Yêu cầu bỏ quy định không trông xe điện tại chung cư HH Linh Đàm
Liên quan đến việc tổ hợp chung cư HH Linh Đàm từ chối tiếp nhận xe máy điện, xe đạp điện của cư dân tại hầm các toà nhà, UBND phường Hoàng Liệt (Hà Nội) đã vào cuộc.
Đó chính là TS. KTS Shinichi Mochizuki, điều phối viên quốc gia Chương trình Ngày không khói xe tại Nhật Bản.
TS. KTS Shinichi Mochizuki, điều phối viên quốc gia Chương trình Ngày không khói xe tại Nhật Bản.
Bài học thành công tại Hội An
Đến Việt Nam vào năm 1993, qua lời mời của lãnh đạo Viện Quy hoạch Quốc gia, KTS người Nhật Shinichi Mochizuki đã cảm mến Việt Nam ngay lần đầu tiên, ông đặc biệt ấn tượng với những thành phố cổ kính, những làng quê yên bình vắng bóng xe cơ giới. Khi nhận lời đề xuất hỗ trợ Việt Nam trong công tác quy hoạch đô thị, KTS Mochizuki và một số các nhà quy hoạch, kiến trúc sư người Nhật đã nhiều lần sang Việt Nam tham gia một số hội thảo, gặp mặt để chia sẻ những kiến thức về quy hoạch đô thị.
Tuy nhiên, KTS Mochizuki chỉ thực sự quyết định gắn bó với đất nước hình chữ S khi ông quay trở lại Việt Nam vào năm 2010. Sự phát triển mạnh mẽ của Việt Nam chỉ trong vòng hơn chục năm, không đi kèm với phát triển hạ tầng giao thông khiến ông trăn trở. Đặc biệt là sự bùng nổ của phương tiện cơ giới, đi kèm với tỷ lệ tai nạn giao thông và ô nhiễm môi trường gia tăng…đã khiến KTS Mochizuki mong muốn được đóng góp công sức vào công tác quy hoạch, giúp Việt Nam có thể phát triển bền vững hơn:
"Tôi đến Việt Nam từ hơn 35 năm trước, khi đó Việt Nam còn rất kém phát triển, nhưng cuộc sống của người dân rất nhộn nhịp, năng động. Vì vậy, tôi nghĩ điều đó rất thú vị đối với các nhà làm quy hoạch. Tôi muốn hỗ trợ hoặc muốn đóng góp cho Việt Nam vì tôi có nhiều kinh nghiệm làm việc ở Nhật Bản và châu Âu. Chúng tôi có rất nhiều thông tin về kinh nghiệm thế giới, đặc biệt là tôi đã học về quy hoạch đô thị và hệ thống giao thông của Pháp, sau đó tôi đã có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực quy hoạch đô thị khác nhau ở Nhật Bản. Vì vậy, tôi tin rằng mình có thể đóng góp cho Việt Nam một điều gì đó".
KTS Mochizuki có ấn tượng đặc biệt với thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam trước đây- thành phố được UNESCO công nhận là Di sản văn hoá Thế giới vào năm 1999, với nhiều công trình kiến trúc cổ, giàu giá trị văn hoá lịch sử.
Theo KTS người Nhật, khu phố cổ Hội An dù rất thú vị nhưng lại khá nhỏ, nên sau khi tham quan phố cổ, các du khách mong muốn được trải nghiệm các vùng nông thôn, làng quê Việt Nam truyền thống xung quanh đó. Bởi vậy, hạn chế phương tiện cơ giới là giải pháp để bảo tồn các giá trị lịch sử, gìn giữ nét nguyên sơ của làng quê Việt Nam – sẽ giúp Hội An thu hút du khách quay trở lại trong những lần tiếp theo.
Phố cổ Hội An. (Ảnh: Getty)
Với vai trò là thành viên Ban chỉ đạo Tuần lễ Vận động Ngày không khói xe tại Châu Âu của Ủy ban châu Âu, KTS Mochizuki đã đề xuất với chính quyền thành phố Hội An thí điểm Ngày không khói xe, thử nghiệm xe buýt cộng đồng và khuyến khích giới trẻ đi xe đạp có trợ lực điện:
"Chúng tôi thúc đẩy việc tăng cường sử dụng xe đạp, đặc biệt là trong giới trẻ. Thời điểm đó, học sinh cấp hai hầu hết đi học bằng xe đạp, nhưng chúng tôi bắt đầu nhận thấy có sự thay đổi. Mỗi lớp lác đác có một hoặc hai học sinh sử dụng xe đạp điện và đã từng có những vụ tai nạn nghiêm trọng liên quan đến sử dụng xe đạp điện của thanh thiếu niên, ngay cả ở TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội.
Vì vậy, chúng tôi đã khởi động một dự án kéo dài nhiều năm trong các trường học. Chúng tôi cung cấp khoảng 20 chiếc xe đạp có trợ lực điện cho học sinh và khuyến khích các em sử dụng hàng ngày. Thành phố Hội An cũng đã khuyến khích người dân sử dụng xe đạp".
