Khắc họa vẻ đẹp tên phố Hàng Thêu

Nhưng tên phố Hàng Thêu luôn được nhắc nhớ bởi vẻ đẹp của từng đường kim mũi chỉ thêu tay vẫn còn sức sống cho tới ngày hôm nay.

Bộ hành trên phố Hàng Trống, ta vẫn có thể tìm thấy dấu ấn một thời của con phố Hàng Thêu nổi tiếng đất Kinh Kỳ!

Thời Thăng Long, khi các phố Hàng tấp nập bán buôn thì Hàng Thêu là một trong những con phố nghề tuy ngắn và nhỏ, nhưng lại sầm uất nhất. Đó là con phố mà bao người Thăng Long xưa đã từng ước ao được đến mua, hay được may một chiếc áo thêu bởi đây vốn là con phố có các sản phẩm thêu dành cho tầng lớp trung lưu, vua quan triều đình và các đình chùa.

Nhà nghiên cứu Hà Nội – Nguyễn Việt Cường mô tả chi tiết để chúng ta hình dung được đoạn phố ngắn Hàng Thêu đã từng tồn tại và quan trọng như thế nào trong lịch sử phố Hàng ở Hà Nội:

"Đoạn Hàng Thêu là đoạn giáp với Tràng Thi, tức bây giờ là chỗ công an quận Hoàn Kiếm ấy, còn đoạn giữa mang tên phố Hàng Tranh. Đoạn cuối cùng giáp Hàng Bông chính là phố Hàng Trống. Phố Hàng Trống bây giờ là gồm 3 đoạn phố cũ lập thành".

Một đoạn phố ngắn chỉ tầm 40m như phố Hàng Thêu, lại chỉ tồn tại và được gọi tên trong một thời gian khá ngắn thì ký ức về con phố này không còn nhiều ghi chép trong lịch sử. Nhưng sức sống từ tên phố Hàng Thêu và các sản phẩm thêu thì vẫn mạnh mẽ và bền bỉ qua năm tháng, bởi đó là một trong những ngành nghề tạo ra những sản phẩm thể hiện rõ vẻ đẹp, sự tài hoa, khéo léo của người thợ thủ công đất Thăng Long.

Giá trị của những sản phẩm thời trang thêu thủ công vẫn luôn được ghi nhận, dù là từ vài trăm năm trước hay trong cuộc sống hiện đại như ngày nay. Bà Hạnh, đã ngoài 80, vẫn giữ gìn cẩn thận những chiếc áo dài, áo cánh dù đã rất cũ, bởi từng đường nét thêu trên những chiếc áo ấy của bà vẫn vô cùng đẹp đẽ qua năm tháng:

"Mình thấy nó đẹp, thêu tay đẹp lắm, càng ngắm càng thấy đẹp, từng đường kim mũi chỉ. Ước ao có đồ thêu mặc thì đẹp, cái áo nào cũ lắm mà vẫn còn thêu là vẫn còn thích  đấy, nhìn đẹp lắm, mình không muốn bỏ cái áo, có cái áo cũ hàng mấy chục năm rồi mà mình vẫn muốn mặc".

Tới nay, nghề thêu vẫn được người làng Quất Động gìn giữ, phát triển trên chính mảnh đất quê hương mình. Các sản phẩm thêu ngày càng phát triển và phong phú, đặc biệt trên con phố nghề Hàng Trống, những sản phẩm thêu truyền thống vẫn là điểm dừng chân thú vị cho cả du khách trong nước và ngoài nước hay cho người Hà Nội mọi độ tuổi. Sự tài hoa của người thợ thêu làng Quất Động khiến cho những nhà nghiên cứu lịch sử như ông Nguyễn Việt Cường càng tìm hiểu càng thấy nể phục:

"Nghề thêu truyền thống rất lâu đời, đến bây giờ ở làng Quất Động vẫn duy trì, thợ thêu vẫn sống bằng nghề thêu ở làng đó. Xa xưa họ kéo lên Thăng Long lập nghiệp, họ thêu ngay tại nhà, bán ngay tại cửa nhà. 100% là thêu thủ công. Rất lạ là nghệ nhân thêu lành nghề phải là nam giới. Có những ông thợ may đi qua cửa người ta đã biết số đo rồi, không cần đo vào người mà đã chuẩn rồi".

Nghệ thuật thêu vốn phong phú, luôn là mảnh đất cho sự tài hoa và đam mê với nghề của người thợ được thăng hoa nhất. Dù không nhiều mẫu mã, nhưng chỉ cần từ cách phối màu trong từng đường kim, mũi chỉ của người thợ thêu mà mỗi sản phẩm thêu tay làm ra mang hồn cốt và vẻ đẹp riêng, trong một tổng thể hài hòa, rực rỡ, mà không hề phô trương. Vẻ đẹp ấy chạm vào từng giác quan của bộ hành để có thể trở thành một tác phẩm nghệ thuật.

Ngày nay, dạo bước trên con phố Hàng Trống san sát các cửa hàng, cửa hiệu, khách sạn, vẫn còn một số hàng thêu truyền thống nép mình dưới những bảng hiệu khiêm tốn. Ta cũng không khỏi bất ngờ khi tìm thấy những gia đình giữ gìn được nghề thêu truyền thống qua 3-4 thế hệ vẫn sống và thổi hồn vào phố, vào nghề…

Dù cuộc sống hiện đại với nhiều máy móc hỗ trợ, các sản phẩm thêu được sản xuất nhiều hơn, đại trà hơn nhờ thêu bằng máy, nhưng các sản phẩm thêu tay vẫn được duy trì và có một không gian tồn tại riêng trên chính con phố Hàng Thêu xưa, phố Hàng Trống hôm nay.

Ở đó, ta vẫn tìm thấy vẻ đẹp của những người thợ thủ công, vẻ đẹp của sự cần cù, khéo léo, vẻ đẹp của một nghề tinh hoa trên mảnh đất nghìn năm văn hiến. Tên phố Hàng Thêu như vẫn sống mãi cùng vẻ đẹp ấy!