụng vỉa hè.

Hồ sơ nhiều công trình chưa có thiết kế chi tiết giải pháp xử lý đối với các vị trí khớp nối hạ tầng kỹ thuật, công trình ngầm, chân cột đèn, gốc cây.

Ngoài ra, hồ sơ nhiều dự án chưa nêu rõ cơ sở, tiêu chí trong việc tính toán lựa chọn kích thước viên đá tùy theo đặc điểm, yêu cầu sử dụng của từng tuyến phố. Điều này dẫn đến tình trạng tỉ lệ kích thước của viên đá lát (chiều dày so với kích thước dài, rộng) tại một số dự án chưa phù hợp.

Tại một số dự án, việc khảo sát, đánh giá nguồn cung cấp vật liệu đá chưa đầy đủ, chi tiết làm cơ sở lựa chọn chủng loại đá có yêu cầu kỹ thuật phù hợp, đảm bảo các tiêu chí theo thiết kế. Một số viên đá lát không đảm bảo khả năng chịu lực uốn, chịu mài mòn theo tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia.

Sở Xây dựng Hà Nội cũng chỉ ra một số tồn tại trong quy trình, kỹ thuật thi công, giám sát của các dự án. Cụ thể, một số tuyến phố đã đầu tư lát đá vỉa hè nhưng chưa đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật. Trong quá trình sử dụng đơn vị hạ ngầm thoát nước, điện lực, viễn thông khi hoàn trả không đảm bảo kỹ thuật, dẫn tới những hư hại, xuống cấp công trình.

Một số tuyến phố đá lát vỉa hè bị xuống cấp còn có nguyên nhân do bảo dưỡng, bảo quản sau khi lát đá chưa đảm bảo theo quy định. Có hiện tượng mặt hè vừa lát, đã có người và phương tiện sử dụng ngay, gây ra hiện tượng đá lát dễ bị bong tróc, nứt vỡ.

Công tác quản lý và sử dụng vỉa hè tại một số tuyến phố không đúng với công năng sử dụng. Kết cấu hè phố được thiết kế chỉ áp dụng cho người đi bộ, xe thô sơ, nhưng thực tế lại thành nơi dừng đỗ của ôtô hoặc làm vị trí lên xuống của nhiều phương tiện tải trọng lớn.

Giờ cao điểm, xe cơ giới di chuyển trên vỉa hè một số tuyến phố; nhiều điểm bị chiếm dụng làm nơi kinh doanh, ảnh hưởng xấu đến độ bền của vật liệu. Ban đầu chỉ một viên đá bị vỡ nhưng việc thay thế không làm kịp thời, tiếp tục chịu tác động của phương tiện nên nhiều viên đá liền kề nứt vỡ tạo thành khu vực xuống cấp.

Để khắc phục tình trạng trên, theo Sở Xây dựng Hà Nội, các quận, huyện cần lựa chọn nhóm đá có độ bền uốn cao, kích thước phù hợp hoặc tăng chiều dày tấm đá lát. Chủ đầu tư dự án cũng cần phải quản lý chất lượng ngay từ khâu lập hồ sơ thiết kế, tổ chức quản lý kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc xuất xứ các loại đá lát trên vỉa hè. Các quận, huyện không sử dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình để áp dụng cho toàn bộ các tuyến phố.

Cuối năm 2016, nhiều quận trên địa bàn Hà Nội cải tạo vỉa hè bằng đá tự nhiên, dự kiến có thể sử dụng từ 50-70 năm. Tuy nhiên, vừa đưa vào sử dụng, tại nhiều nơi những vỉa hè lát đá tự nhiên này xuống cấp nghiêm trọng, vỡ hỏng.

Kết luận thanh tra tháng 2/2018 nêu một số bất cập trong thiết kế mẫu, loại đá dùng trong bêtông lót nền hè; thiếu hướng dẫn chung về quy trình thi công; một số mẫu đá không đảm bảo theo thiết kế.

Sở Xây dựng Hà Nội được giao chủ trì kiểm tra, đánh giá nguyên nhân đá lát hè phố bị bong bật, lún nứt, vỡ và đề xuất giải pháp trong quý I/2023.