Giúp Việt Nam phát triển bền vững hơn
Theo Thạc sỹ Nguyễn Ngọc Quang, chuyên gia của tổ chức Healthbrigde, Canada, thời điểm cách đây hơn chục năm, các khái niệm “Ngày không khói xe”, các khu vực “Zone 30km/h”, “giao thông bền vững”, khuyến khích phương tiện phi cơ giới còn khá xa lạ với Việt Nam và giới kiến trúc sư. Tuy nhiên, từ những kết quả và sự đổi thay của thành phố Hội An trong hạn chế phương tiện cơ giới đã giúp chính quyền thành phố, các KTS có niềm tin vào cách tiếp cận này:
"Những áp dụng mang tính chất thử nghiệm tại Hội An đã giúp cho thành phố đưa ra những chính sách phù hợp như: khu vực tốc độ thấp, phát triển xe đạp, khu vực phố cổ cấm hoàn toàn các phương tiện cơ giới, cấm xe máy, chỉ cho sử dụng các phương tiện công cộng và xe đạp và đi bộ.
Đấy là những hoạt động của KTS Mochizuki Puki đã đóng góp cho chính quyền Hội An trên cơ sở lý luận và đủ các thông tin để mà thực thi những cái chính sách của mình. Những chính sách đó hiện nay đang được thành phố và người dân rất là ủng hộ và đánh giá rất cao".
KTS Mochizuki cũng đã làm việc với Hội KTS Hà Nội, tư vấn cho UBND quận Hoàn Kiếm (trước đây) thực hiện các sáng kiến đường đi bộ an toàn cho trẻ đến trường tại phường Hàng Trống và đã triển khai thành công từ hơn 10 năm nay. KTS Trần Huy Ánh, hội viên Hội kiến trúc sư Hà Nội cho biết, trong suốt quá trình chuẩn bị và thực hiện dự án phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm, dù ở Nhật hay ở Việt Nam, KTS người Nhật luôn luôn trao đổi với giới chuyên môn, chính quyền quận Hoàn Kiếm để có nhiều hoạt động, nhiều sáng kiến nhằm tạo nên sự hấp dẫn cho phố đi bộ.
Học sinh qua đường ở khu vực có vạch kẻ cho người đi bộ để bảo đảm an toàn. (Ảnh: Quân đội nhân dân)
Với nền tảng được đào tạo về quy hoạch tại Nhật và đã sang Pháp tu nghiệp, KTS Trần Huy Ánh khẳng định, KTS Mochizuki có rất nhiều những kinh nghiệm và bài học quý cho Việt Nam:
"Tôi thấy rằng, một kiến trúc sư người Nhật Bản với rất nhiều những bài học về nguy cơ quá tải phương tiện cơ giới cá nhân và tìm mọi cách để làm cho thành phố trở nên thân thiện hơn. Chúng tôi mong muốn ông ấy đến Hà Nội và ông ấy giúp chúng tôi có những sáng kiến làm thế nào để nhận diện được những nguy cơ mà thành phố phải đối mặt và bằng cách nào đó để thành phố vẫn có thể hiện đại hóa nhưng cuộc sống chất lượng sống con người tốt hơn, với lượng xe máy ô tô như thế nào đó để con người có thể đi lại dễ dàng nhưng mà chất lượng không khí tốt và con người tiếp xúc với nhau dễ dàng và an toàn hơn".
Người bạn của nhân dân Việt Nam
Tình cảm của KTS người Nhật dành cho Việt Nam cứ lớn dần theo năm tháng. Nhiều thời điểm, tháng nào ông cũng bay sang Việt Nam, thảo luận, trao đổi với các kiến trúc sư người Việt, chính quyền địa phương để tìm hiểu cặn kẽ nhu cầu, thói quen, văn hoá của người Việt Nam để có những sáng kiến phù hợp.
Không chỉ Thạc sỹ Nguyễn Ngọc Quang, mà nhiều kiến trúc sư Việt Nam rất tôn trọng KTS Mochizuki như một chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực quy hoạch và giao thông đô thị và còn coi ông như một người bạn lớn, gắn bó như người thân trong gia đình:
"Chuyên gia Mochizuki là một người rất là kiên trì, có định hướng tầm nhìn xa. Ông là người giúp cho chúng tôi, Hội Kiến trúc sư Hà Nội cũng như các chuyên gia được tiếp xúc với ông đủ vững tin, có đủ cơ sở lý thuyết, thực tiễn đã được áp dụng ở nhiều nơi trên thế giới, để có thể tin rằng, những hoạt động của mình sẽ có những đóng góp cho xã hội.
Ông có tâm nguyện cuối đời là cho đến lúc ông nhắm mắt, ông sẽ chỉ đóng góp cho Việt Nam mà không phải một nước nào khác. Đấy là điều mà chúng tôi rất là trân trọng tình cảm của ông đối với Việt Nam".
Bằng tính kỷ luật, sự kiên trì và một trái tim nhiệt huyết, KTS Mochizuki đã đóng góp thầm lặng, không ngừng nghỉ cho Việt Nam trong nhiều năm qua không phải vì một danh hiệu, mà chỉ đơn giản là thực hiện với trách nhiệm của một nhà quy hoạch vì cộng đồng. Sự nỗ lực của ông hướng tới một mục tiêu là nâng cao an toàn cho nhóm đối tượng dễ bị tổn thương, người đi bộ và đi xe đạp.
Những tình cảm và đóng góp của ông cho các đô thị của Việt Nam rất đáng trân trọng, và mong rằng những dự án, sáng kiến của ông sẽ được biết đến và nhân rộng trong thời gian tới, và để các đô thị Việt Nam trở nên an toàn, đáng sống và phát triển bền vững hơn trong tương lai.
