Một mùa cam đắng

Từng là loại cây trồng mang lại nhiều kỳ vọng cho bà con ĐBSCL, thế nhưng, thời gian gần đây, giá cam sành rơi xuống mức thấp khiến nhiều nhà vườn ngậm ngùi đốn bỏ. 

Anh Lê Thanh Phong, một thương lái mua, bán cam tại chợ Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang chia sẻ: “Cam sành 3.000- 4.000 đồng/kg. Ở vườn có 1.000 đồng/kg hà, cam xịn luôn. Cam đẹp xô luôn, bẻ từ trên cây xuống 1kg/1.000 đồng, vác ra tới xe, không nhất nhì gì hết, một giá một, nhân công không có tính. Nông dân giờ người ta cho mình vô vườn hái mua thoải mái rồi đốn bỏ chứ để làm chi. Quá rẻ, lỗ rồi”.

Cũng theo lời anh Phong, gần đây, giá cam sành xuống thấp, nhiều nhà vườn không còn mặn mà, bán xô cho thương lái để gỡ gạt chút ít, số khác thì bỏ chín rụng. Bởi lẽ, nếu thuê nhân công thu hoạch, vận chuyển, thì không bù đắp nổi chi phí bán cam.

Tâm tình của người bán là vậy. Còn đối với bà con nông dân trực tiếp canh tác cam sành thì coi như vụ này mất trắng. Nhà canh tác 1 ha cam sành đã 6 năm tuổi, dự kiến từ đây tới tết Nguyên đán sẽ cung cấp ra thị trường cỡ 20 tấn trái.

Thế nhưng với tình hình giá cả và chi phí hiện nay, anh Trương Minh Khanh, Xã Phương Phú, huyện Phụng Hiệp mấy ngày nay buồn rười rượi: “Thương lái họ trả chỉ có 2.000 đồng/kg nên tôi chưa quyết định bán. Vườn cam này chín từ từ, bây giờ tới tết chắc cũng cỡ 20 tấn mà giá thấp quá. Thấy số trái chín cũng được một mớ rồi, ít bữa kêu lái bán đại. Đợt này đầu tư cỡ 60 triệu vô đầy mà giá cả này thì lỗ vốn. Kiểu này năm tới chuyển sang cây khác”.

Tình cảnh cũng tương tự với ông Nguyễn Văn Công, ở xã Hiệp Hưng, huyện Phụng Hiệp, với hơn 30 công đất, trong đó, trồng cam sành chiếm trên 60%. Tuy nhiên, số diện tích này ông đã trồng xen khoảng 300 gốc sầu riêng để lấy ngắn nuôi dài: “Cây cam giờ thấy cũng không mặn mà gì lắm. Bây giờ mình trồng rồi mình rửa cam chỗ sầu riêng cho nó trống trống một lỗ vậy đó. Lấy ngắn nuôi dài. Người trồng chanh, người lấy đất trồng mía, người lấy đất trồng đu đủ, đủ kiểu hết”.                  

Có thể thấy, những năm gần đây, phong trào trồng cam sành phát triển rộng khắp ở nhiều nơi tại ĐBSCL. Nguyên nhân do nhiều người cho rằng, đây là loại cây trồng chỉ cần trồng vài năm là cho trái, thu nhập cao trước mắt, đặc biệt trong mùa nghịch. Tuy nhiên, còn nhớ thời điểm đầu năm nay, nhiều người “hú vía” vì cam sành đột nhiên rớt giá mạnh còn khoảng 2.000-5.000 đồng/kg, phải nhờ giải cứu.

Trước tình trạng giá cam xuống thấp, càng làm càng lỗ. Ông Nguyễn Phước Hải ở huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang đã quyết định đốn bỏ toàn bộ vườn cam sành của gia đình: “Mình không có tiền thôi bỏ cho rồi chứ để càng đeo càng chết. Cam nó rẻ, phân mắc rồi thuốc mắc nữa làm không ăn. Xót ruột lắm, bây giờ nếu đeo thì không được”.

Việc cam sành xuống giá thời gian gần đây theo các chuyên gia bắt nguồn từ việc cung vượt cầu. Loại trái cây này chủ yếu tiêu thụ trong thị trường nội địa, bà con còn canh tác theo kiểu truyền thống, trái cam chưa bảo quản được lâu. Thêm vào đó, một số loại dịch bệnh cũng làm ảnh hưởng đến chất lượng cây và trái cam.

Ông Trần Văn Tuấn, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phụng Hiệp, cho biết: “Cam sành ở địa phương chủ yếu trồng ở xã Long Thạnh, Tân Long, Thạnh Hòa với số lượng cỡ vài ngàn ha. Diện tích cam sành hiện nay giảm nhiều, bà con chuyển sang mít, sầu riêng, và một số loại cây trồng khác. Cam sành và quýt khó trồng, khoảng 1-2 thước 1 cây. Trồng 1- 2 đợt phá bỏ trồng cây khác. Vì cam sành thường bị bệnh vàng lá, thối rễ. Trồng vài năm là bị. Cũng có quy hoạch trồng cam sành để đa dạng hệ sinh thái, đa dạng cây trồng nhưng diện tích không lớn. Không khuyến khích loại cây nào nhiều hết”.

Dù là cam sành hay bất kỳ loại cây trồng nào khác, việc nghiên cứu để phát triển bền vững luôn là yêu cầu tất yếu. Bên cạnh sự nỗ lực, định hướng của địa phương, người dân cũng cần nắm bắt thị trường, đa dạng cây trồng, không chạy theo phong trào, phát triển nóng để tránh những hệ lụy về sau.